លោក មេធាវី យុង ផានិត កាលពីកន្លងមក។ សហការី
ជាគោលការណ៍ច្បាប់ ការសម្លាប់គ្នាគឺអ្នកប្រព្រឹត្តត្រូវមានទោសផ្នែកព្រហ្មទណ្ឌបើទោះជាអ្នកនោះ ប្រព្រឹត្តក្នុងបំណងចេតនា ឬ អចេតនា ក៏ដោយ។ ប៉ុន្តែក្នុងករណីសមាជិកក្នុងគ្រួសារមួយបានស្លាប់ដោយមូលហេតុអ្វីមួយក្នុងផ្ទះ តើច្បាប់ មានគោលការណ៍យ៉ាងម៉េចដែរ ? ជុំវិញបញ្ហានេះ ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍បានសម្ភាសជាមួយលោកមេធាវី យុង ផានិត អនុប្រធាននាយកដ្ឋានការពារក្តីជនក្រីក្រនៃគណៈមេធាវីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាដែលមានខ្លឹមសារដូចតទៅ ៖
.jpg)
កាលពីខែមុនមានករណីកុមារីម្នាក់បានធ្លាក់ចូលក្នុងអាងក្រពើ ហើយត្រូវហ្វូងសត្វក្រពើខាំហែកស៊ីនៅសល់តែលលាដ៍ក្បាល ដែលបានពីការវាយដណ្តើមពីឪពុកកុមារីរងគ្រោះ។ពាក់ព័ន្ធនឹងផ្លូវច្បាប់វិញ តើគ្រួសារឬម្តាយ ឪពុក របស់កុមារីរងគ្រោះនោះ នឹងទទួលខុសត្រូវផ្នែកព្រហ្មទណ្ឌដែរឬយ៉ាងណា?
បើនិយាយពីគោលការណ៍ច្បាប់វិញ គេមិនបានគិតថាក្មេងរងគ្រោះ នៅក្នុងអាណាព្យាបាលរបស់ឪពុកម្តាយ ឬ សាច់ញាតិអីទេ ពោលគឺនៅពេលធ្វើឲ្យមនុស្សម្នាក់ស្លាប់បណ្តាលមកពីខ្លួនឯង (ឪពុកម្តាយ) ធ្វេសប្រហែស ខ្ជីខ្ជា។ ព្រោះឪពុកម្តាយខ្លួនឯងចិញ្ចឹមក្រពើ ហើយដឹងថា ពេលណាមានមនុស្សធ្លាក់ទៅគឺដឹងតែស្លាប់ហើយ។
ដូច្នេះ ករណីនេះសមត្ថកិច្ចនគរបាលយុត្តិធម៌ត្រូវមានការស៊ើបអង្កេតនៅកន្លែងនោះ ព្រោះនៅពេលដែលមានកើតហេតុការណ៍បែបនេះ នគរបាលយុត្ដិធម៌បើកការស៊ើបអង្កេត ហើយសុំការអនុញ្ញាតពីព្រះរាជអាជ្ញា។
យើងដឹងហើយថា គេហៅថា បណ្តឹងអាជ្ញា មិនចាំបាច់មានអ្នកប្តឹងក៏សមត្ថកិច្ចនគរបាលយុត្តិធម៌ ត្រូវតែកសាងសំណុំរឿងដែរ ក៏ប៉ុន្តែត្រង់ថា សមត្ថកិច្ចនគរបាលគាត់យល់យ៉ាងម៉េចក៏យើងមិនដឹងដែរ។
ឬមួយអាចថា សមត្ថកិច្ចនគរបាលគាត់យល់ថា កូនស្លាប់នោះវាជាទារុណកម្មមួយដាក់ទម្ងន់ទៅលើឪពុកម្តាយមួយហើយ ក៏ប៉ុន្តែ គោលបំណងច្បាប់ ការដាក់ទណ្ឌកម្មមនុស្សគឺមិនមែនថាដោយសារថាគាត់មានទុក្ខមួយជាន់ហើយហើយដាក់បន្ទុកលើគាត់មួយជាន់ទៀតនោះទេ។ តែច្បាប់ដាក់ទណ្ឌកម្មទូទៅដើម្បីអប់រំមនុស្សកុំឲ្យថ្ងៃក្រោយធ្វេសប្រហែសទៀត ឬ ក៏ឲ្យអ្នកដទៃដែលគាត់មានការធ្វេសប្រហែសពីមុនៗមកឲ្យគាត់មានការប្រុងប្រយ័ត្នឡើងវិញ។
អ៊ីចឹងគោលបំណងនៃការដាក់ទណ្ឌកម្មមនុស្ស មិនមែនសំដៅទៅលើការសងសឹកឬសំដៅទៅលើថា បើឪពុកម្តាយមានទុក្ខប៉ុណ្ណឹងវាល្មមគ្រប់គ្រាន់ ហើយមិនត្រូវឲ្យគាត់មានទោសទៀតទេ។ មិនថាជាឪពុកម្តាយ និងកូនឬសាច់ញាតិទេ ទោះជាកូនខ្លួនឯងក៏ដោយ ឲ្យតែពួកគាត់មានការធ្វេសប្រហែសបណ្តាលឲ្យកូនស្លាប់ត្រូវតែដាក់ទណ្ឌកម្មតាមផ្លូវច្បាប់ ព្រោះថា កូននោះក៏ជាមនុស្សដែរ។
បើយើងបកស្រាយឲ្យមែនទែនទៅគឺកូននោះដ្បិតជាកូនយើងបង្កើតមែន ក៏ប៉ុន្តែ កូននោះក៏ជាមនុស្សជាអ្នកដទៃពីឪពុកម្តាយដែរ មិនមែនអាចនិយាយបានថា ម្តាយឪពុកណាមិនចង់ឲ្យកូនស្លាប់។ បើតាមគោលការណ៍គឺរឹតតែដាក់ទណ្ឌកម្មឲ្យខ្លាំងថែមទៀតផង ប៉ុន្តែគ្រាន់តែថា ករណីនោះ តើជាចេតនាឬ អចេតនាប៉ុណ្ណោះ។
បើយោងមាត្រា ២០៧ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌចែងថា បទមនុស្សឃាតដោយអចេតនា គឺ ជាអំពើបណ្តាលឲ្យស្លាប់អ្នកដទៃដោយៈ ១-ការធ្វេសប្រហែស ការមិនប្រុងប្រយ័ត្នឬការខ្ជីខ្ជា។ ២-ការបំពានលើកាតព្វកិច្ច សន្តិសុខឬកាតព្វកិច្ចប្រុងប្រយ័ត្នដែលច្បាប់តម្រូវ។
បទមនុស្សឃាតដោយអចេតនា ត្រូវផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារ ១ (មួយ)ឆ្នាំ ទៅ ៣ (បី) ឆ្នាំ និងពិន័យប្រាក់ ២ ០០០ ០០០ (ពីរលាន) រៀលទៅ ៦ (ប្រាំមួយ) លានរៀល។ ខ្ញុំសូម បញ្ជាក់ឡើងវិញថា ករណីនេះ ប្រសិនបើគ្មានពាក្យបណ្តឹងក៏សមត្ថកិច្ចនគរបាលយុត្តិធម៌ត្រូវតែមានការបើកការស៊ើបអង្កេតដែរ។ ប៉ុន្តែច្បាប់ក៏មានការលើកលែងក្នុងករណីមួយចំនួនដែរ។
ចុះចំពោះករណីផិតក្បត់វិញបើមិនមានការប្ដឹងពីប្រពន្ធឬប្ដីទេ តើច្បាប់មានការលើកលែងដែរឬទេ?
ចំពោះរឿងប្តីប្រពន្ធផិតក្បត់ដែលនៅក្នុងច្បាប់និយាយថាបើប្តីទៅផិតក្បត់ ហើយប្រពន្ធមិនប្តឹងសមត្ថកិច្ចទេ គឺព្រះរាជអាជ្ញាមិនបើកការស៊ើបអង្កេតក៏បានដែរ។
មានករណីមួយចំនួនដែលច្បាប់ប្រគល់សិទ្ធិទៅឲ្យជនរងគ្រោះ ត្រូវតែប្តឹងទើបសមត្ថកិច្ចពាក់ព័ន្ធបើកការស៊ើបអង្កេត ប៉ុន្តែជាទូទៅករណីមួយចំនួនធំឬភាគច្រើនជាលក្ខណៈទូទៅក្នុងរឿងព្រហ្មទណ្ឌពេលណាសមត្ថកិច្ចទទួលបានព័ត៌មានគឺត្រូវតែបើកការស៊ើបអង្កេតក្នុងនាមជាសមត្ថកិច្ចនគរបាលយុត្តិធម៌ ក្នុងនាមជាព្រះរាជអាជ្ញា ដែលការពារច្បាប់៕
