តាមផ្លូវច្បាប់ សិទ្ធិរបស់អ្នកដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការស្វែងរកយុត្តិធម៌មិនថាដើមចោទ ឬចុងចោទនោះទេ គឺសុទ្ធតែត្រូវបានតុលាការផ្ដល់សិទ្ធិឲ្យដូចគ្នាក្នុងនោះរួមទាំងសិទ្ធិក្នុងពេលសវនាការផងដែរ។ ចុះជនជាប់ឃុំមានសិទ្ធិអ្វីខ្លះដែរ ក្នុងពេលតុលាការបើកសវនាការលើសំណុំរឿងរបស់ខ្លួននោះ?
ជុំវិញបញ្ហានេះ ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍បានសម្ភាសជាមួយលោកមេធាវី យុង ផានិត អនុប្រធាននាយកដ្ឋានការពារក្តីជនក្រីក្រនៃគណៈមេធាវីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាដែលមានខ្លឹមសារដូចតទៅ ៖
តើពេលសវនាការជនជាប់ឃុំត្រូវបានតុលាការផ្តល់សិទ្ធិអ្វីខ្លះដល់គាត់?
សិទ្ធិដែលជនជាប់ឃុំត្រូវទទួលបានក្នុងពេលសវនាការមានគឺសិទ្ធិបង្ហាញភ័ស្តុតាង, សិទ្ធិមិនឆ្លើយដាក់បន្ទុកខ្លួនឯងកាលណាបើជាចម្លើយដាក់បន្ទុកគឺជនជាប់ឃុំមានសិទ្ធិមិនឆ្លើយ,មានសិទ្ធិដឹងពីបទចោទប្រកាន់,មានសិទ្ធិសុំផ្លាស់ប្តូរចៅក្រមជំនុំជម្រះ និងសិទ្ធិរកមេធាវីការពារក្តីឲ្យគាត់។ ប៉ុន្តែជនជាប់ឃុំភាគច្រើនពួកគេមិនសូវយល់ពីច្បាប់ ហើយពេលណាតំណាងអយ្យការ (ព្រះរាជអាជ្ញា) សួរសម្លុតថែមទៀត ធ្វើឲ្យជនជាប់ឃុំនោះភ័យឆ្លើយមិនត្រឹមត្រូវ។
តើនៅក្នុងពេលសវនាការ ជានីតិវិធីព្រះរាជអាជ្ញា ឬចៅក្រមមានសិទ្ធិសួរសម្លុតជនជាប់ឃុំបានទេ?
ជាគោលការណ៍ជនជាប់ចោទ ឬជនត្រូវចោទមានសិទ្ធិឆ្លើយដោយស្ម័គ្រចិត្តដោយគ្មានការបង្ខិតបង្ខំទេ។ ចម្លើយដែលមានការបង្ខិតបង្ខំ គឺជាចម្លើយមិនអាចយកជាការបានទេ។ ដូច្នេះហើយបានជាចៅក្រមក្តី ព្រះរាជអាជ្ញាក្តីមិនអាចសួរសម្លុតទៅជនជាប់ចោទបានទេ។ ប្រសិនបើមានករណីសួរសម្លុតគឺមេធាវីការពារសិទ្ធិឲ្យកូនក្តីគាត់មានសិទ្ធិលើកដៃជំទាស់។ ប៉ុន្តែជាទូទៅចៅក្រមលោកជាអាជ្ញាកណ្តាល ដូច្នេះគាត់មិនសួរសម្លុតទេ។ តែព្រះរាជអាជ្ញាពេលខ្លះគាត់អាចសួរសម្លុតព្រោះថា គាត់គឺជាភាគីដើមបណ្តឹងអាជ្ញា៕