លោកស្រី មេធាវី លឹម ច័ន្ទលីដា កាលពីកន្លងទៅ។ រូបថត សហការី
បើបុគ្គលណាម្នាក់រក្សាទុកអាវុធគ្មានលិខិតអនុញ្ញាតគឺបុគ្គលនោះត្រូវចាត់ទុកថាខុសច្បាប់។ ប៉ុន្តែប្រសិនបើបុគ្គលនោះយកអាវុធជាប់ខ្លួន ហើយទៅស្នាក់នៅផ្ទះបងប្អូន ឬផ្ទះអ្នកដទៃ តើម្ចាស់ផ្ទះនោះត្រូវមានទោសដែរឬយ៉ាងណា ?
ជុំវិញបញ្ហានេះ ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍បានសម្ភាសជាមួយលោកស្រី លឹម ច័ន្ទលីដា ជាសមាជិកគណៈមេធាវីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និងជាប្រធានក្រុមហ៊ុនមេធាវីស៊ីឌីអេស មានការិយាល័យផ្ទះលេខ ៥៤ ផ្លូវលេខ ៣៣៧ សង្កាត់បឹងកក់ ២ ខណ្ឌទួលគោក រាជធានីភ្នំពេញដែលមានខ្លឹមដូចខាងក្រោម៖
ឧបមាថា ម្ចាស់ផ្ទះបានអនុញ្ញាតឲ្យបុរសម្នាក់ជាសាច់ញាតិរស់នៅក្នុងផ្ទះរបស់ខ្លួន ហើយបុរសនោះបានទុកអាវុធគ្មានលិខិតអនុញ្ញាត ករណីនេះបើសមត្ថកិច្ចឆែកឃើញ តើម្ចាស់ផ្ទះត្រូវមានទោសឬទេ?
ក្នុងករណីបែបនេះ បើបុរសដែលស្នាក់នៅនោះសារភាពថា អាវុធនេះជារបស់ខ្លួននោះម្ចាស់ផ្ទះមិនទទួលខុសត្រូវជាមួយអំពើល្មើសនេះទេ។ តែក្នុងករណីបុរសនោះមិនសារភាពគឺបុរស និងម្ចាស់ផ្ទះត្រូវទទួលខុសត្រូវចំពោះបទល្មើសនេះ។
តាមមាត្រា ២០ នៃច្បាប់ស្តីពីការគ្រប់គ្រងអាវុធគ្រឿងផ្ទុះ និងគ្រាប់រំសេវ ២០០៥ បានចែងថា ជនណាដែលបំពាក់ដាក់តាមខ្លួនកាន់កាប់ ប្រើប្រាស់ លក់ទិញឲ្យខ្ចីផ្ទេរចែកចាយជួលកែច្នៃដំឡើងជួសជុលនូវអាវុធគ្រឿងផ្ទុះ និងគ្រាប់រំសេវគ្រប់ប្រភេទដោយគ្មានការអនុញ្ញាតត្រូវផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពី ៦ (ប្រាំមួយ) ខែដល់ ២ (ពីរ) ឆ្នាំ និងត្រូវផ្តន្ទាទោសពិន័យជាប្រាក់ពី ៥០០ ០០០ (ហាសិបម៉ឺន) រៀលដល់ ២០០០ ០០០(ពីរលាន) រៀលដោយពុំទាន់គិតពីបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌផ្សេងទៀត។
ក្នុងករណីម្ចាស់ផ្ទះមិនដឹងថាបុរសនោះរក្សាទុកអាវុធក្នុងផ្ទះ តើគាត់អាចជាប់ពាក់ព័ន្ធរឿងសមគំនិតដែរទេ?
បើម្ចាស់ផ្ទះនោះមិនបានដឹងថា បុរសនោះរក្សាទុកអាវុធមិនមានបទល្មើសទេ។ មាត្រា ៣ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ ២០០៩ ចែងថាមានតែអំពើដែលបង្កើតជាបទល្មើសនៅពេលដែលអំពើនោះមានចែងក្នុងបទប្បញ្ញត្តិព្រហ្មទណ្ឌជាធរមានប៉ុណ្ណោះទើបត្រូវផ្តន្ទាទោសព្រហ្មទណ្ឌ។ មិនអាចចាត់ទុកជាអំពើសមគំនិតទេ ពីព្រោះគ្មានចេតនាប៉ុនប៉ង ឬសម្រេចអំពើនោះឡើយ។
មាត្រា ២៩ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ ២០០៩ ត្រូវចាត់ទុកជាអ្នកសមគំនិតក្នុងបទល្មើស ឬបទមជ្ឈិមចំពោះបុគ្គលណាដែលជួយសម្រួលដោយចេតនាដល់ការប៉ុនប៉ង ឬការសម្រេចបទឧក្រិដ្ឋ ឬបទមជ្ឈិមនោះដោយផ្តល់ជំនួយ ឬការឧបត្ថម្ភរបស់ខ្លួន។ អ្នកសមគំនិតនឹងអាចត្រូវផ្តន្ទាទោសបានលុះត្រាតែបទឧក្រិដ្ឋ ឬបទមជ្ឈិមត្រូវបានសម្រេច ឬបានប៉ុនប៉ង។ អ្នកសមគំនិតនៃបទឧក្រិដ្ឋ ឬបទមជ្ឈិមត្រូវផ្តន្ទាទោសដូចគ្នានឹងចារីដែរ។
ចុះប្រសិនបើម្ចាស់ផ្ទះដឹងហើយគាត់បានរាយការណ៍ប្រាប់នគរបាលមូលដ្ឋានជាមុន សួរថាតើម្ចាស់ផ្ទះនោះបានរួចផុតពីការពាក់ព័ន្ធឬទេ?
ក្នុងករណីម្ចាស់ផ្ទះជាសាច់ញាតិជនល្មើសនោះ ឬមិនមែនជាសាច់ញាតិមាត្រា ៥២៩ បទមិនប្តឹងបរិហារបទឧក្រិដ្ឋនៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ ២០០៩ មិនត្រូវយកមកអនុវត្តឡើយ។
ពីព្រោះមាត្រានេះអនុវត្ត និងលើកលែងតែក្នុងករណីបទឧក្រិដ្ឋប៉ុណ្ណោះ នោះមាត្រា ៣ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌត្រូវយកមកអនុវត្ត។ តាមមាត្រា ៥២៩ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌចែងថា រាល់បុគ្គលណាដែលបានដឹងពីបទឧក្រិដ្ឋដែលអាចនឹងបង្ការ ឬបន្ថយអានុភាពរបស់បទល្មើសបានហើយមិនប្តឹងបរិហារដល់អាជ្ញាធរតុលាការ ឬអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចផ្សេងទៀតត្រូវផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារ ១ (មួយ) ខែដល់ ១ (មួយ) ឆ្នាំ និងពិន័យជាប្រាក់ពី ១០០-០០០ (មួយសែន) រៀលទៅ ២០០០ ០០០ (ពីរលាន) រៀល។ ប៉ុន្តែត្រូវបានលើកលែងឲ្យរួចផុតពីទោស។
១- បុព្វញាតិ និងបច្ឆាញាតិ បងប្អូនប្រុសស្រីរបស់ចារី សហចារី អ្នកផ្តើមគំនិត ឬអ្នកសមគំនិតនៃបទឧក្រិដ្ឋ។
២- សហព័ន្ធរបស់ចារី សហចារីអ្នកផ្តើមគំនិតនៃបទឧក្រិដ្ឋ។
៣- បុគ្គលដែលច្បាប់តម្រូវឲ្យរក្សាអាថ៌កំបាំងនៃវិជ្ជាជីវៈ។
(សូមរង់ចាំអានវគ្គបន្តនៅថ្ងៃចន្ទ សប្ដាហ៍ក្រោយ)
