សៀមរាបៈ ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ លោក អូន ព័ន្ធមុនីរ័ត្ន បានអំពាវនាវឱ្យរដ្ឋមន្ត្រីបរិស្ថានអាស៊ានជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាបន្ទាន់ ដើម្បីដោះស្រាយលំហូរកាកសំណល់ដែលឆ្លងកាត់ព្រំដែនខុសច្បាប់ ដែលបានប៉ះពាល់ដល់ប្រទេសជាច្រើនក្នុងតំបន់អាស៊ានក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានខែថ្មីៗនេះ ជាពិសេសកាកសំណល់ប្លាស្ទិក។
ថ្លែងក្នុងកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីបរិស្ថានអាស៊ានលើកទី ១៥ កាលពីថ្ងៃអង្គារនៅខេត្តសៀមរាបលោក អូន ព័ន្ធមុនីរ័ត្ន ថ្លែងថា៖ «នេះគឺជាការគំរាមកំហែងដល់ប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីសុខភាពរបស់យើង និងសុខុមាលភាពរបស់ប្រជាជនយើង ព្រមទាំងគំរាមកំហែងដល់ការទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរនៃប្រទេសរបស់យើងផងដែរ។ យើងត្រូវការការចែករំលែកព័ត៌មាន និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការដ៏ល្អប្រសើរក្នុងចំណោមភ្នាក់ងារពង្រឹងច្បាប់ និងភាពជាដៃគូជាមួយបណ្តាប្រទេសដើម ដើម្បីបញ្ឈប់លំហូរខុសច្បាប់ទាំងនេះតាមប្រភពរៀងៗខ្លួន»។
លោកក៏បានអំពាវនាវដល់ក្រុមការងារអាស៊ានស្តីពីសារធាតុគីមី និងកាកសំណល់ផ្តល់អាទិភាពលើបញ្ហានេះ និងស្នើឱ្យមានជំហានជាក់ស្តែងក្នុងពេលឆាប់ៗដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហារួបរួមគ្នា និងប្រកបដោយកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ។
រដ្ឋមន្ត្រីបរិស្ថានអាស៊ានបានពិភាក្សាគ្នា និងផ្លាស់ប្តូរបទពិសោធលើបញ្ហាបរិស្ថាន និងទស្សនវិស័យបរិស្ថានក្នុងប្រទេសសមាជិកក្នុងតំបន់ និងប្រទេសអាស៊ានបូក ៣ មានចិន ជប៉ុន និងកូរ៉េក្នុងកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីអាស៊ានលើកទី ១៥ និងកិច្ចប្រជុំពាក់ព័ន្ធដែលកម្ពុជាធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះចាប់ថ្ងៃទី ៧ ដល់ថ្ងៃទី ១១ ខែតុលានៅខេត្តសៀមរាប។
លោក នេត្រ ភក្ត្រា អ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ថា កិច្ចប្រជុំកាលពីថ្ងៃចន្ទផ្តោតលើការត្រៀមឯកសារមួយចំនួនដើម្បីដាក់ក្នុងកិច្ចប្រជុំនៅថ្ងៃអង្គារដែលជាកិច្ចប្រជុំផ្លូវការរបស់រដ្ឋមន្ត្រីបរិស្ថានអាស៊ាន។ ឯកសារ ៣ សំខាន់រួមមានទី ១ ពាក់ព័ន្ធនឹងការធ្វើសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមរបស់អាស៊ានពាក់ព័ន្ធនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។ ទី ២ ពាក់ព័ន្ធការធ្វើសេចក្តីព្រាងលើយុទ្ធសាស្ត្របរិស្ថាន អាស៊ាន និងទី ៣ ការពិនិត្យលើសំណើរបស់ប្រទេស ៣ គឺវៀតណាម ថៃ ភូមា នៅក្នុងការដាក់ឧទ្យានជាតិចូលទៅជាឧទ្យានបេតិកភណ្ឌអាស៊ាន។
លោកបន្ថែមថាជាមួយគ្នានេះក៏មានកិច្ចប្រជុំត្រៀមលក្ខណៈមួយដែរ ពាក់ព័ន្ធនឹងការគ្រប់គ្រងទៅលើការបំពុលផ្សែងអ័ព្ទឆ្លងដែន។ កិច្ចប្រជុំមួយទៀតគឺពាក់ព័ន្ធនឹងសាលាមេត្រីភាពបរិស្ថានដែលនៅក្នុងនោះកម្ពុជាត្រូវបានទទួលការកោតសរសើរពីការអនុវត្តប្រតិបត្តិមេត្រីភាពបរិស្ថានល្អនៅក្នុងសាលារៀនមួយចំនួន។
លោក នេត្រ ភក្ត្រា ថ្លែងថា៖ «កម្ពុជាក៏បានចូលរួមការចែករំលែកបទពិសោធ ដែរ។ កិច្ចការទាំងអស់ហ្នឹង ជាពិសេសេគឺឯកសារទាំង ៣ ដែលនឹងត្រូវដាក់សម្រេចអនុម័តដោយរដ្ឋមន្ត្រីបរិស្ថានពាក់ព័ន្ធនានានៅក្នុងកិច្ចប្រជុំហ្នឹងថ្ងៃទី ៨ (អង្គារ)»។
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងបរិស្ថានលោក សាយ សំអាល់ បានថ្លែងក្នុងកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីបរិស្ថានអាស៊ានពីម្សិលមិញថា អាស៊ានបានខិតខំប្រឹងប្រែងលើកកម្ពស់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការបរិស្ថានក្នុងចំណោមរដ្ឋជាសមាជិក និងពង្រឹងភាពជាដៃគូជាមួយដៃគូសន្ទនា និងដៃគូអភិវឌ្ឍន៍អន្តរជាតិ។
លោកបន្តថាអាស៊ានសម្រេចបានសមិទ្ធផលគួរឱ្យកត់សម្គាល់ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំកន្លងមកក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាបរិស្ថាន និងជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការបរិស្ថានក្រោមក្របខ័ណ្ឌអាស៊ានដើម្បីសម្រេចបាននូវចក្ខុវិស័យសហគមន៍អាស៊ាន ២០២៥ និងគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាពឆ្នាំ ២០៣០ (SDGs)។ សមិទ្ធផលសំខាន់ៗទាំងនេះបានឆ្លុះបញ្ចាំងពីការប្តេជ្ញាចិត្តក្រោមក្របខ័ណ្ឌស្ថាប័ននៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអាស៊ានស្តីពីបរិស្ថាន។
លោក សាយ សំអាល់ ថ្លែងថា៖ «យើងនឹងបន្តពិភាក្សាផ្លាស់ប្តូរយោបល់ និងពិនិត្យឡើងវិញនូវកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងតំបន់លើបញ្ហាបរិស្ថានជាច្រើន ជាពិសេសវិធានការទាក់ទងនឹងនិរន្តរភាពបរិស្ថានក្រោមផែនការសហគមន៍សង្គមវប្បធម៌អាស៊ាន ដើម្បីសម្រេចបាននូវគោលបំណងយុទ្ធសាស្ត្រនៃអាទិភាព ៧ ចំណុចស្តីពីបរិស្ថាន និងស្វែងរកគំនិតផ្តួចផ្តើមថ្មីៗដើម្បីលើកកម្ពស់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការបរិស្ថានបន្ថែមទៀតនៅក្នុងតំបន់»។
លោក Dato Lim Jock Hoi អគ្គលេខាធិការអាស៊ានថ្លែងក្នុងកិច្ចប្រជុំនេះកាលពីថ្ងៃអង្គារថាទាំងអស់គ្នាមានទំនួលខុសត្រូវក្នុងការអភិរក្ស និងការពារបរិស្ថាន។ មិនថាឡើយជារដ្ឋាភិបាល អ្នកធ្វើអាជីវកម្ម អតិថិជន កម្មករ ឬសមាជិកសង្គមផ្សេងៗទៀតទេគឺម្នាក់ៗគួរតែចូលរួមចំណែកឱ្យបានច្រើនដើម្បីបញ្ឈប់ការបំពុលបរិស្ថានបន្តទៀត។
លោកថ្លែងថា៖ «សហគ្រាសធុរកិច្ចក៏គួរតែនាំមុខគេក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាបរិស្ថានផងដែរ។ វាគឺជាការទទួលខុសត្រូវរបស់ពួកគេដើម្បីពិនិត្យមើលផលវិបាកដែលកើតចេញពីសកម្មភាពរបស់ពួកគេ និងដើម្បីការពារធនធានបរិស្ថានផងដែរ។
លោក ស ម៉ូរី អនុប្រធានបណ្តាញយុវជនកម្ពុជាដែលតែងតែចូលរួមចុះល្បាតព្រៃដើម្បីទប់ស្កាត់ការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍កាលពីថ្ងៃចន្ទថា បើក្រឡេកមើលសសរស្តម្ភអាស៊ានគឺមានតែកិច្ចសហការផ្នែកនយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច សង្គម និងវប្បធម៌ ប៉ុន្តែធាតុមួយសំខាន់ដែលអាស៊ានខ្វះគឺកិច្ចសហប្រតិបត្តិការផ្នែកបរិស្ថាន ឬសសរស្តម្ភបរិស្ថាន។ បញ្ហាបរិស្ថានមិនមែនតែជាបញ្ហាសម្រាប់ប្រទេសណាមួយទេ តែជាបញ្ហារបស់តំបន់ទាំងមូល។
លោកថា រដ្ឋមន្ត្រីបរិស្ថានអាស៊ានគួរតែពិចារណាស្នើទៅរដ្ឋាភិបាលអាស៊ានក្នុងការបង្កើត និងបញ្ចូលកិច្ចសហប្រតិបត្តិការមួយទៀតគឺសសរស្តម្ភផ្នែកបរិស្ថាន។ ប្រទេសមួយចំនួននៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ហាក់ដូចជាកំពុងដើរផ្ទុយ ឬដើរខុសអំពីនិយាមអន្តរជាតិ។
លោក ម៉ូរី ថ្លែងថា៖ «ចំណុចមួយទៀតខ្ញុំគិតថា ប្រជាកសិករភាគច្រើននៅក្នុងប្រទេសទាំងអស់ហ្នឹង (ប្រទេសក្នុងតំបន់) អត់សូវយល់ប៉ុន្មានទេអំពីការប្រើប្រាស់ថ្នាំសម្លាប់សត្វល្អិត។ សារធាតុថ្នាំសម្លាប់ សត្វល្អិតបាននិងកំពុងបង្កផលប៉ះពាល់ដល់បរិស្ថានទៅដល់គុណភាពទឹកទៅជីវចម្រុះប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីជាដើម។
រដ្ឋមន្ត្រីបរិស្ថានអាស៊ានគួរតែមានយន្តការមួយថ្នាក់តំបន់ដែរ ជាពិសេសពាក់ព័ន្ធការចរាចរ ការប្រើប្រាស់ថ្នាំសម្លាប់សត្វល្អិត ការនាំចូល ការសហប្រតិបត្តិការផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច ការនាំចូលទាំងអស់ហ្នឹងត្រូវមានស្តង់ដាមួយច្បាស់លាស់ហើយបង្កើនការអប់រំបន្ថែមទៀតដល់ប្រជាពលរដ្ឋឱ្យយល់ដឹងពីបញ្ហាហ្នឹង»៕