ពោធិ៍សាត់ៈ ពលរដ្ឋចំនួន ៣១ គ្រួសាររស់នៅឃុំប្រមោយ ស្រុកវាលវែង ខេត្តពោធិ៍សាត់ ស្នើឲ្យលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ធ្វើអន្ដរាគមន៍ជួយកាត់ឆ្វៀលដីដែលពួកគេកំពុងរស់នៅចេញពីដែនជម្រកសត្វព្រៃភ្នំសំកុស ដើម្បីប្រគល់ជូនពួកគេ ខណៈអាជ្ញាធរព្រមានបណ្ដេញចេញពីទីតាំងនោះ ដោយអះអាងថាពួកគេបានមកតាំងលំនៅខុសច្បាប់។
តាមលិខិតស្នើសុំអន្តរាគមន៍ទៅលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីចុះថ្ងៃទី ១៦ ខែវិច្ឆិកា ដែលភ្នំពេញប៉ុស្ដិ៍ទទួលបាននាថ្ងៃទី ១៨ វិច្ឆិកា ឲ្យដឹងថា ប្រជាពលរដ្ឋទាំងចំនួន ៣១ គ្រួសារ បានមកតាំងលំនៅឋាន និងអាស្រ័យផល (ធ្វើស្រែចម្ការ) នៅក្នុងភូមិស្ទឹងថ្មី ឃុំប្រមោយ ស្រុកវាលវែង ខេត្តពោធិ៍សាត់ តាំងពីឆ្នាំ ២០០០ ដោយមានការទទួលស្គាល់ពីអាជ្ញាធរភូមិឃុំ។
លិខិតនោះបញ្ជាក់ថា៖ «ពួកយើងរស់នៅលើដីនោះដោយសុខសាន្ត ស្រាប់តែមកដល់ថ្ងៃទី ៨ ខែ វិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០១៩ នេះមានលិខិតជូនដំណឹងរបស់មន្ទីរបរិស្ថានខេត្តពោធិ៍សាត់ស្ដីពីការចាត់វិធានការរដ្ឋបាលបោសសម្អាតទីតាំងលំនៅឋានមិនស្របច្បាប់ក្នុងសហគមន៍តំបន់ការពារធម្មជាតិនៅភូមិស្ទឹងថ្មីនៃដែនជម្រកសត្វព្រៃភ្នំសំកុសឱ្យពួកយើង ៣១ គ្រួសារ ត្រូវរុះរើផ្ទះសំបែងចេញពីទីតាំងនេះទៅទីតាំងកន្លែងផ្សេងដោយកំណត់ត្រឹមថ្ងៃទី ១៨ ខែ វិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០១៩ ជាកំហិត»។
លោក ជន ចូញ តំណាងពលរដ្ឋចំនួន ៣១ គ្រួសារបានថ្លែងថា ពួកលោកពិតជាអ្នកចំណាកស្រុកមែនដោយមកពីស្រុកកំណើតផ្សេងៗគ្នា។ ដោយសារជីវភាពទីទាល់ក្រទើបនាំគ្នាមករស់នៅតំបន់នេះ ប៉ុន្ដែពួកលោកក៏បានស្នើសុំការអនុញ្ញាតពីអាជ្ញាធរ ហើយអាជ្ញាធរក៏បានយល់ព្រមឱ្យរស់នៅបណ្ដោះអាសន្នសិន។ ពួកលោកសុំអំពាវនាវឲ្យអាជ្ញាធរ និងរដ្ឋាភិបាលជួយផ្ដល់ដី ឬកាត់ដីពីដែនជម្រកសត្វព្រៃភ្នំសំកុស និងអនុញ្ញាតឲ្យពួកលោកទទួលបានដីស្របច្បាប់ក៏ដូចជាអាចអាស្រ័យផល។
លោក ជន ចូញ និយាយថា៖ «ពួកយើងពុំអាចមានលទ្ធភាពរកទីតាំងផ្សេងដើម្បីតាំងលំនៅជាថ្មីបានទៀតទេ។ ដូច្នេះសូមសម្ដេច ហ៊ុន សែន ជួយអន្តរាគមន៍ដោយកាត់ឆ្វៀលដីតំបន់នោះមកឲ្យពួកយើងខ្ញុំរស់នៅ និងអាស្រ័យផលដោយអនុគ្រោះ»។
លោកស្រី សេក សំអាត មេឃុំប្រមោយ ស្រុកវាលវែងបានថ្លែងថាតាមការកំណត់របស់មន្ទីរបរិស្ថានខេត្តពោធិ៍សាត់បានដាក់កំហិតត្រឹមថ្ងៃទី ១៨ ខែវិច្ឆិកាឱ្យពលរដ្ឋទាំង ៣១ គ្រួសាររុះរើផ្ទះចេញពីដីនៃដែនជម្រកសត្វព្រៃភ្នំសំកុស។ ប៉ុន្ដែរហូតមកទល់ពេលនេះមិនមានការរុះរើផ្ទះពលរដ្ឋទេ ដោយអាជ្ញាធរខេត្តបានជួបប្រជុំគ្នាដោះស្រាយបញ្ហានេះ។
លោកស្រីបន្តថាពលរដ្ឋទាំង ៣១ គ្រួសារនេះជាអ្នកចំណាកស្រុកពីស្រុកផ្សេងៗគ្នា ហើយបានរស់នៅក្នុងមូលដ្ឋានឃុំប្រមោយជាបន្តបន្ទាប់ ដោយអ្នកខ្លះមករស់នៅចាប់ពីឆ្នាំ ២០១៦ និងមួយចំនួនទៀតមករស់នៅត្រឹមឆ្នាំ ២០១៨ ឬឆ្នាំ ២០១៩ នេះ។ ប៉ុន្ដែពួកគាត់សុទ្ធតែជាពលរដ្ឋមានជីវភាពក្រីក្រពួកគាត់ប្រកបរបរធ្វើស្រែចម្ការដើម្បីចិញ្ចឹមជីវិត។
លោកស្រី សំអាត បញ្ជាក់ថា៖ «ហើយ ខ្ញុំក៏មិនអាចដេញពួកគាត់ពីកន្លែងនោះដែរ ព្រោះជាពលរដ្ឋក្រីក្រ ហើយបើខ្ញុំដេញគាត់ចេញ ក៏ពួកគាត់គ្មានលទ្ធភាព ទិញដីរស់នៅដែរ។ អ៊ីចឹងពួកខ្ញុំជាអាជ្ញាធរបានរាយការណ៍ទៅថ្នាក់លើ ហើយថ្នាក់លើក៏ឯកភាពអនុញ្ញាតឱ្យគាត់រស់នៅបណ្ដោះអាសន្នសិន។ រហូតមកដល់ពេលនេះ គឺយើងគ្មានគោលការណ៍បណ្ដេញគាត់ចេញទេ គឺយើងកំពុងប្រជុំរកដំណោះស្រាយថា តើឱ្យគាត់នៅទីនោះទៀត ឬត្រូវដោះដូរកន្លែងរស់នៅឱ្យគាត់»។
បើតាមលោក ប៉ាន់ មរកត ប្រធានមន្ទីរបរិស្ថានខេត្តពោធិ៍សាត់ថ្លែងកាលពីថ្ងៃទី ១៨ វិច្ឆិកា ថា លិខិតជូនដំណឹងកន្លងទៅនេះតម្រូវឱ្យពលរដ្ឋទាំង ៣១ គ្រួសារត្រូវរុះរើផ្ទះចេញត្រឹមថ្ងៃទី ១៨ ខែវិច្ឆិកានេះដែរ។ ប៉ុន្ដែខណៈនេះអាជ្ញាធរបាននិងកំពុងជួបប្រជុំជាមួយក្រុមការងារថ្នាក់ខេត្ត និងក្រសួងបរិស្ថាន ដើម្បីរកវិធីដោះស្រាយឱ្យប្រសើរជាងនេះ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ខ្ញុំអត់ទាន់មានអ្វីនិយាយប្រាប់ច្រើន ឬលម្អិតបានទេ ព្រោះក្រុមការងារក្រសួងបរិស្ថាន និងខេត្តពោធិ៍សាត់កំពុងជួបប្រជុំគ្នារកដំណោះស្រាយហើយព័ត៌មានបន្ថែម ខ្ញុំជម្រាបនៅពេលក្រោយទៀត»។
លោក សំ ច័ន្ទគា មន្ត្រីសម្របសម្រួលផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស (អាដហុក) ប្រចាំខេត្តពោធិ៍សាត់ និងខេត្តកំពង់ឆ្នាំង គាំទ្រឲ្យមានការជជែកគ្នាពីបញ្ហានេះ ដើម្បីចៀសវាងការបណ្ដេញចេញទាំងបង្ខំ។ លោកថ្លែងថា ពួកគាត់សុទ្ធតែជាអ្នកក្រីក្រដែលមានជីវភាពធ្វើស្រែចម្ការ ហើយប្រសិនពួកគាត់គ្មានដីរស់នៅ ឬធ្វើស្រែចម្ការទេនោះ ពួកគាត់ក៏កាន់តែគ្មានអ្វីទីពឹងដែរ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «រដ្ឋាភិបាល គួរពិចារណាថាត្រូវផ្ដល់ឱ្យពួកគាត់នៅកន្លែងផ្សេងទៅ ប្រសិនបើគិតថាពួកគាត់រស់នៅប៉ះពាល់សត្វព្រៃភ្នំសំកុស ហើយបើគ្មានដីកន្លែងផ្សេងទេ គួរកាត់ឆ្វៀលដីកន្លែងហ្នឹងឲ្យគាត់ទៅ។ ប៉ុន្ដែដាក់លក្ខខណ្ឌឲ្យពួកគាត់ហាមប៉ះពាល់សត្វព្រៃ ឬព្រៃឈើតំបន់នោះ។ បើយើងដោះស្រាយ បែបនេះគឺចំណេញទាំងអស់គ្នា»។
តាមលិខិតជូនដំណឹងដល់ថ្ងៃកំណត់មន្ទីរបរិស្ថានខេត្តនឹងចាត់វិធានការចុះរុះរើ ដោយមិនទទួលខុសត្រូវលើការបាត់បង់ និងការខូចខាតផ្សេងៗនោះទេ ហើយក្នុងករណីបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋណាដែលរឹងរូស ឬប្រឆាំងតបតដោយហិង្សានឹងត្រូវទទួលទោសតាមច្បាប់ជាធរមាន។
លោក នេត្រ ភក្ត្រា អ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថានកាលពីថ្ងៃទី ១៨ វិច្ឆិកាបដិសេធធ្វើអត្ថាធិប្បាយដោយថា ទុកឱ្យមន្ត្រីជំនាញធ្វើការងារហ្នឹងតាមនីតិវិធីច្បាប់។
ទោះយ៉ាងណាលោក ភក្ត្រា ធ្លាប់បានឲ្យដឹងថា ការទន្ទ្រានកាន់កាប់ដីដោយខុសច្បាប់ពីសំណាក់ពលរដ្ឋខ្លះត្រូវបានធ្វើឡើងក្រោមការបំផុសពីឈ្មួញរកស៊ីដីធ្លី។ ឈ្មួញបានញុះញង់ឲ្យពលរដ្ឋនៅមូលដ្ឋានរំលោភបំពានច្បាប់ និងបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិក្រោមរូបភាពជាច្រើនដូចជា ការដាំដំណាំផ្សេងៗ ដើម្បីបន្លំថាជាដី និងដំណាំដែលខ្លួនបានកាន់កាប់ និងអាស្រ័យផលជាកម្មសិទ្ធិ ឬខ្លួនបានគ្រប់គ្រងជាយូរមកហើយ។
នៅឆ្នាំ ២០១២ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានចេញបទបញ្ជាលេខ បប ០១ ដើម្បីបញ្ចប់ជម្លោះដីធ្លីនៅលើដីរបស់រដ្ឋ ដែលគ្របដណ្ដប់ទៅដោយព្រៃឈើ ដីសម្បទានព្រៃឈើ និងដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច។
គោលការណ៍នេះ គឺដើម្បីទទួលស្គាល់ និងធ្វើឱ្យមានភាពស្របច្បាប់ទៅលើដី ដែលត្រូវបានគ្រប់គ្រងដោយប្រជាពលរដ្ឋគិតចាប់ពីមុនខែឧសភា ឆ្នាំ ២០១២ ។ វាជាប្រតិបត្តិការធំមួយដែលធ្វើឡើងដោយមន្ត្រីសុរិយោដី និងក្រុមយុវជនស្ម័គ្រចិត្តជាង ៥ ពាន់នាក់ដែលធ្វើការនៅក្នុងខេត្តចំនួន ២២ រួមទាំងខេត្តពោធិ៍សាត់ផងដែរ។ ក្រុមយុវជន និងមន្ត្រីបានធ្វើការជាមួយគ្នាដើម្បីវាស់វែងដីធ្លីដែលពលរដ្ឋកាន់កាប់ ហើយបានចែកបណ្ណកម្មសិទ្ធិស្របច្បាប់ទៅតាមនីតិវិធី។
ផ្ទៃដីជាង ១ លានហិកតាត្រូវបានចែកជូនដល់ប្រជាពលរដ្ឋ ហើយប្រតិបត្តិការត្រូវបានបញ្ចប់នៅឆ្នាំ ២០១៣ មុនការបោះឆ្នោតជាតិ។ គេបានប៉ាន់ប្រមាណថា ផ្ទៃដីដែលត្រូវបានកាន់កាប់ដោយពលរដ្ឋមុនខែឧសភា ឆ្នាំ ២០១២ ត្រូវបានចែកជូនដល់ពលរដ្ឋអស់ហើយ៕