កំពតៈ លំហាត់នាគមាសឆ្នាំ ២០១៩ ដែលប្រារព្ធធ្វើឡើង រវាងកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ និងកងទ័ពរំដោះប្រជាជនចិន «ដើម្បីពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អ» រវាងប្រទេសទាំង ២ បានចាប់ផ្តើមបើកជាផ្លូវការ កាលពីម្សិលមិញ នៅទីលានបាញ់គ្រាប់ពិតសាលាហ្វឹកហ្វឺន «តេជោសែនជុំគិរី» របស់កងពលតូចលេខ ៧០ នៅស្រុកជុំគិរី ដោយមានកងទ័ពកម្ពុជា-ចិន ចូលរួមប្រមាណ ២ ៨០០ នាក់ និងមានប្រើប្រាស់អាវុធយុទ្ធភណ្ឌទំនើបៗ។
ការធ្វើសមយុទ្ធនាគមាសទ្រង់ទ្រាយធំលើកនេះធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីប្រទេស កម្ពុជា បានផ្អាកការធ្វើសមយុទ្ធយោធាជាមួយកងទ័ពសហរដ្ឋអាមេរិកកាលពីឆ្នាំ ២០១៧ ជាអ្វីដែលអ្នកវិភាគយល់ថា កម្ពុជាកំពុងបង្កើនការពឹងផ្អែកលើចិនកាន់តែខ្លាំងឡើង និងជាសញ្ញានៃការឃ្លាតឆ្ងាយពីសហរដ្ឋអាមេរិក។
លោក ឈុំ សុជាតិ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិបានសរសេរបង្ហោះនៅលើហ្វេសប៊ុករបស់លោកកាលពីម្សិលមិញថា លំហាត់ហ្វឹកហ្វឺនរវាងកងទ័ពកម្ពុជា និងកងទ័ពចិននេះមិន មានការគំរាមកំហែងអ្នកណាទាំងអស់ ផ្ទុយទៅវិញ សមយុទ្ធនេះ គឺជាការបង្ហាញនូវការចូលរួមថែរក្សាសន្តិសុខក្នុងតំបន់ តាមរយៈការផ្លាស់ប្តូរបទពិសោធគ្នាតែប៉ុណ្ណោះ ជាពិសេសបទពិសោធប្រយុទ្ធប្រឆាំងអំពើភេរវកម្ម ជួយសង្គ្រោះប្រជាពលរដ្ន ពេលមានគ្រោះមហន្តរាយធម្មជាតិជាដើម។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «លំហាត់ហ្វឹកហ្វឺននាគមាស ផ្តោតសំខាន់លើប្រធានបទកិច្ចការមនុស្សធម៌ និងការប្រឆាំងភេរវកម្មដែលជាឱកាសសម្រាប់កងទ័ពប្រទេសទាំង ២ ត្រូវសិក្សារៀនសូត្រទៅវិញទៅមកដើម្បីបង្កើនសមត្ថភាពវិជ្ជាជីវៈ សម្រាប់បំពេញភារកិច្ចការពារប្រទេសជាតិ កាន់តែមានប្រសិទ្ធភាព និងខ្លាំងក្លាថែមទៀត»។
លើសពីនេះ លោកថា មិនតែប៉ុណ្ណោះ លំហាត់នាគមាស ឆ្នាំ២០១៩ គឺជាការចូលរួមចំណែកជំរុញទំនាក់ទំនងមិត្តភាពកម្ពុជា- ចិន ឱ្យកាន់តែរឹងមាំខ្លាំងក្លា ជាពិសេសកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ រវាងកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ និងកងទ័ពរំដោះប្រជាជនចិន។
លោក សុជាតិ គូសបញ្ជាក់ថា៖ «បច្ចុប្បន្ននេះ ទំនាក់ទំនងចិន-កម្ពុជា បានឈានដល់ចំណុចកំពូល និងល្អជាងពេលណាៗទាំងអស់ ដែលមិត្តភាពជាដែកថែបនេះ បានកើតឡើង ក្នុងដំណាក់កាលដឹកនាំរបស់ សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន និង ឯកឧត្តម ស៊ី ជីនភីង ប្រធានាធិបតីចិន។ ប្រទេស កម្ពុជា និងប្រទេស ចិន នឹងបន្តពង្រឹងពង្រីកទំនាក់ទំនង និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការដ៏រឹងមាំនេះបន្ថែមទៀតដើម្បីអភិវឌ្ឍកិច្ចសហប្រតិបត្តិការគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ»។
កងទ័ពកម្ពុជា-ចិន បានធ្វើលំហាត់នាគមាសនៅក្នុងប្រទេស កម្ពុជា ចំនួន ២ លើករួចមកហើយ ដោយលើកទី១ នៅឆ្នាំ ២០១៦ និងលើកទី២ នៅឆ្នាំ ២០១៨។ ភាគីទាំង២ បានឯកភាពគ្នាបង្កើតឱ្យមានលំហាត់ហ្វឹកហ្វឺននេះ រៀងរាល់ ១ ឆ្នាំម្តង ដើម្បីពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការយោធា។
នាយឧត្តមសេនីយ៍ ឥត សារ៉ាត់ អគ្គមេបញ្ជាការរង និងជានាយសេនាធិការចម្រុះ នៃកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ បានថ្លែងនៅក្នុងពេលបើកកាលពីម្សិលមិញថា៖ «ការធ្វើលំហាត់សមយុទ្ធនាគមាសនេះ គឺមិនមែនជាការគំរាមកំហែងដល់ប្រទេសណា ឬបុគ្គលណាឡើយ ខណៈដែលប្រទេសជិតខាង ក៏មានការធ្វើសមយុទ្ធដូចគ្នាដែរ ដូចជាការធ្វើរវាងអាមេរិក-ថៃ ជាដើម»។
លោក ឥត សារ៉ាត់ បន្ថែមថា សមយុទ្ធរវាងកងទ័ពកម្ពុជា និងកងទ័ពចិននេះ នឹងធ្វើឡើងជារៀងរាល់ឆ្នាំ និងមានលក្ខណៈទ្រង់ទ្រាយធំជាបន្តបន្ទាប់ដើម្បីពង្រឹងសមត្ថភាពដល់កងទ័ពកម្ពុជា ដែលនេះនឹងធ្វើឲ្យកងទ័ពកម្ពុជាចំណេញដោយទទួលបានបទពិសោធជាច្រើនពីខាងភាគីចិនទាក់ទងនឹងការប្រឆាំងអំពើភេរវកម្ម ការសង្គ្រោះគ្រោះមហន្តរាយ និងរបៀបវារៈជាច្រើនទៀត។
នៅក្នុងពិធីនេះ ភាគីចិន ឧត្តមសេនីយ៍ ហ្វឹង ស៊ាន នាយរងសេនាធិការកងទ័ពជើងគោក តំបន់ខាងត្បូង ក៏បានថ្លែងដែរថា លំហាត់សមយុទ្ធរួមគ្នានៃកងទ័ពទាំង ២ កម្ពុជាចិន នាគមាសឆ្នាំ ២០១៩ គឺជាយន្តការ ជាក់ស្តែងមួយរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំ នៃប្រទេសទាំង ២ ក្នុងការជំរុញឲ្យកាន់តែស៊ីជម្រៅនូវកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើវិស័យហ្វឹកហ្វឺនយោធា និងចូលរួមលើកកម្ពស់សមត្ថភាពកងទ័ពនៃប្រទេសទាំង ២ ឲ្យកាន់តែរីកចម្រើនឆ្ពោះទៅមុខ ប្រកបដោយអត្ថន័យជាយុទ្ធសាស្រ្ត។
បើតាមមន្ត្រីយោធាកម្ពុជា សមយុទ្ធឆ្នាំ ២០១៩ នេះ បានកំណត់យកប្រធានបទការប្រឆាំងភេរវកម្ម និងមនុស្សធម៌ ដែលមានខ្លឹមសារ និងវិធីសាស្ត្រ រួមមាន៖ ទី១ លំហាត់ទីបញ្ជាការចាត់តាំងក្នុងរូបភាពវរសេនាតូច ប្រយុទ្ធប្រឆាំងភេរវកម្មរួមគ្នា ការធ្វើផែនការថ្នាក់វរសេនាតូច ការដាក់ចេញនូវសេចក្តីប្តេជ្ញាចិត្តប្រយុទ្ធ ការរៀបចំប្រព័ន្ធបញ្ជា ការបញ្ជាសមយុទ្ធ នៅលើតុ និងការបញ្ជាប្រតិបត្តិការប្រឆាំងភេរកម្ម។
ទី២ លំហាត់លើទីលាន រួមមាន ការឃ្លាំមើល សង្កេតស៊ើបការណ៍ ការឡោមព័ទ្ធ ការសហការវាយលុក ការវាយកម្ទេចជាដំណាក់កាល ការរំដោះចំណាប់ខ្មាំង ការបោសសម្អាត កម្ទេចជំរំភេរវករ និងការងារមនុស្សធម៌ ការសង្គ្រោះប្រជាពលរដ្ឋ ពីគ្រោះធម្មជាតិ ការបំពេញភារកិច្ចក្រោមឆត្រអង្គការសហប្រជាជាតិ និងវិស្វកម្មជាដើម។
សមយុទ្ធនេះមានការចូលរួមពីកម្លាំងរបស់ភាគីចិន មានចំនួន ២៥២ នាក់ និងភាគីកម្ពុជាចំនួន ២ ៥៤២ នាក់។ ចំពោះ អាវុធយុទ្ធភណ្ឌ ដែលត្រូវប្រើប្រាស់នៅក្នុងលំហាត់ នាគមាសឆ្នាំនេះ រួមមានដូចជា រថពាសដែក រថក្រោះ កាំភ្លើងធំ កាំភ្លើងត្បាល់ ឧទ្ធម្ភាគចក្រ អាវុធគាំទ្រពីលើអាកាស និងមានបន្ថែម នូវការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធបញ្ជាទំនើបគឺ ដ្រូន ដើម្បីធ្វើការឲ្យទាន់សភាពការណ៍។
លោក មាស នី អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវពីការអភិវឌ្ឍសង្គមបានលើកឡើងកាលពីពេលថ្មីៗនេះថា សមយុទ្ធនាគមាសនេះ បង្ហាញកាន់តែច្បាស់ថា ប្រទេសកម្ពុជាបាននិងកំពុងពឹងផ្អែកប្រទេសចិនកាន់តែខ្លាំងឡើងដើម្បីការពារផលប្រយោជន៍ និងអំណាច ខណៈពេលដែលកម្ពុជាបោះបង់ចោលបស្ចិមប្រទេស ហើយថា ចិនបាននិងកំពុងប្រើប្រាស់កម្ពុជាដើម្បីចំណេញផលប្រយោជន៍ភូមិសាស្ត្រនយោបាយ។
លោកបន្តថា៖ «សមយុទ្ធលំហាត់នាគមាសនេះវានឹងធ្វើឲ្យ មានការយកចិត្តទុកដាក់កាន់តែខ្លាំងឡើងថែមទៀតពីមហាអំណាចបស្ចិមប្រទេស ហើយថា កម្ពុជាមិនគួររុញប្រទេសឲ្យចូលទៅក្នុងស្ថានភាពសង្គ្រាមត្រជាក់»។
ប៉ុន្តែលោក គិន ភា ប្រធានវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិកម្ពុជានៃរាជបណ្ឌិត្យសភា ចាត់ទុកការលើកឡើងដែលថា ប្រទេស កម្ពុជា បាននិងកំពុងពឹងពាក់ប្រទេស ចិន ហើយបោះចោលសហរដ្ឋអាមេរិកថា ជាការយល់ច្រឡំ ដោយសារ តែសហរដ្ឋអាមេរិកគឺជាអ្នកដែលបានធ្វើព្រងើយកន្តើយចំពោះប្រទេស កម្ពុជា។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ឥឡូវយើងមានភាពជិតស្និទ្ធស៊ីចង្វាក់ និងស៊ីជម្រៅខ្លាំងជាមួយចិន ហើយតិចឬច្រើនដែលធ្វើឲ្យគេយល់ច្រឡំ ដោយគេវាយតម្លៃ យើងថា ទោរទន់ទៅរកប្រទេស ចិន»។
លោកថា ប្រទេស កម្ពុជា ត្រូវការជំនួយពីប្រទេស ចិន ទាំងបច្ចេកទេស សម្ភារ បទពិសោធ និងយុទ្ធសាស្ត្រកងទ័ពដើម្បីធ្វើការអភិវឌ្ឍសមត្ថភាពកងទ័ពរបស់ខ្លួន ក្នុងការការពារជាតិ និងអធិបតេយ្យភាព ហើយប្រទេស កម្ពុជា មិនអាចរង់ចាំ សហរដ្ឋអាមេរិកបានទេដោយសារអាមេរិកបានធ្វើព្រងើយកន្តើយចំពោះកម្ពុជា។
លោកថា៖ «សមយុទ្ធនឹងជួយផ្លាស់ប្តូរបទពិសោធ ហើយនិងទទួលបាននូវចំណេះដឹងថ្មីៗ យុទ្ធសាស្ត្រថ្មីក្នុងវិស័យកងទ័ពហើយធ្វើឲ្យយើងត្រៀមលក្ខណៈសម្រាប់យុទ្ធសាស្ត្រការពារជាតិរបស់យើង»៕
វីដេអូ៖