ភ្នំពេញៈ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានប្រាប់មេដឹកនាំអាស៊ី និងអឺរ៉ុបថា ការរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ ១៩ ធ្វើឱ្យពិភពលោកកំពុងប្រឈមមុខនឹងបញ្ហាជាច្រើន ប៉ុន្តែក៏បង្កើតឱកាសដ៏ធំផងដែរ ដែលទាមទារឱ្យមេដឹកនាំទាំងអស់នៅអាស៊ី-អឺរ៉ុប រួមដៃគ្នាប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺនេះ ដើម្បីជំរុញទំនាក់ទំនងនៃការវិនិយោគ និងពាណិជ្ជកម្ម សម្រាប់ផលប្រយោជន៍រួម។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានថ្លែងបែបនេះក្នុងវេទិកាសេដ្ឋកិច្ច និងធុរកិច្ចអាស៊ី-អឺរ៉ុប លើកទី១ ក្រោមប្រធានបទ «ការផ្លាស់ប្តូរទៅគន្លងប្រក្រតីភាពថ្មី៖ ការលើកកម្ពស់ការចូលរួមក្នុងខ្សែចង្វាក់តម្លៃ សកលពហុភាគីនិយម និងបដិវត្តន៍ឧស្សាហកម្មលើកទី៤» កាលពីថ្ងៃទី ២៤ ខែ វិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២១ តាមរយៈវីដេអូអនឡាញ។ កម្ពុជា នឹងរៀបចំកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ី-អឺរ៉ុបលើកទី១៣ (ASEM13) ដែលកម្ពុជានឹងធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះតាមរយៈវីដេអូអនឡាញនៅថ្ងៃទី ២៥-២៦ ខែវិច្ឆិកា ដោយសារការរីករាលដាលជំងឺ ១៩។
យោងតាមលោក ហ៊ុន សែន បញ្ហាប្រឈមទាំងនោះគឺការធ្លាក់ចុះចង្វាក់តម្លៃសកល និងចង្វាក់ផលិតកម្មសកល ការលេចឡើងកាន់តែច្បាស់នៃប្រព័ន្ធពហុប៉ូល និងភាពតានតឹងលើភូមិសាស្ត្រនយោបាយ ការធ្លាក់ចុះនៃផលិតភាពសកល ការកើនឡើងនៃវិសមភាពសង្គម និងភាពក្រីក្រ ចរន្តកាន់តែខ្លាំង និងលឿននៃការផ្លាស់ទីតាំងរោងចក្រផលិតកម្ម ដែលបង្កឡើងដោយសារឥទ្ធិពលនៃសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្ម និងបច្ចេកវិទ្យា ការកើនឡើងផលប៉ះពាល់ពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុជាដើម។
លោកថ្លែងថា៖ «យើងទាំងអស់គ្នាដឹងយ៉ាងច្បាស់ថា កិច្ចសហប្រតិបត្តិការអាស៊ី-អឺរ៉ុបបានរួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការពង្រឹងទំនាក់ទំនងរវាងប្រជាជន និងប្រជាជន និងសេដ្ឋកិច្ចសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍរួម។ ជាមួយគ្នានេះកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនេះនៅតែរក្សាបាននូវសក្តានុពលបន្ថែមទៀត ដែលយើងចាំបាច់ត្រូវចាប់យក ដើម្បីជំរុញការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចសង្គមនៃអាស៊ី-អឺរ៉ុប»។
លោកបន្តថា៖ «ពាណិជ្ជកម្មអន្តរជាតិ គឺជាក្បាលម៉ាស៊ីនមួយសំខាន់សម្រាប់ជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ច និងបង្កើតការងារជូនប្រជាជន។ ជាមួយនឹងនិន្នាការថ្មីនៃផ្លាស់ប្តូរផ្នែកពាណិជ្ជកម្ម និងចង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់សកល ខ្ញុំយល់ឃើញថា តំបន់យើងទាំង ២ ត្រូវតែបង្កើនការយកចិត្តទុកដាក់លើការគាំទ្រប្រព័ន្ធពាណិជ្ជកម្មពហុភាគី ជាពិសេសការជំរុញការធ្វើសេរីភាវូបនីយកម្ម និងកិច្ចសម្រួលពាណិជ្ជកម្ម ឱ្យកាន់តែស៊ីជម្រៅបន្ថែមទៀត តាមរយៈការលុបបំបាត់របាំងពាណិជ្ជកម្ម និងការវិនិយោគដើម្បីទាញយកសក្តានុពលជាអតិបរមាពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការពាណិជ្ជកម្មអាស៊ី-អឺរ៉ុប»។
លោក Anthony Galliano អគ្គនាយកក្រុមហ៊ុនសេវាកម្មហិរញ្ញវត្ថុ Cambodia Investment Management Co Ltd បានឱ្យដឹងថា ទោះបីជាប្លុកសហភាពអឺរ៉ុបជាប់ចំណាត់ថ្នាក់ជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មធំជាងគេទី ៣ របស់កម្ពុជាក៏ដោយ ប៉ុន្តែពាណិជ្ជកម្មទំនិញរវាងដៃគូទាំង ២ មានត្រឹមតែ ៤,៣ ពាន់លានអឺរ៉ូប៉ុណ្ណោះ។
ប្រទេសដៃគូពាណិជ្ជកម្មឈានមុខគេរបស់កម្ពុជា រួមមាន សហរដ្ឋអាមេរិក មាន ៣០,១ ភាគរយនៃចំនួនសរុបពិភពលោក ប្រទេសសិង្ហបុរីមាន ១៤,៨ ភាគរយ ប្រទេសចិនមាន ៦,១ ភាគរយ និងជប៉ុនមាន ៦ ភាគរយ។
លោកលើកឡើងថា៖ «ដូច្នេះ វាមានឱកាសច្រើនសម្រាប់ធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងផ្នែកពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីជាមួយប្លុកសហភាពអឺរ៉ុប។ កិច្ចប្រជុំកំពូល ASEM លើកទី ១៣ បានធ្វើឱ្យកម្ពុជាមានភាពទាក់ទាញខ្លាំងជាម្ចាស់ផ្ទះ ហើយជាឱកាសដ៏ល្អបំផុតមួយ សម្រាប់កម្ពុជាក្នុងការលើកកម្ពស់មុខមាត់របស់ខ្លួន ជាពិសេសក្នុងវិស័យអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច និងវិបុលភាព ការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ និងការចែកចាយប្រាក់ចំណូល និងសន្តិភាព និងស្ថិរភាព»។
សហភាពអឺរ៉ុបគឺជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មឈានមុខគេរបស់កម្ពុជា ដែលមានចំនួន ៤៥ ភាគរយនៃការនាំចេញរបស់កម្ពុជាកាលពីឆ្នាំ ២០១៨។ នេះបើយោងតាមតួលេខរបស់សហគមន៍អឺរ៉ុប។
របាយការណ៍ដដែលថា ការនាំចេញភាគច្រើនរហូត ៩៥,៧ ភាគរយ ត្រូវបាននាំចូលទៅក្នុងទីផ្សារសហភាពអឺរ៉ុបក្រោមការអនុគ្រោះពន្ធអ្វីៗគ្រប់យ៉ាងលើកលែងតែអាវុធ (EBA)។ ជារួម កម្ពុជាគឺជាប្រទេសប្រើប្រាស់ កម្មវិធីអនុគ្រោះពន្ធ EBA ច្រើនជាងគេទី ២ បន្ទាប់ពីប្រទេសបង់ក្លាដែស។
យោងតាមលោក ហ៊ុន សែន បណ្តាប្រទេសអាស៊ីមានចំណែកប្រមាណ ៦៥ ភាគរយ នៃសេដ្ឋកិច្ចសកល ខណៈដែលទំហំពាណិជ្ជកម្ម មានប្រមាណជា ៥៥ ភាគរយនៃពាណិជ្ជកម្មសកល។
លោកនាយករដ្ឋមន្ដ្រីបញ្ជាក់ថា៖ «ជាទិសដៅទៅមុខខណៈដែលវិបត្តិជំងឺកូវីដ ១៩ ត្រូវបានរំពឹងថានឹងស្រាកស្រាន្ដនាពេលដ៏ឆាប់ខាងមុខ ការជំរុញប្រក្រតីភាពនៃលំហូរពាណិជ្ជកម្មធុរកិច្ច និងវិនិយោគឱ្យស្របទៅនឹងនិន្នាការថ្មីជាសកល គឺជាការងារសំខាន់ និងបន្ទាន់ ដើម្បីស្តារ និងជំរុញការអភិវឌ្ឍវិស័យសង្គមសេដ្ឋកិច្ច អាស៊ី-អឺរ៉ុបឡើងវិញ»។
ការដក EBA មួយផ្នែករបស់អឺរ៉ុបកាលពីថ្ងៃទី ១២ ខែ សីហា ឆ្នាំ ២០២០ បានប៉ះពាល់ចំណូល ១ ពាន់លានអឺរ៉ូនៃការនាំចេញប្រចាំឆ្នាំរបស់កម្ពុជាទៅកាន់ប្លុកដែលមាន ២៧ ប្រទេស៕LA