ការនាំចេញផលិតផលគ្រាប់ស្វាយចន្ទី ផលិតផលត្រចៀកកាំ និងដំឡូងមីកម្ពុជា ទៅទីផ្សារប្រទេសចិននឹងបង្ហាញសញ្ញាវិជ្ជមានកាន់តែខ្លាំង បន្ទាប់ពីសមាគមចំនួន ៣ របស់កម្ពុជា បានចុះអនុស្សារណៈយោគយល់គ្នា (MoU) ជាមួយនឹងរដ្ឋបាលគយចិននៃខេត្តគ័ងហ្ស៊ី ខណៈបរិមាណទិន្នផល គុណភាព និងសមត្ថភាពកែច្នៃ/វេចខ្ចប់នៅកម្ពុជា ត្រូវបានទទួលស្គាល់កាន់តែច្រើនពីទីផ្សារអន្តរជាតិ។
MoU នេះត្រូវបានធ្វើឡើងក្នុងថ្ងៃទី២៦ ខែកញ្ញា នៅក្នុងទីក្រុងណាននីង នៃខេត្តគ័ងហ្ស៊ី ប្រទេសចិន ក្នុងវេទិកា CAEXPO: China- ASEAN Expo 21។
MoU នេះត្រូវបានចុះហត្ថលេខារវាងរដ្ឋបាលគយចិនខេត្តគ័ងហ្ស៊ី ជាមួយនឹងសមាគម ចំនួន ៣របស់កម្ពុជា ដែលរួមមាន សមាគមស្វាយចន្ទីកម្ពុជា សមាគមត្រចៀកកាំខ្មែរ និងសមាគមសម្ព័ន្ធដំឡូងមីកម្ពុជាចិន។
MoU នេះ គឺមានគោលបំណងសម្រួលដល់ការនាំចូលផលិតផលកសិកម្មមួយចំនួនជាផ្លូវការចូលក្នុងខេត្តគ័ងហ្ស៊ី ដោយមិនចាំបាច់ឆ្លងកាត់ប្រទេសទី ៣ ខណៈកន្លងមកការនាំចេញតាមរយៈប្រទេសជិតខាង បានធ្វើឱ្យកម្ពុជាខាតបង់ច្រើនទៅលើថ្លៃដឹកជញ្ជូន និងរយៈពេលធ្វើដំណើរ។
ប្រធានសមាគមស្វាយចន្ទីកម្ពុជា លោក អួន ស៊ីឡូត បានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ពីទីក្រុងណាននីង នៃខេត្តគ័ងហ្ស៊ី បន្ទាប់ពីពិធីចុះហត្ថលេខាថា MoU នេះនឹងផ្តល់ផលវិជ្ជមានយ៉ាងច្រើនសម្រាប់ទីផ្សារនាំចេញផលិតផលកម្ពុជាទៅប្រទេសចិន ខណៈកន្លងមកការនាំចូលកសិផលស្រស់ពីប្រទេសកម្ពុជា ចាំបាច់ត្រូវមានការអនុញ្ញាតឱ្យមានការត្រួតពិនិត្យពីរដ្ឋបាលគយចិន ទើបអាចនាំចូលបាន។
លោកថ្លែងថា៖«ការត្រួតពិនិត្យកន្លងមកមានភាពស៊ាំញាំ ស្មុគស្មាញ ដែលធ្វើឱ្យកសិផលមួយចំនួនត្រូវបង្ខំឆ្លងកាត់ប្រទេសទី ៣ ទើបអាចនាំចូលប្រទេសចិនបាន។ តាមរយៈស្មារតីនៃអនុស្សារណៈនេះ គឺការនាំចេញរបស់យើងនឹងកាត់បន្ថយរបាំងមួយចំនួនដែលនាំឱ្យរាំងស្ទះដល់ដំណើរការនាំចូលកសិផលទៅក្នុងខេត្តគ័ងហ្ស៊ី ដែលមានប្រជាជនរស់នៅជាង ៥០ លាននាក់»។
លោកប្រាប់ទៀតថា កន្លងមករាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានប្រឹងប្រែងបង្កើតតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេស និងលក្ខខណ្ឌទ្វេភាគីពិសេស ក្នុងការនាំចូលផលិតផលកម្ពុជា ទៅប្រទេសចិនជាទូទៅរួចហើយ ប៉ុន្តែអនុស្សារណៈនេះ ជាចំណុចបំពេញបន្ថែមរវាងវិស័យឯកជនកម្ពុជា និងរដ្ឋបាលគយក្នុងខេត្តគ័ងហ្ស៊ី។
យោងតាមលោក ស៊ីឡូត អនុស្សារណៈដែលបានចុះហត្ថលេខាក្នុងថ្ងៃនេះ(ថ្ងៃទី២៦ ខែកញ្ញា) មានចំណុចវិជ្ជមាន ២ គឺទី១ លំហូរកសិផលកម្ពុជាចូលមកផ្ទាល់ក្នុងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសរបស់ខេត្តគ័ងហ្ស៊ី និងផលិតនាំចូលទីផ្សារនានាក្នុងប្រទេសចិនដោយរួចលក្ខខណ្ឌមួយចំនួនរបស់គយចិន។
ចំណែកទី ២ អាចជាប្រទីបចង្អុលផ្លូវដល់វិនិយោគនានាក្នុងខេត្តគ័ងហ្ស៊ី ដើម្បីបោះទុនទៅសាងសង់រោងចក្រកែច្នៃកសិផលក្នុងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសនានាដែលមានស្រាប់ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដើម្បីនាំចូលមកចិនដោយមិនជាប់លក្ខខណ្ឌ និងកាតព្វកិច្ចនានារបស់រដ្ឋបាលគយនៅក្នុងខេត្តគ័ងហ្ស៊ី។
ទិន្នន័យក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ បានឱ្យដឹងថា បច្ចុប្បន្ននៅកម្ពុជាមានផ្ទៃដីដាំដុះដំណាំស្វាយចន្ទីជាង ៥៨ ម៉ឺនហិកតា និងប្រមូលផលបានជាង ៨០ ម៉ឺនតោនក្នុង ១ ឆ្នាំ។ សម្រាប់រយៈពេល ៨ ខែ ដើមឆ្នាំ២០២៤ កម្ពុជាបាននាំចេញគ្រាប់ស្វាយចន្ទីប្រមាណជាង ៥៦ ម៉ឺនតោន ទៅកាន់ ១១ ប្រទេស។
បន្ថែមពីលើនេះ ប្រធានសមាគមត្រចៀកកាំខ្មែរ លោក ស៊ុយ កុកធាន ដែលបានចុះហត្ថលេខាលើ MoU ខាងលើក៏បានប្រាប់ដែរថា នេះជាការបោះជំហានទៅមុខបន្ថែមទៀតសម្រាប់ទីផ្សារនាំចេញផលិតផលកសិកម្មកម្ពុជាទៅកាន់ប្រទេសចិន ខណៈកន្លងមករដ្ឋាភិបាល និងផ្នែកឯកជនកម្ពុជា បានធ្វើកិច្ចការជាច្រើនដើម្បីជំរុញការនាំចេញទៅទីផ្សារចិន។
លោកបន្តថា បច្ចុប្បន្ននេះក្នុង ១ឆ្នាំៗកម្ពុជាអាចប្រមូលផលពីសត្វត្រចៀកកាំបានប្រហែល ១០០តោន ប៉ុន្តែការនាំចេញផ្លូវការទៅទីផ្សារអន្តរជាតិ គឺនៅមានបរិមាណតិចតួចនៅឡើយ។ សម្រាប់ទីផ្សារចិន ការនាំចេញជាផ្លូវការ គឺមិនទាន់មានទេ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖«MoU នេះគឺជាមោទនភាពថ្មីមួយទៀតសម្រាប់ទីផ្សារនាំចេញផលិតផលកម្ពុជាទៅកាន់ទីផ្សារប្រទេសចិន ដោយ MOU ដែលយើងមានចុះហត្ថលេខាជាមួយអាជ្ញាធរគយខេត្តគ័រហ្ស៊ី នឹងត្រូវបន្តទៅដល់រដ្ឋាភិបាលចិនផងដែរ»។
បើតាមលោក កុកធាន ប្រទេសចិន គឺជាទីផ្សារធំបំផុតបំផុតលើពិភពលោក ដោយកាលពីឆ្នាំ២០២៣ កន្លងមកមានការនាំចូលផ្លូវការប្រមាណ ៥០០តោន និងការនាំចូលក្រៅផ្លូវការជាច្រើនទៀត។
លោកបានអះអាងថា៖«ខ្ញុំមានសុទិដ្ឋិនិយមថា MoU នេះគឺមិនត្រឹមតែជួយបើកទីផ្សារផលិតផលត្រចៀកកាំកម្ពុជា ផលិតផលគ្រាប់ស្វាយចន្ទី ព្រមទាំងដំឡូងមីប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែវាក៏នឹងជួយឱ្យមានការវិនិយោគលើវិស័យទាំងអស់នេះកាន់តែច្រើនផងដែរ៕