មុនពេលបង្កើតក្រុមហ៊ុន Didi ក្នុងឆ្នាំ ២០១២ ដែលជាក្រុមហ៊ុនផ្ដល់សេវាកម្មហៅជិះលំដាប់ថ្នាក់ពិភពលោក លោក Cheng Wei ត្រឹមតែជាអ្នកគ្រប់គ្រងផ្នែកលក់ម្នាក់ប៉ុណ្ណោះនៅក្រុមហ៊ុន Alibaba។ លោកបង្កើតកម្មវិធី Didi ដោយសារតែការធុញទ្រាន់នឹងកង្វះតាក់ស៊ីជិះក្នុងអំឡុងពេលធ្វើដំណើរអាជីវកម្ម។ ការធុញទ្រាន់នេះហើយដែលធ្វើឱ្យលោកគិតរកដំណោះស្រាយ។
ដូចជាបច្ចេកវិទ្យារបស់ក្រុមហ៊ុន Baidu ក្រុមហ៊ុន Alibaba និង Tencent ដែរ ក្រុមហ៊ុន Didi រីកចម្រើនយ៉ាងឆាប់រហ័ស មុនពេលចាប់ផ្ដើមធ្លាក់ទៅក្នុងភាពមិនច្បាស់លាស់នៅពាក់កណ្ដាលឆ្នាំនេះ ក្រោយចុះបញ្ជីចាប់ផ្តើមលក់ភាគហ៊ុនដំបូងជាសាធារណៈ (IPO) នៅក្រុងញូវយ៉កកាលពីចុងខែមិថុនា។
នៅពេលដែលលោក Cheng បង្កើត Didi សេវាកម្មហៅតាក់ស៊ីជិះមិនជាប្រាកដប្រជាស្របតាមច្បាប់ប្រទេសចិនទេ ហើយតាក់ស៊ីធម្មតាគ្របដណ្ដប់លើទីផ្សារ ដោយកង្វះតាក់ស៊ីជិះនៅពេលនោះ គឺជារឿងធម្មតា។រហូតដល់ថ្ងៃទី ២៨ ខែ កក្កដា ឆ្នាំ ២០១៦ សេវាកម្មហៅរថយន្តជិះ ក៏ក្លាយជាស្របច្បាប់នៅក្នុងប្រទេសចិន។ ប៉ុន្មានថ្ងៃក្រោយមក Didi ក៏ទិញយកក្រុមហ៊ុន Uber នៅចិន។
ក្រុមហ៊ុន Didi បានបន្តពង្រឹងប្រតិបត្តិការរបស់ខ្លួនលើសេវាកម្មហៅតាក់ស៊ីជិះនៅចិន ហើយក្នុងឆ្នាំ ២០១៨ ក្រុមហ៊ុននេះគ្រប់គ្រងដណ្ដប់ ៩០ ភាគរយនៃទីផ្សារចិន និងឆ្នាំដដែលនោះ ក្រុមហ៊ុនក៏ពង្រីកខ្លួនទៅកាន់ឆាកអន្តរជាតិ រហូតមកទល់ពេលនេះមាន ១៤ ប្រទេសដូចជា អូស្ត្រាលី ប្រេស៊ីល និងម៉ិកស៊ិកជាដើម។ គិតត្រឹមត្រីមាសទី១ នៃឆ្នាំនេះ កម្មវិធីទូរស័ព្ទនេះមានអ្នកប្រើប្រាស់សកម្មប្រចាំខែជិត ១៦០ លាននាក់ ដោយរាប់តែក្នុងប្រទេសចិន១គត់ ពោលគឺជិតទ្វេដងនៃចំនួនអ្នកប្រើប្រាស់ដែលក្រុមហ៊ុន Uber មាននៅទូទាំងពិភពលោក។
យ៉ាងណាមិញ ការរីកចម្រើនយ៉ាងឆាប់រហ័សរបស់ក្រុមហ៊ុនក៏រួមបញ្ចូលទាំងភាពចម្រូងចម្រាសដែរ។ នៅឆ្នាំ ២០១៨ អ្នកដំណើរជាស្ត្រី២នាក់ត្រូវបានអ្នកបើកបរបង្ខំឱ្យក្រុមហ៊ុន Didi ផ្អាកប្រតិបត្តិការនៅកន្លែងចតរថយន្តរបស់ខ្លួន។ ឃាតកម្មនេះនាំឱ្យរដ្ឋាភិបាលដាក់សម្ពាធលើក្រុមហ៊ុន Didi ឱ្យចែករំលែកទិន្នន័យពេលវេលាពិត ជាមួយអាជ្ញាធរអំពីយានយន្ត និងអ្នកបើកបររបស់ខ្លួន អ្វីដែលក្រុមហ៊ុនប្រឆាំងយូរមកហើយ។ ក្រោយមកនៅចុងឆ្នាំ ២០១៨ ក្រុមហ៊ុនក៏ព្រមជាមួយរដ្ឋាភិបាល។
ប៉ុន្តែបញ្ហមិនបានចប់នោះទេ ក្រោយក្រុងប៉េកាំង ចេញវិធានការប្រឆាំងនឹងក្រុមហ៊ុនអ៊ិនធឺណិតដែលខ្លួនខ្លាចរីកចម្រើនជ្រុល និងមានឥទ្ធិពលបណ្តាលឱ្យមានបញ្ហាជះឥទ្ធិពលដល់បច្ចេកវិទ្យា ការអប់រំ ការកំសាន្ត និងឧស្សាហកម្មដទៃទៀត។
ក្រោមការដឹកនាំរបស់ប្រធានាធិបតី ស៊ី ជិនភីង (Xi Jinping) បក្សកុម្មុយនីស្ត កំពុងធ្វើចលនាយ៉ាងខ្លាំងក្លា ដើម្បីពង្រឹងសហគ្រាសឯកជនដោយគ្មានការរឹតត្បឹត ហើយផ្ញើសញ្ញាយ៉ាងច្បាស់ថា ក្រុមហ៊ុនចិនត្រូវតែធ្វើការឱ្យជាប់ជាមួយរដ្ឋាភិបាល។ ក្រុមហ៊ុនដែលធំធាត់លឿនពេក នឹងត្រូវត្រួតពិនិត្យដើម្បីធានាថា ពួកគេស្របតាមអាទិភាពរបស់រដ្ឋាភិបាល។
យោងតាមការចុះផ្សាយរបស់សារព័ត៌មាន Bloomberg ក្រុមហ៊ុន Didi ជួបបញ្ហានៅពេលខ្លួនឈានទៅមុខជាមួយការចុះបញ្ជីការចាប់ផ្តើមលក់ភាគហ៊ុនដំបូងជាសាធារណៈចំនួន ៤,៤ ប៊ីលានដុល្លារនៅក្រុងញូវយ៉ក ទោះបីជាក្រុងប៉េកាំងបង្ហាញការមិនសប្បាយចិត្តក្ដី។
និយតករចិនសម្តែងការព្រួយបារម្ភ អំពីសុវត្ថិភាពទិន្នន័យ ដោយថែមទាំងស្នើឱ្យក្រុមហ៊ុនពន្យារការចុះបញ្ជីរបស់ខ្លួន។ មិនបានប៉ុន្មានថ្ងៃផងបន្ទាប់ពីក្រុមហ៊ុនរបស់លោក Cheng មិនពន្យាពេលតាមការស្នើសុំរដ្ឋបាល Cyberspace ចិនក៏ហាមឃាត់កម្មវិធី Did ពីហាងលក់កម្មវិធីអញឡាញរារាំងក្រុមហ៊ុនមិនឱ្យចុះឈ្មោះអ្នកប្រើប្រាស់ថ្មី ដោយនិយាយថាវាបង្កហានិភ័យផ្នែកសុវត្ថិភាពអ៊ិនធឺណិតសម្រាប់អតិថិជន។
អ្នកឃ្លាំមើលអ៊ិនធឺណិតចោទប្រកាន់ក្រុមហ៊ុនថា បានប្រមូលនិងប្រើប្រាស់ទិន្នន័យអ្នកប្រើប្រាស់ខុសឆ្គងដោយខុសច្បាប់ ដែលជាបណ្តុំនៃទីតាំង និងផ្លូវដែលមានព័ត៌មានរសើបអំពីចរាចរណ៍ ផ្លូវថ្នល់ និងពលរដ្ឋចិន។ ការហាមឃាត់កម្មវិធី Didi ក៏ជាផ្នែកមួយនៃការស៊ើបអង្កេតលើភាពឯកជន និងការអនុវត្តការប្រមូលទិន្នន័យ ដែលជាការគំរាមកំហែងមួយដល់ការរីកចម្រើននាពេលអនាគតរបស់ក្រុមហ៊ុននេះ។
របាយការណ៍ពីក្រុមហ៊ុន Aurora Mobile ចេញផ្សាយកាលពីពាក់កណ្ដាលខែកញ្ញាបង្ហាញថា ក្រុមហ៊ុនបាត់បង់អ្នកប្រើប្រាស់កម្មវិធីប្រចាំថ្ងៃរបស់ខ្លួនជាង ៣០ ភាគរយ បន្ទាប់ពីការបង្រ្កាបរបស់រដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំងក្រោយការចុះបញ្ជីនៅក្រុងញូវយ៉ករបស់ក្រុមហ៊ុនយក្សមួយនេះ។
ពេលនេះ នាយកប្រតិបត្តិកំពូលរបស់ក្រុមហ៊ុនកំពុងប្រឈមមុខនឹងការធ្វើឱ្យមានតុល្យភាពដ៏លំបាកមួយ គឺការធ្វើឱ្យនិយតករនៅក្នុងស្រុក និងវិនិយោគិននៅក្រៅប្រទេសស្ងប់ចុះ ស្របពេលដែលមានការប្រកួតប្រជែងយ៉ាងខ្លាំង។ ក្រុមហ៊ុនរបស់សេវាកម្មហៅជិះមួយនេះកំពុងធ្លាក់ទៅក្នុងស្ថានភាពមិនច្បាស់លាស់ ដោយភាគហ៊ុនរបស់ក្រុមហ៊ុនធ្លាក់ចុះជាង ៤០ ភាគរយ ចាប់តាំងពីនិយតករចាប់ផ្តើមស៊ើបអង្កេតក្រុមហ៊ុន ដោយលុបចោលតម្លៃទីផ្សារចំនួន ៣៤ ប៊ីលានដុល្លារ។
សម្ពាធអាចជាបញ្ហាវាតទីរបស់ Didi នៅលើទីផ្សារចិន លុះត្រាតែក្រុមហ៊ុនអាចផ្គាប់ចិត្តបក្សកុម្មុយនីស្តដែលកំពុងកាន់អំណាច។ ជាមួយគ្នានោះក្រុមហ៊ុនក៏រងនូវកំហឹង និងការសង្ស័យពីវិនិយោគគិនបរទេសផងដែរ។ សមាជិកសភា និងវិនិយោគិនអាមេរិកអំពាវនាវឱ្យគណៈកម្មការមូលបត្រអាមេរិកធ្វើការស៊ើបអង្កេតលើការដួលរលំ IPO របស់ក្រុមហ៊ុន Didi។
ក្រុមអ្នកវិភាគរបស់ក្រុមហ៊ុន Eurasia និយាយថា ការទាមទារបែបនេះនឹងបង្កើនសម្ពាធនយោបាយយ៉ាងខ្លាំងលើនិយតករដើម្បីអនុវត្តច្បាប់នាពេលថ្មីៗនេះដែលរារាំងក្រុមហ៊ុនដែលមិនរួមសហការជាមួយមន្រ្តីគណនេយ្យអាមេរិកពីការជួញដូរនៅផ្សារហ៊ុនអាមេរិក។ចំពោះអ្នកវិភាគជាច្រើននិយាយថា ការសម្រេចចិត្តរបស់លោក Cheng ក្នុងការបន្តជាមួយ IPO ហាក់ដូចជាការយល់ច្រឡំឬមិនប្រយ័ត្ន។
លោកAlex Capri អ្នកស្រាវជ្រាវនៅមូលនិធិ Hinrich និយាយថា៖ «គ្មានក្រុមហ៊ុនចិនណាអាចប្រកួតប្រជែងជាមួយបក្សកុម្មុយនីស្តចិនដោយបើកចំហ ហើយរំពឹងថានឹងមានការអត់ធ្មត់នោះទេ។ ក្រុមហ៊ុនធ្វើហួស និងខ្លាំងក្លាពេកសម្រាប់ផលប្រយោជន៏របស់ខ្លួន ដោយធ្វើហួសកម្រិតដឹកនាំរបស់ចិនរួចទៅហើយ»។
លោក Winston Ma សាស្ត្រាចារ្យជាប់កុងត្រានៅសាកលវិទ្យាល័យញូវយ៉កច្បាប់និយាយថា ក្រុមហ៊ុនអាចមានយុត្តិកម្មខ្លះក្នុងទម្រង់ជាសម្ពាធវិនិយោគិនក្នុងការចុះបញ្ជីព្រោះក្រុមហ៊ុននេះរៃអង្គាសប្រាក់រាប់ពាន់លានដុល្លារពីអ្នកវិនិយោគទុន។
លោកបន្តថា ហេតុផលមួយទៀតសម្រាប់ភាពបន្ទាន់ គឺច្បាប់សន្តិសុខទិន្នន័យថ្មីដែលចូលជាធរមាននៅក្នុងខែកញ្ញា តម្រូវឱ្យអង្គភាពចិនទាំងអស់ទទួលការយល់ព្រមពីរដ្ឋាភិបាលមុនពេលផ្តល់ទិន្នន័យដែលមានមូលដ្ឋាននៅប្រទេសចិនដល់ទីភ្នាក់ងារបរទេស ឬទីភ្នាក់ងារអនុវត្តច្បាប់។
ក្រុមហ៊ុន Didi នៅតែដំណើរការក្នុងប្រទេសចិន ចាប់តាំងពីអ្នកប្រើប្រាស់ដែលទាញយកកម្មវិធីមុនការហាមឃាត់កាលពីខែកក្កដា មានសិទ្ធិចូលប្រើ ហើយក្រុមហ៊ុនទទូចថា ខ្លួននៅតែរក្សាប្រតិបត្តិការទូទាំងពិភពលោកធម្មតា។ ប៉ុន្តែកម្មវិធីជាច្រើនកំពុងប្រជែងគ្នាដើម្បីទាញយកផលប្រយោជន៍ពីបញ្ហាប្រឈមរបស់ក្រុមហ៊ុនមួយនេះ ដោយពង្រីក ជំហានលើទីផ្សាររបស់ខ្លួនតាមការពង្រីកការផ្សាយពាណិជ្ជកម្ម និងការផ្តល់ជូនការបញ្ចុះតម្លៃយ៉ាងច្រើន ដូចជាក្រុមហ៊ុន Meituan និងសេវាកម្មមួយចំនួនទៀតដែលដំណើរការដោយក្រុមហ៊ុន Alibaba និង Geely Auto ជាដើម៕
ហួន ឌីណា