នាយកប្រតិបត្តិក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យាចិន Huawei លោកស្រី Meng Wanzhou ដែលត្រូវចាប់ខ្លួននៅកាណាដាក្រោមការចោទប្រកាន់ពីបទឆបោករបស់អាមេរិក ត្រូវបានដោះលែងមកប្រទេសចិនវិញក្រោមកិច្ចព្រមព្រៀងនៃភាពតានតឹងផ្នែកការទូតជាច្រើនឆ្នាំចំពោះជោគវាសនារបស់លោកស្រី ដែលប្រឈមមុខនឹងការធ្វើបត្យាប័នទៅសហរដ្ឋអាមេរិក។
ក្រុមអ្នករិះគន់និយាយថា ក្រុងប៉េកាំងប្រើការចាប់ខ្លួនជនជាតិកាណាដាជានយោបាយដោះដូរ។ លោក Michael Spavor និងលោក Michael Kovrig ដែលអាជ្ញាធរចិន ចាប់ខ្លួនក្រោមបទចោទប្រកាន់ចារកម្ម បន្ទាប់ពីប៉ូលិសក្រុង Vancouver ចាប់ខ្លួនលោកស្រី Meng ក្រោមដីការបស់អាមេរិកត្រូវបានដោះលែងឱ្យវិលត្រឡប់ទៅប្រទេសកាណា ដាវិញក្រោយជាប់ឃុំឃាំងជាង ១ ០០០ ថ្ងៃ ក្នុងប្រទេសចិន។
ថ្លែងបន្ទាប់ពីការដោះលែងនាយកប្រតិបត្តិរូបនេះអ្នកនាំពាក្យក្រសួងកិច្ចការបរទេសចិនលោកស្រី Hua Chunying និយាយថា ការចាប់ខ្លួនលោកស្រី Meng គឺជាការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញផ្នែកនយោបាយប្រឆាំងនឹងជនជាតិចិនក្នុងគោលបំណងគាបសង្កត់សហគ្រាសបច្ចេកវិទ្យាទំនើបរបស់ចិនហើយ ចំណែកឯការចោទប្រកាន់វិញ គឺជារឿងប្រឌិត។រដ្ឋាភិបាលចិនមិននិយាយយ៉ាងណាទេចំពោះសំណុំរឿងចាប់ខ្លួនលោក Spavorនិងលោក Kovrig ប៉ុន្តែ កន្លងមក ខ្លួនធ្លាប់ច្រានចោលការចោទប្រកាន់ម្ដងហើយម្ដងទៀតដែលថា ជនជាតិកាណាដាទាំង ២ រូប ត្រូវបានចាប់ខ្លួនជាចំណាប់ខ្មាំង។
យ៉ាងណាមិញ គេមើលឃើញថា ជំហានចុងក្រោយនេះជាដំណោះស្រាយជម្លោះដ៏ក្តៅគគុកមួយដែលបង្កភាពតានតឹងរវាងរដ្ឋាភិបាលក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន និងរដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំងក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំមកនេះ ទោះបីបញ្ហាមួយចំនួនដែលអាមេរិកចោទចិនដូចជាសិទ្ធិមនុស្សការគំរាមកំហែងតាមអ៊ីនធឺណិតការគំរាមកំហែងរបស់ចិនក្នុងការប្រើកម្លាំងប្រឆាំងតៃវ៉ាន់ជាដើមនោះមិនធូរស្បើយក្ដី។
លោក Donald C. Clarke សាស្ត្រាចារ្យផ្នែកច្បាប់ឯកទេសចិននៅសាកលវិទ្យាល័យ George Washington និយាយថា ភាពរហ័សនៃកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ក៏ជាការព្រមានដល់មេដឹកនាំនៅក្នុងប្រទេសដទៃទៀតថា រដ្ឋាភិបាលចិនអាចយកការដោះដូរជនជាតិបរទេសជាឧបករណ៍។
លោកនិយាយថា៖ «ក្នុងន័យមួយ ចិនពង្រឹងជំហរចរចារបស់ខ្លួននៅក្នុងការចរចានាពេលអនាគតដូចនេះ។ ពួកគេបង្ហាញថា ប្រសិនបើអ្នកផ្តល់ឱ្យពួកគេនូវអ្វីដែលពួកគេចង់បាន ពួកគេនឹងផ្តល់ជូនតាមការយល់ព្រម»។
ប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោក ចូ បៃដិន (Joe Biden) ហៅប្រទេសចិនថា ជាបញ្ហាប្រឈមដ៏សំខាន់ចំពោះភាពលេចធ្លោរបស់អាមេរិក។ ការដោះលែងលោកស្រី Meng ឱ្យទៅចិនវិញ ធ្វើឡើងខណៈដែលលោកធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះកិច្ចប្រជុំមេដឹកនាំដោយផ្ទាល់លើកដំបូងនៃក្រុមប្រទេស Quad រួមមានសហរដ្ឋអាមេរិកឥណ្ឌា ជប៉ុន និងអូស្ត្រាលី ក្រោមការភ័យខ្លាចឥទ្ធិពលវាតទីរបស់ចិននៅអាស៊ី។
ខណៈដែលមន្ត្រីកាណាដា និងរដ្ឋអាជ្ញាអាមេរិកទទូចថា ខ្លួនចាត់ទុកករណីរបស់លោកស្រី Meng ថា ជារឿងផ្លូវច្បាប់សុទ្ធសាធបញ្ហានយោបាយក៏ត្រូវលេចចេញមកតាំងពីលោកស្រីត្រូវបានចាប់ខ្លួននៅដើមខែធ្នូឆ្នាំ ២០១៨។ លោកស្រីត្រូវជាប់ឃុំក្នុងគេហដ្ឋានរបស់ខ្លួនក្នុងក្រុង Vancouver ខណៈលោក Kovrig និងលោក Spavor ត្រូវបានរាយការណ៍ថា ជាប់ឃុំខ្លួនក្នុងពន្ធនាគារក្រោមលក្ខខណ្ឌធ្ងន់ធ្ងរជាងនេះ។
សហរដ្ឋអាមេរិកចោទប្រកាន់ថា ក្នុងឆ្នាំ ២០១៣ លោកស្រី Meng កុហកធនាគារវិនិយោគ HSBC អំពីប្រតិបត្តិការអាជីវកម្មរបស់ក្រុមហ៊ុន Huawei នៅអ៊ីរ៉ង់ និងធ្វើឱ្យស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុមួយនេះប្រឈមនឹងការរំលោភបំពានទណ្ឌកម្មរបស់អាមេរិក។ ប៉ុន្តែមេធាវីរបស់លោកស្រីអះអាងថា លោកស្រីមិនបានកុហកនោះទេ ហើយថា សំណុំរឿងប្រឆាំងនឹងលោកស្រី គឺរំលោភនៃដំណើរការ ជាពិសេសការអត្ថាធិប្បាយរបស់អតីតប្រធានាធិបតី ដូណាល់ ត្រាំ ដែលថាលោកអាចធ្វើអន្តរាគមន៍ ដើម្បីទទួលបានកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មជាមួយក្រុងប៉េកាំង។
នៅពេលដែលតុលាការកាណាដាស្ដាប់ទឡ្ហីករណ៍មានតម្រុយដែលថាវ៉ាស៊ីនតោន និងប៉េកាំងកំពុងព្យាយាមរកចំណុចរួម ហើយការចរចារវាងក្រុមរបស់លោកស្រី Meng និងក្រសួងយុត្តិធម៌ចាប់ផ្តើមជាង ១ ឆ្នាំមកហើយ។ នេះបើយោងតាមមនុស្សម្នាក់ដែលដឹងពីការចរចារបស់ក្រសួងយុត្តិធម៌ជាមួយលោកស្រីសុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះ។
កាលពីសប្តាហ៍មុន ប្រធានាធិបតី បៃដិន សន្ទនាតាមទូរស័ព្ទជាមួយមេដឹកនាំចិនលោក ស៊ី ជីនភីង (Xi Jinping)។ ភាគីទាំង ២ មិនបានផ្តល់ព័ត៌មានលម្អិតទេ ប៉ុន្តែមតិសាធារណៈរបស់លោក ស៊ី លើកឡើងថា លោកចង់កាត់បន្ថយភាពតានតឹង។
លោកស៊ីនិយាយថា ភាគីទាំង ២ គួរតែនាំទំនាក់ទំនងចិន-អាមេរិក ត្រឡប់ទៅរកផ្លូវត្រូវនៃការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយស្ថិរភាពឱ្យបានឆាប់តាមដែលអាចធ្វើទៅបាន។
លោក John Kamm អ្នកជំនួញជនជាតិអាមេរិកម្នាក់ ដែលធ្វើការចរចាជាមួយមន្ត្រីចិនអស់ជាច្រើនទសវត្សរ៍មកហើយនោះនិយាយថា ក្រុងប៉េកាំងក៏អាចដោះលែងជនជាតិអាមេរិកាំង ដែលត្រូវចាប់ខ្លួននៅចិន និងជាប់បម្រាមមិនឱ្យចេញពីចិន ដើម្បីជាផ្នែកមួយនៃការទូត។
ថ្វីបើលោកស្រី Meng ត្រូវបានដោះលែងក្ដី អាជ្ញាធរអាមេរិកមិនបានទម្លាក់ចោលការចោទប្រកាន់ផ្សេងទៀតប្រឆាំងនឹងក្រុមហ៊ុន Huawei ឡើយ ជាសញ្ញាបង្ហាញថា ការប្រយុទ្ធគ្នារយៈពេល ១៥ ឆ្នាំ របស់ក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន ប្រឆាំងនឹងក្រុមបច្ចេកវិទ្យាចិននៅឆ្ងាយពីការបញ្ចប់។
លោក Alan Kohler ជំនួយការនាយកផ្នែកប្រឆាំងចារកម្មរបស់ FBI និយាយកាលពី ថ្ងៃសុក្រថា៖ «ក្រុមអយ្យការរបស់យើងនៅតែបន្តរៀបចំសម្រាប់ការជំនុំជម្រះប្រឆាំងក្រុមហ៊ុន Huawei ហើយ
យើងរង់ចាំបង្ហាញករណីរបស់យើងប្រឆាំងនឹងក្រុមហ៊ុននៅតុលាការ»។
យ៉ាងណាមិញក្រុមហ៊ុន Huawei ដែលបង្កើតឡើងដោយឪពុករបស់លោកស្រី Meng លោក Ren Zhengfei និយាយថា ខ្លួននឹងបន្តការពារខ្លួនប្រឆាំងនឹងការចោទប្រកាន់នេះ៕
ហួន ឌីណា