ទាហានអ៊ុយក្រែនអង្គុយលើរថពាសដែក ពេលត្រឡប់ពីសមរភូមិជួរមុខក្បែរទីក្រុង Sloviansk ក្នុងតំបន់ដុនបាស ភាគខាងកើតអ៊ុយក្រែន កាលពីថ្ងៃទី ១ ខែមិថុនា។ AFP
.jpg)
ខណៈទាហាន និងជនស៊ីវិលរាប់ពាន់នាក់ បានបាត់បង់ជីវិត មនុស្សរាប់លាននាក់ត្រូវរត់ភៀសខ្លួន និងសម្ភារយោធាតម្លៃរាប់ពាន់លានដុល្លារត្រូវខូចខាត ហើយទីក្រុងរបស់ប្រទេសអ៊ុយក្រែនជាច្រើន ត្រូវខ្ទេចខ្ទាំ សង្គ្រាមឈ្លានពានដែលរុស្ស៊ីហៅថា ជា «ប្រតិបត្តិការយោធាពិសេស» នោះ នៅតែបន្តអូសបន្លាយយូរទៅៗ។
បើតាមការចុះផ្សាយរបស់ទូរទស្សន៍ Al Jazeera ដែលស្រង់សម្ដីអ្នកវិភាគខុសៗគ្នា ការព្យាករពីពេលវេលាសង្គ្រាម មានលក្ខណៈផ្សេងៗគ្នា។ កន្លងមក អគ្គលេខាធិការអង្គការណាតូ លោក Jens Stoltenberg ព្រមានថា សង្គ្រាមអាចនឹងបន្តជាច្រើនឆ្នាំទៅមុខ ខណៈភ្នាក់ងារចារកម្មបស្ចិមលោកនិយាយថា សមត្ថភាពប្រយុទ្ធរបស់រុស្ស៊ី អាចនឹងត្រូវបានបង់នៅប៉ុន្មានខែខាងមុខនេះ។
នៅដើមខែមេសា ប្រមាណជាជិត ២ ខែ ក្រោយបើកការឈ្លានពានលើអ៊ុយក្រែនពេញផ្ទៃប្រទេស រុស្ស៊ីដែលអះអាងពីដំបូងថា រដ្ឋធានីកៀវនឹងដួលរលំ ក្នុងរយៈ ៧៨ ម៉ោង បានដកទ័ពចេញពីតំបន់ជុំវិញរដ្ឋធានីនោះ ហើយមកផ្ដោតការវាយលុក នៅតំបន់ដុនបាសភាគខាងកើតអ៊ុយក្រែនវិញ។ ប៉ុន្តែខណៈការឈ្លានពានអូសបន្លាយអស់រយៈពេលជាង ៤ ខែ ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ីលោក វ្ល៉ាឌីមៀរ ពូទីន កាលពីព្រហស្បតិ៍សប្ដាហ៍មុន បានលើកឡើងថា «ប្រតិបត្តិការយោធាពិសេស» នៅអ៊ុយក្រែន នឹងប្រព្រឹត្តទៅតាមផែនការ ហើយ «គ្មានពេលកំណត់» ក្នុងការបញ្ចប់វាទេ។
ឥឡូវនេះ កងកម្លាំងរបស់រុស្ស៊ីកំពុងតែសម្រុកវាយប្រហារខ្លាំងនៅលូហានស្ក៍នៃតំបន់ភាគខាងកើតដុនបាស បន្ទាប់ពីយកបានក្រុងស៊ីវីរ៉ូដុនណិតស្ក៍ (Sievierodonetsk) កាលពីចុងខែមុន។ ប្រសិនបើដណ្ដើមបានក្រុងលីស៊ីឆាន់ (Lysychansk) ដែលនៅជាប់គ្នា ១ ទៀត នោះរុស្ស៊ីនឹងអាចគ្រប់គ្រងតំបន់លូហានស្ក៍ទាំងមូល ហើយនឹងធ្វើឱ្យកងទ័ពរបស់ខ្លួនកាន់តែងាយស្រួល ក្នុងការបន្តប្រតិបត្តិការ «រំដោះ» ពួកផ្ដាច់ខ្លួន នៅតំបន់ដុនណិតស្ក៍ ១ ទៀត។
លោក Konstantinos Loukopoulos អតីតឧត្តមសេនីយ៍របស់ណាតូ បាននិយាយប្រាប់ Al Jazeera ថា៖ «បន្ទាប់ពីបរាជ័យ ក្នុងការចូលទៅកាន់កាប់រដ្ឋធានីកៀវ និងការដាក់ពង្រាយជាយុទ្ធសាស្ត្រនៃកងកម្លាំងរុស្ស៊ី និងដាក់ចំណុចកណ្ដាលសំខាន់នៅភាគខាងកើតអ៊ុយក្រែន ឧត្តមសេនីយ៍រុស្ស៊ីនានា បានសម្រេចចិត្តទៅយឺតៗ ប៉ុន្តែរឹងមាំ»។
យ៉ាងណាមិញ កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍សប្ដាហ៍មុន រុស្ស៊ីបានប្រកាសដកទ័ពខ្លួនចេញពីកោះ Snake ជាយុទ្ធសាស្ត្រ។ ក្រុងម៉ូស្គូហៅការដកថយថា ជា «កាយវិការនៃសុច្ឆន្ទៈ» ក្នុងគោលបំណងបង្ហាញកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែង ដើម្បីបើកផ្លូវការនាំចេញស្បៀងអាហារ នៅកំពង់ផែអ៊ុយក្រែនឡើងវិញ ប៉ុន្តែក្រុងកៀវ សាទរថា ជាជ័យជម្នះដែលខ្លួនបង្ខំឱ្យរុស្ស៊ីដកចេញ។
លោក Loukopoulos បាននិយាយថា៖ «សង្គ្រាមនឹងត្រូវបញ្ចប់ ពេលភាគីម្ខាងគ្រប់គ្រងឆន្ទៈរបស់ខ្លួនលើភាគីម្ខាងទៀត នៅកន្លែងប្រយុទ្ធ ហើយបន្ទាប់មកនៅតុចរចា ឬពេលភាគីទាំងសងខាងចង់បានការសម្រុះសម្រួលជាជាងការប្រយុទ្ធ ដើម្បីស្វែងរកផលប្រយោជន៍រួម»។
តែយ៉ាងណាក៏ដោយលោក Loukopoulos បន្តថា ការបញ្ចប់ភ្លាមៗហាក់ដូចជាមិនអាចទៅរួច ដោយចង្អុលទៅលើកត្តាសំខាន់មួយ ដែលរុស្ស៊ីមានគំនិតផ្តួចផ្តើមយុទ្ធសាស្ត្រនយោបាយ និងមធ្យោបាយប្រតិបត្តិការ ខណៈអ៊ុយក្រែន និងសម្ព័ន្ធមិត្តលោកខាងលិចបញ្ចេញប្រតិកម្ម។
ស្ថានភាពបច្ចុប្បន្នក៏បង្ហាញពីការប្រយុទ្ធដ៏អូសបន្លាយមួយ ដោយសារការបាត់បង់ទឹកដីសំខាន់របស់អ៊ុយក្រែន ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានសប្តាហ៍ថ្មីៗនេះ រួមទាំងពាក់កណ្ដាលនៃតំបន់ដុនណិតស្ក៍ និងស្ទើតែទាំងមូលនៃតំបន់លូហានស្ក៍ និងតំបន់ភាគខាងត្បូងផ្សេងទៀត ដែលរុស្ស៊ីកំពុងរុលទៅមុខ។ អ្នកវិភាគខ្លះនិយាយថា ក្រុងកៀវនឹងខ្វះអានុភាព ប្រសិនបើចូលតុចរចាសន្តិភាព នាពេលនេះ ដោយលទ្ធផលទំនងទទួលបាន «សន្តិភាព» ដែលកំណត់ផ្តាច់មុខដោយក្រុងម៉ូស្គូ។
សាស្ត្រាចារ្យផ្នែកយុទ្ធសាស្ត្រ និងសន្តិសុខ នៅសាកលវិទ្យាល័យ Exeter លោក Jamie Shea បាននិយាយប្រាប់ Al Jazeera ថា៖ «រុស្ស៊ីប្រហែលជាមានជំនឿថា វាមានអត្ថប្រយោជន៍សម្រាប់ពេលបច្ចុប្បន្ន ហើយកំពុងឈានទៅមុខនៅតំបន់ដុនបាស ទោះបីជាយឺតៗក្ដី»។
ជាងនេះទៀតនោះ សេណារីយោបែបនេះ នឹងមិនសមហេតុផលខាងនយោបាយ សម្រាប់មេដឹកនាំអ៊ុយក្រែន លោក វ៉ូឡូឌីមៀរ ហ្សេលេនស្គី នោះទេ ដោយសារតែវានឹងធ្វើឱ្យលោកក្លាយជាប្រធានាធិបតីចាញ់សង្គ្រាម និងបាត់បង់ទឹកដីដ៏ធំរបស់ប្រទេស។
លោក Shea បានប្រាប់ថា៖ «ប្រទេសអ៊ុយក្រែន មិនអាចមានលទ្ធភាពបញ្ឈប់នៅពេលនេះបានទេ ព្រោះវានឹងបាត់បង់ទឹកដី ១/៥ របស់ខ្លួនទៅឱ្យរុស្ស៊ី រួមទាំងកំពង់ផែពាណិជ្ជកម្ម នៅសមុទ្រខ្មៅសំខាន់ៗ តំបន់ឧស្សាហកម្ម និងកន្លែងជីកយករ៉ែនៃតំបន់ដុនបាស និងតំបន់កសិកម្មសំខាន់។ នេះនឹងធ្វើឱ្យអ៊ុយក្រែន នាពេលអនាគតមិនសូវដំណើរការ និងរីកចម្រើននោះឡើយ»។
លើសពីនេះ រដ្ឋាភិបាលអ៊ុយក្រែនរំពឹងថា ខ្លួននឹងបន្តទទួលបានការគាំទ្រផ្នែកយោធាពីលោកខាងលិច និងក្នុងបរិមាណកាន់តែច្រើនជាងពេលនេះ ខណៈការគាំទ្រផ្នែកនយោបាយ ក៏នៅតែខ្លាំង។ លោក Shea បាននិយាយថា៖ «អ៊ុយក្រែនសង្ឃឹមថា ការបញ្ជូនអាវុធធុនធ្ងន់ថ្មីរបស់អាមេរិក និងលោកខាងលិច ជាពិសេសកាំភ្លើងធំបាញ់រយៈចម្ងាយឆ្ងាយ នឹងជួយពួកគេ ក្នុងការទប់ទល់កងទ័ពរុស្ស៊ី និងដណ្តើមយកទឹកដីមួយចំនួនមកវិញ»។
មេដឹកនាំសហរដ្ឋអាមេរិក អឺរ៉ុប និងអង្គការណាតូ សម្តែងការគាំទ្ររបស់ខ្លួនម្ដងហើយម្ដងទៀត ចំពោះអ៊ុយក្រែន ដោយការផ្ដល់ជំនួយយោធារាប់ពាន់លានដុល្លារ។ យ៉ាងណាមិញការជំរុញជាបន្តបន្ទាប់ ក្នុងការសុំជំនួយសព្វាវុធបន្ថែមទៀតពីអ៊ុយក្រែន រងនូវឧបសគ្គនៃការព្រួយបារម្ភ ក្នុងមជ្ឈដ្ឋានលោកខាងលិច ១ ចំនួន ជុំវិញការភ័យខ្លាចការធ្លាក់ចូលទៅក្នុងសង្គ្រាមជាមួយរុស្ស៊ី។ ដូចដែលអ្នកជំនាញមួយចំនួនលើកឡើង លោកពូទីនអាចធ្វើឱ្យសង្គ្រាមកាន់តែខ្លាំងឡើងៗ។ លោក Loukopoulos និយាយថា នៅពេលសង្គ្រាមបន្តកាន់តែយូរ ការគាំទ្ររបស់បស្ចិមលោកកាន់តែថយចុះ។
សម្រាប់លោក Shea មានសេណារីយោទំនង ២ នឹងបន្តទៅមុខ។ ទី១ លោកនិយាយថា អ៊ុយក្រែននឹងនៅតែបន្តប្រយុទ្ធ ដោយមានការគាំទ្រពីបស្ចិមលោកជានិរន្តរ៍ ដែលបង្ខំរុស្ស៊ីឱ្យដកកងទ័ពចេញពីអ៊ុយក្រែនទាំងស្រុង នៅទីបំផុត លើកលែងតែឧបទ្វីបគ្រីមេ ហើយវាត្រូវមានឱ្យអ៊ុយក្រែនខ្លាំងខាងផ្នែកយោធាជាងពេលបច្ចុប្បន្ន។
មួយផ្សេងទៀតនោះ គឺថា ភាគីទាំងសងខាងឈានដល់ការជាប់គាំង ដែលសង្គ្រាមអូសបន្លាយមិនសូវតានតឹងដោយលោក Shea បានបន្តទៀតថា៖ «រុស្ស៊ីនឹងធ្វើសមាហរណកម្មចំពោះទឹកដីដែលខ្លួនកាន់កាប់ ហើយបញ្ចូលទឹកដីមួយចំនួនទៅជារបស់ខ្លួន។ ការចរចាដ៏វែងឆ្ងាយ និងគ្មានផ្លែផ្កា រវាងទីក្រុងកៀវ និងក្រុងម៉ូស្គូ និងជាមួយអ្នកសម្រុះសម្រួលអន្តរជាតិ ជុំវិញរឿង ដូចជាបទឈប់បាញ់ ការដកទ័ព និងការដកអាវុធ នឹងត្រូវបន្តឡើងវិញ»។
លោក Shea ចំណុចទី២ គឺជាសេណារីយោទំនងជាងគេដោយលោកបានប្រាប់ថា៖ «អ៊ុយក្រែននឹងត្រូវការការបង្កើតកម្លាំងដ៏ធំមួយរបស់ខ្លួន ដើម្បីដណ្តើមយកទឹកដីដែលរុស្ស៊ីកាន់កាប់មកវិញ។ រុស្ស៊ីដឹងច្បាស់ថា ខ្លួនមិនអាចដណ្តើមយកអ៊ុយក្រែនទាំងអស់បានទេ ដូច្នេះវាប្រហែលជាផ្តោតលើការរក្សាការគ្រប់គ្រងតំបន់ដុនបាស និងបង្វែរសង្គ្រាមអ៊ុយក្រែនឱ្យទៅជាជម្លោះជាប់គាំង (Frozen Conflict) វិញ។
សម្រាប់លោក Loukopoulos សង្គ្រាមនឹងអូសបន្លាយពេញ ១ ឆ្នាំ គឺមិនសូវជាទំនងប៉ុន្មានទេ។ លោកបាននិយាយថា៖ «ទាំងអ៊ុយក្រែន និងលោកខាងលិច ក៏មិនអាចឈរជើងបានយូរដែរ»៕
ហួន ឌីណា
វីដេអូ៖
