វិបត្តិចិន-តៃវ៉ាន់ ធ្វើឱ្យមន្ត្រីរដ្ឋបាលរបស់លោកប្រធានាធិបតី ចូ បៃដិន ពិចារណាឡើងវិញនូវការគិតរបស់ខ្លួនថា តើត្រូវដកពន្ធខ្លះ ឬអាចដាក់ទណ្ឌកម្មផ្សេងទៀតលើទីក្រុងប៉េកាំង ដោយកំណត់ជម្រើសទាំងនោះមួយឡែក សម្រាប់ពេលនេះ។ នេះបើតាមការចុះផ្សាយរបស់ទីភ្នាក់ងាររ៉យទ័រ ដកស្រង់សម្ដីប្រភពពីសេតវិមាន ដែលដឹងពីកិច្ចពិភាក្សានេះ កាលពីថ្ងៃពុធសប្ដាហ៍កន្លងមក។
ការលើកឡើងនេះ កើតមាន ខណៈមន្ត្រីរដ្ឋបាលលោក បៃដិន បានចាប់ច្របល់អស់រយៈពេលជាច្រើនខែមកហើយ ជាមួយនឹងមធ្យោបាយផ្សេងៗ ដើម្បីសម្រួលលើការដាក់ពន្ធ ចំពោះការនាំចូលរបស់ចិន ដែលដាក់ឡើង ក្នុងអាណត្តិរបស់អតីតប្រធានាធិបតី លោក ដូណាល់ ត្រាំ ខណៈរដ្ឋបាល នាពេលនេះ ព្យាយាមកាត់បន្ថយអតិផរណាដែលកំពុងឡើងយ៉ាងគំហុក។
រដ្ឋបាលពិចារណាលើការរួមបញ្ចូលគ្នានៃការលុបបំបាត់ពន្ធគយមួយចំនួន ដោយចាប់ផ្តើមការស៊ើបអង្កេត «ផ្នែកទី៣០១» ថ្មី លើចំណុចសក្តានុពល សម្រាប់ពន្ធបន្ថែម និងពង្រីកបញ្ជីមិនបញ្ចូលពន្ធ ដើម្បីជួយដល់ក្រុមហ៊ុនអាមេរិក ដែលអាចទទួលបានការផ្គត់ផ្គង់ជាក់លាក់តែពីប្រទេសចិន។
ប៉ុន្តែសេតវិមាននិយាយថា លោក បៃដិន មិនទាន់ធ្វើការសម្រេចចិត្តលើបញ្ហានេះនៅឡើយទេ ខណៈពន្ធដែលដាក់លើការនាំចូលរបស់ចិន ធ្វើឱ្យតម្លៃទំនិញឡើងថ្លៃ សម្រាប់ក្រុមហ៊ុនអាមេរិក ដោយធ្វើឱ្យផលិតផលមានតម្លៃកាន់តែខ្ពស់បន្ថែមទៀត សម្រាប់អ្នកប្រើប្រាស់។
ការបន្ថយអតិផរណា គឺជាគោលដៅសំខាន់មួយ សម្រាប់លោក បៃដិន មុនការបោះឆ្នោតពាក់កណ្ដាលអាណត្តិ នៅខែវិច្ឆិកាខាងមុខនេះ។ ប៉ុន្តែការឆ្លើយតបរបស់ទីក្រុងប៉េកាំង ចំពោះដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់ប្រធានសភាអាមេរិកលោកស្រី ណាន់ស៊ី ប៉េឡូស៊ី ទៅកាន់កោះតៃវ៉ាន់ បានបង្កឱ្យមានការគិតគូរឡើងវិញពីមន្ត្រីរដ្ឋបាល។
ប្រភពមួយដែលដឹងពីបញ្ហានេះ បានប្រាប់រ៉យទ័រថា៖ «ខ្ញុំគិតថា បញ្ហានៅតៃវ៉ាន់ បានផ្លាស់ប្តូរគ្រប់យ៉ាង»។ ប៉ុន្តែអ្នកនាំពាក្យសេតវិមានលោក Saloni Sharma និយាយថា៖ «ប្រធានាធិបតីមិនបានធ្វើការសម្រេចចិត្ត មុនពេលព្រឹត្តិការណ៍ នៅច្រកសមុទ្រតៃវ៉ាន់ ហើយនៅតែមិនទាន់ធ្វើការសម្រេចចិត្តដដែល។ គ្មានអ្វីត្រូវបានរារាំង ឬផ្អាកទេ ហើយជម្រើសទាំងអស់នៅតែស្ថិតនៅលើតុ។ មនុស្សតែម្នាក់គត់ ដែលនឹងធ្វើការសម្រេចចិត្ត គឺប្រធានាធិបតី ហើយលោកនឹងធ្វើដូច្នេះដោយផ្អែកលើអ្វីដែលជាផលប្រយោជន៍របស់យើង»។
យ៉ាងណាមិញ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម លោកស្រី Gina Raimondo បានឱ្យដឹងថា ស្ថានភាពភូមិសាស្ត្រនយោបាយដ៏ស្មុគស្មាញ ធ្វើឱ្យការសម្រេចចិត្តត្រូវចំណាយពេលយូរ។ លោកស្រីបាននិយាយប្រាប់ ក្នុងកិច្ចសម្ភាស៍មួយ ដោយសារព័ត៌មាន Bloomberg ថា៖ «បន្ទាប់ពីដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោកស្រី ប៉េឡូស៊ី ទៅកាន់កោះតៃវ៉ាន់ វាមានភាពស្មុគស្មាញជាពិសេស។ ដូច្នេះប្រធានាធិបតី កំពុងថ្លឹងថ្លែងជម្រើសរបស់លោក។ លោកមានការប្រុងប្រយ័ត្នខ្លាំងណាស់។ លោកចង់ធ្វើឱ្យប្រាកដថា យើងមិនធ្វើអ្វី ដែលនាំឱ្យប៉ះពាល់ដល់កម្លាំងពលកម្ម និងកម្មករអាមេរិក»។
នៅខែកក្កដា ឆ្នាំ ២០១៨ អាមេរិកបានដំឡើងពន្ធ ២៥% លើផលិតផលចិន ដែលមានតម្លៃ $៣៤ ប៊ីលាន រួមទាំងគ្រឿងម៉ាស៊ីន ហើយចុងក្រោយ បន្ថែមពន្ធលើផលិតផល ដែលមានតម្លៃ $៣៧០ ប៊ីលាន ដើម្បីដាក់សម្ពាធ ចំពោះចិនលើការសង្ស័យដែលថា មានការលួចកម្មសិទ្ធិបញ្ញារបស់អាមេរិក។
ជំហានបន្ទាប់របស់រដ្ឋបាលលោក បៃដិន អាចជះឥទ្ធិពលខ្លាំងទៅលើពាណិជ្ជកម្មរាប់រយពាន់លានដុល្លារ រវាងប្រទេសសេដ្ឋកិច្ចធំជាងគេរបស់ពិភពលោកទាំង ២។ វិស័យឧស្សាហកម្មអាមេរិក ចាប់ពីគ្រឿងអេឡិចត្រូនិក រហូតដល់រថយន្ត និងអវកាស កំពុងទាមទារឱ្យលោក បៃដិន លុបបំបាត់កាតព្វកិច្ចពន្ធនោះចេញ ខណៈវិស័យទាំងនេះ ប្រឈមនឹងការកើនឡើងនៃថ្លៃដើម និងការផ្គត់ផ្គង់តឹងរ៉ឹង។
មន្ត្រីរដ្ឋបាលជាន់ខ្ពស់មួយចំនួន រួមទាំងលេខាធិការរតនាគារ លោកស្រី Janet Yellen បានអះអាងថា កាតព្វកិច្ចពន្ធគយ បានដាក់លើទំនិញប្រើប្រាស់ «ក្រៅយុទ្ធសាស្ត្រ» ដែលបង្កើនថ្លៃដើមមិនចាំបាច់ សម្រាប់អ្នកប្រើប្រាស់ និងអាជីវកម្ម ហើយការដកវាចេញ អាចជួយសម្រួលដល់អតិផរណា ដែលកំពុងកើនឡើង។ យ៉ាងណាមិញ កត្តាជាច្រើនបន្ថែមពីលើការឆ្លើយតបទៅតៃវ៉ាន់របស់ចិន បានធ្វើឱ្យមានភាពស្មុគស្មាញដល់ការពិចារណារបស់រដ្ឋបាល។
ប្រភពមិនបញ្ចេញឈ្មោះ ១ ប្រាប់រ៉យទ័រថា ការដកចេញជាឯកតោភាគីនៃពន្ធគយមួយចំនួនរបស់អាមេរិក លើការនាំចូលរបស់ចិនត្រូវបានផ្អាក ដោយសារតែចិនមិនបានបង្ហាញពីឆន្ទៈ ក្នុងសកម្មភាពប្ដូរគ្នា ឬបំពេញតាមការសន្យាកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្ម «ដំណាក់កាលទី១» របស់ខ្លួន។
អ្នកនាំពាក្យស្ថានទូតចិន ប្រចាំក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនលោក Liu Pengyu ប្រាប់រ៉យទ័រថា ទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ច និងពាណិជ្ជកម្ម រវាងប្រទេសទាំង ២ ប្រឈមនឹងបញ្ហា «ធ្ងន់ធ្ងរ»។ លោកបន្ថែមថា៖ «ទស្សនកិច្ច (របស់លោកស្រី ប៉េឡូស៊ី) ធ្វើឱ្យខូចដល់មូលដ្ឋាននយោបាយនៃទំនាក់ទំនងចិន-អាមេរិក ហើយនឹងធ្វើឱ្យមានការរំខានជាខ្លាំងដល់ការផ្លាស់ប្តូរ និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ រវាងភាគីទាំង ២»។
ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ ការិយាល័យតំណាងពាណិជ្ជកម្មសហរដ្ឋអាមេរិក (USTR) ឥឡូវនេះ កំពុងស្ថិតក្នុងការពិនិត្យឡើងវិញរយៈពេល ៤ ឆ្នាំតាមច្បាប់ស្តីពីពន្ធ ដែលដាក់ដោយលោក ត្រាំ ដែលអាចត្រូវចំណាយពេល ២-៣ ខែទៀត ដើម្បីបញ្ចប់។
ក្រុមសហជីព ដែលដឹកនាំដោយក្រុម United Steelworkers ជំរុញឱ្យ USTR រក្សាពន្ធលើទំនិញរបស់ចិននៅនឹងកន្លែង ដើម្បីជួយ «កម្រិតទីផ្សារ» សម្រាប់កម្មករនៅសហរដ្ឋអាមេរិក និងកាត់បន្ថយការពឹងផ្អែករបស់សហរដ្ឋអាមេរិកលើអ្នកផ្គត់ផ្គង់ចិន។
យោងតាមប្រភពមិនបញ្ចេញឈ្មោះ លោក បៃដិន មានការបារម្ភអំពីការដកពន្ធឡើងវិញ ១ ផ្នែក ដោយសារតែកម្លាំងពលកម្ម ដែលជាសំឡេងឆ្នោតសំខាន់ សម្រាប់លោក ហើយចិនមិនទិញផលិតផល ដែលយល់ព្រមទិញតាមកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្ម។
ប៉ុន្តែកាសែតរដ្ឋចិន Global Times ចុះផ្សាយដោយដកស្រង់សម្ដីអ្នកជំនាញចិនផ្សេងៗថា ផែនការរបស់រដ្ឋបាល បៃដិន ដើម្បីភ្ជាប់សំណួរលើវិបត្តិតៃវ៉ាន់ និងពន្ធអាមេរិកលើទំនិញចិន ដែលរ៉យទ័ររាយការណ៍នេះ គឺជារឿង «គួរឱ្យអស់សំណើច» ហើយការពន្យារពេលដកពន្ធទណ្ឌកម្ម នឹងបន្តធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់សេដ្ឋកិច្ចអាមេរិក៕
ហួន ឌីណា
វីដេអូ៖