លោក មេធាវី សួន វីរៈបញ្ញា កាលពីកន្លងមក។ រូបថត សហការី
កាលពីថ្ងៃចន្ទសប្ដាហ៍មុន ភ្នំពេញ ប៉ុស្ដិ៍ បានផ្សព្វផ្សាយ ១ វគ្គរួចមកហើយអំពីការផ្ដន្ទាទោសលើបទមនុស្សឃាត ដោយអចេតនា តាមរយៈការពន្យល់ពីលោកមេធាវី សួន វីរៈបញ្ញា ប្រធានក្រុមហ៊ុនមេធាវី ជីជី អន្តរជាតិ ដែលមានអាសយដ្ឋាននៅអគារលេខ ២២៤ D ផ្លូវលេខ ២១ ស្ថិតក្នុងភូមិព្រែកតាឡុង សង្កាត់ចាក់អង្រែក្រោមខណ្ឌមានជ័យរាជធានីភ្នំពេញ។
.jpg)
រីឯវគ្គនេះ យើងសូមផ្សព្វផ្សាយវគ្គបញ្ចប់ ជុំវិញការដាក់ទោសបន្ថែម និងស្ថានសម្រាលទោសដល់អ្នកប្រព្រឹត្តល្មើសតាមរយៈសំណួរដូចតទៅ ៖
-តើការដាក់ទោសបន្ថែមនៅក្នុងបទមនុស្សឃាតដោយអចេតនាមានអ្វីខ្លះ?
យោងមាត្រា ២០៨ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌបានចែងថា៖ ការដាក់ទោសបន្ថែមអាចត្រូវប្រកាសចំពោះបទមនុស្សឃាតដោយអចេតនាដូចជា៖ ការហាមឃាត់ចំពោះការប្រកបវិជ្ជាជីវៈ ការបើកបរយានយន្ដ ទោះបីជាប្រភេទណាក៏ដោយ ការព្យួរលិខិតបើកបរ និងហាមឃាត់ក្នុងការបើកបរ ការហាមឃាត់ចំពោះការកាន់កាប់ ឬការយកតាមខ្លួននូវអាវុធគ្រឿងផ្ទុះ និងគ្រាប់រំសេវគ្រប់ប្រភេទ ការបិទផ្សាយសេចក្ដីសម្រេចផ្ដន្ទាទោស ការផ្សាយសេចក្ដីសម្រេចផ្ដន្ទាទោសតាមគ្រប់មធ្យោបាយទូរគមនាគមន៍សោតទស្សន៍ និងការបិទផ្សាយសេចក្ដីសម្រេចផ្ដន្ទាទោស សម្រាប់រយៈពេល កំណត់តាមច្បាប់ជាធរមាន។
ឧទាហរណ៍៖ បុរសម្នាក់បានបើកបររថយន្ដនៅតាមដងវិថីក្នុងល្បឿនយ៉ាងលឿន ដោយកំពុងនិយាយទូរស័ព្ទផងនោះ ចាប់ហ្វ្រាំងមិនទាន់ មិនប្រយ័ត្នក៏បានបើកឆ្លងកាត់ភ្លើងសញ្ញាចរាចរណ៍ពណ៌ក្រហម ស្របពេលនោះដែរ មានអ្នកដំណើរ ២ នាក់ ដែលនៅផ្លូវម្ខាងទៀត ឃើញលោតភ្លើងខៀវនោះដឹងថា ជាសិទ្ធិអាទិភាពរបស់ខ្លួនហើយក៏បើកបរម៉ូតូចេញមក ដោយសាររថយន្តបើកល្បឿនលឿន ហើយបើកបរបញ្ច្រាសទិសគ្នារវាងរថយន្ត និងម៉ូតូនោះ បានបុកទង្គិចគ្នាមួយទំហឹង បណ្ដាលឱ្យស្លាប់អ្នកដំណើរនៅពីក្រោយភ្លាមៗ នៅកន្លែងកើតហេតុ។
ចំពោះទង្វើ និងសកម្មភាពរបស់បុរសដែលបើករថយន្តបង្កគ្រោះថ្នាក់បណ្តាលឱ្យអ្នកដទៃស្លាប់ដោយអចេតនានោះ គឺជាការកើតចេញពីការធ្វេសប្រហែស ការមិនប្រុងប្រយ័ត្ន ឬការខ្ជីខ្ជា និងការបំពានលើកាតព្វកិច្ចសន្តិសុខ ឬកាតព្វកិច្ចប្រុងប្រយ័ត្នដែលច្បាប់តម្រូវ។ អំពើបែបនេះ ជាបទល្មើសមួយដែលមានចែងនៅក្នុងមាត្រា ៨៣ និងមាត្រា ៨៥ នៃច្បាប់ស្តីពីចរាចរណ៍ផ្លូវគោក។
ទណ្ឌកម្មនៃព្យសនកម្មខាងលើនេះ គឺត្រូវទទួលខុសត្រូវព្រហ្មទណ្ឌ និងអាចរងទទួលទោសពិន័យបន្ថែម ដូចជាព្យួរលិខិតបើកបរ និងហាមឃាត់ក្នុងការបើកបររយៈពេល ៥ (ប្រាំ) ឆ្នាំយ៉ាងច្រើន ប៉ុន្តែការដាក់ទោសរបៀបនេះត្រូវតែសិក្សាទៅលើទំហំ និងព្យសនកម្ម ដែលបុគ្គលម្នាក់នេះបានប្រព្រឹត្តផងដែរ។
តើស្ថានសម្រាលទោសក្នុងបទមនុស្សឃាតដោយអចេតនាត្រូវបានច្បាប់កំណត់យ៉ាងម៉េចដែរ? សូមលោកមេធាវីពន្យល់ និងលើកឧទាហរណ៍
យោងតាមមាត្រា ៩៣ ស្តីពីនិយមន័យនៃស្ថានសម្រាលទោស និងមាត្រា ៩៤ ស្តីពីអនុភាពនៃស្ថានសម្រាលទោសបានកំណត់យ៉ាងជាក់លាក់ពីចំណាត់ថ្នាក់នៃបទល្មើស ចំពោះបទមនុស្សឃាតដោយអចេតនានេះ។
ប្រសិនបើមានមូលហេតុបន្ទាប់បន្សំ ឬកាលៈទេសៈតម្រូវក៏ជាផ្នែកមួយនៃការទទួលបាននូវស្ថានសម្រាលផងដែរ ដែលបុគ្គលមានពិរុទ្ធនោះ ត្រូវបំពេញលក្ខខណ្ឌមួយចំនួនរួមមាន៖
-ចេតនាមិនចំពោះ ក្នុងការប្រព្រឹត្តបទល្មើសគឺ មានន័យថា បុគ្គលនោះពុំប៉ងប្រាថ្នាឱ្យបច្ច័យនោះកើតទ្បើងទេ ប៉ុន្តែដោយសារការធ្វេសប្រហែស ការខ្ជីខ្ជា ការបំពានលើកាតព្វកិច្ចសន្តិសុខ ឬកាតព្វកិច្ចប្រុងប្រយ័ត្នដែលច្បាប់តម្រូវ ទើបនាំឱ្យមានបច្ច័យនោះកើតទ្បើង។
-ប្រវត្តិនៃការប្រព្រឹត្តបទល្មើសទើបតែជាលើកទី ១ ឬកម្រិតវប្បធម៌ទាប នឹងគ្មានជម្រើសក្នុងការប្រព្រឹត្តបទល្មើសដោយសារស្ថានភាពបង្ខំ។
ឧទាហរណ៍៖ អំពីអង្គហេតុៈ សមត្ថកិច្ចមួយរូបបានចុះបេសកកម្មល្បាតតាមតំបន់ដែនសមត្ថកិច្ចរបស់ខ្លួន ស្រាប់តែប្រទះឃើញជនសង្ស័យ ១ រូបជិះម៉ូតូក្នុងល្បឿនយ៉ាងលឿន ដោយមានការសង្ស័យ ក៏បានស្រែកឱ្យឈប់ ដើម្បីសាកសួរ និងឆែកឆេរត្រួតពិនិត្យ ក៏ប្រទះឃើញគ្រឿងញៀន ១ កញ្ចប់តូចនៅលើខ្លួនជនសង្ស័យនោះ។
ភ្លាមនោះសមត្ថកិច្ចបានឃាត់ខ្លួន ប៉ុន្តែជនសង្ស័យនោះពុំព្រមសហការនោះទេ បែរជាប្រវាយប្រតប់ជាមួយសមត្ថកិច្ច ហើយព្យាយាមរត់គេចទៅវិញ ភ្លាមនោះក៏មានបក្ខពួក ២ នាក់ ជិះម៉ូតូមកក្បែរជនសង្ស័យ ហើយបានបាញ់បោះទៅលើមេឃចំនួន ១ គ្រាប់ ដោយស្ថានការណ៍កើតឡើងភ្លាមៗពេក សមត្ថកិច្ចរូបនោះបានក្រាបចុះទៅលើដីទើបអាចឱ្យជនសង្ស័យរូបនោះទ្បើងជិះម៉ូតូបក្ខពួករបស់ខ្លួនបាន។
បន្តិចក្រោយមក ដោយសារសមត្ថកិច្ចរូបនោះ ខ្លាចជនសង្ស័យអាចគេចខ្លួនពីកន្លែងកើតហេតុក៏បានដកកាំភ្លើងតម្រង់បាញ់ជនសង្ស័យ ប៉ុន្តែបែរជាចំខ្នងអ្នកដំណើរផ្សេងទៀតដែលធ្វើចរាចរណ៍នៅលើដងផ្លូវនោះទៅវិញ បណ្តាលឱ្យស្លាប់ភ្លាមៗនៅនឹងកន្លែងកើតហេតុ ហើយជនសង្ស័យនឹងបក្ខពួកផ្សេងទៀតបានជិះម៉ូតូគេចខ្លួនបាត់ស្រមោលពីកន្លែងកើតហេតុ៕
