ភ្នំពេញៈ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ប្រកាសជំហរមិនជ្រើសរើសយករវាងសហរដ្ឋអាមេរិក ឬប្រទេសចិនជាដាច់ខាត ទោះបីជាលោកត្រូវបានបង្ខំឱ្យជ្រើសរើសយកមួយក៏ដោយដោយលោកបញ្ជាក់ថា កម្ពុជាពិតជាចង់ធ្វើមិត្តរបស់អាមេរិក ហើយទំនាក់ទំនងរយៈពេល ៧២ ឆ្នាំរវាងប្រទេសទាំង ២ បានឈានដល់កម្រិតមួយដែលមិនធ្លាប់មានពីមុនមក។
លោកប្រកាសជំហរដូច្នេះ ក្នុងជំនួបជាមួយលោក ដូណាល់ បេនតុន (Donald Benton) អតីតសមាជិកព្រឹទ្ធសភា សហរដ្ឋអាមេរិក និងក្នុងពិធីសំណេះសំណាលជាមួយប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ នាថ្ងៃទី ១១ ខែឧសភា នៅឯសហរដ្ឋអាមេរិក គឺនៅមុន ១ ថ្ងៃ នៃការចាប់ផ្តើមកិច្ចប្រជុំកំពូលពិសេសអាស៊ាន-អាមេរិក ដែលធ្វើឡើងនៅថ្ងៃទី ១២-១៣ ខែឧសភា។
លោក ហ៊ុន សែន បានបញ្ជាក់ក្នុងហ្វេសប៊ុក បន្ទាប់ពីជំនួបនេះថា៖ «កម្ពុជា ពិតជាចង់ធ្វើមិត្តរបស់អាមេរិក ហើយកម្ពុជាមិនអាចរើសរវាងអាមេរិក ឬចិននោះទេ។ កម្ពុជាមាននយោបាយអព្យាក្រឹត ដែលមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់កម្ពុជា។ ដូច្នេះកម្ពុជាចង់ធ្វើមិត្តគ្រប់បណ្តាប្រទេសទាំងអស់រួមទាំងអាមេរិកផងដែរ»។
លោកបញ្ជាក់បន្ថែមក្នុងពិធីសំណេះសំណាលជាមួយប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរដែលរស់នៅសហរដ្ឋអាមេរិកថា៖ «ក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់យើង តម្រូវការរបស់យើង គឺបញ្ហាពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹងអព្យាក្រឹតភាពអចិន្រៃ្តយ៍របស់យើង។ យើងអត់ត្រូវការជ្រើសរើសរវាងចិន និងអាមេរិក។ យើងអត់ត្រូវការជ្រើសរើសទេ ទោះបីអ្នកឯងបង្ខំឱ្យខ្ញុំជ្រើសរើសមួយ ក៏ខ្ញុំអត់ជ្រើសរើសដែរ»។ លោកបន្ថែមថា៖ «យើងអត់ត្រូវការជ្រើសរើសវៀតណាមទៅប្រឆាំងថៃទៅជ្រើសរើសថៃប្រឆាំងវៀតណាម ទៅជ្រើសរើសវៀតណាមប្រឆាំងចិនទៅជ្រើសរើសចិនប្រឆាំងវៀតណាមគឺយើងអត់ជ្រើសរើសទេ»។
លោក ហ៊ុន សែន បញ្ជាក់នៅក្នុងពិធីនេះថា ក្របខ័ណ្ឌនៃនយោបាយកម្ពុជាគឺដើរស្របជាមួយនឹងនយោបាយរបស់អាស៊ាន ហើយគំនិតផ្តួចផ្តើមណាក៏ដោយនៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក ឬអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកសម្រាប់កម្ពុជាត្រូវឈរលើគោលការណ៍ ៣ យ៉ាង ដែលកម្ពុជាសម្រេចថា គាំទ្រ ឬមិនគាំទ្រ។ គោលការណ៍ទី ១ គឺត្រូវតែបម្រើដល់សន្តិភាព និងការអភិវឌ្ឍ ទី ២ គឺមិនប្រឆាំងនឹងប្រទេសណាមួយ ទី ៣ ត្រូវតែគោរពឯកភាព និងមជ្ឈភាពរបស់អាស៊ាន។
លោកបានប្រាប់នាយករដ្ឋមន្ត្រីជប៉ុន លោក Fumio Kishida ដែលបានមកបំពេញទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជាកាលពីខែមីនា ថា ការដែលលោកគាំទ្រនូវគំនិតផ្តួចផ្តើមឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកសេរី និងបើកចំហដោយសារលោកមានគោលការណ៍របស់លោក ហើយអាស៊ានក៏មានគំនិតផ្តួចផ្តើមស្តីអំពីឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិករបស់ខ្លួន ដែលឥឡូវនេះកំពុងតែរៀបចំផែនការសកម្មភាព។
លោកថ្លែងថា៖ «ដូច្នេះអាស៊ានមិនអាចដើរគាំទ្រអ្នកនេះ ដើរគាំទ្រអ្នកនោះដោយភ្លេចនូវអ្វីដែលជាគោលការណ៍របស់ខ្លួនដាក់ចេញនោះទេ។ វាស្របនឹងគោលជំហររបស់កម្ពុជា»។
ក្នុងជំនួបជាមួយលោក Benton លោក ហ៊ុន សែន បញ្ជាក់ថាកម្ពុជាចង់ជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអាស៊ាន និងអាមេរិកពីព្រោះវាពិតជាមានសារៈសំខាន់ណាស់តាមរយៈកិច្ចប្រជុំកំពូលពិសេសនេះក្នុងការពង្រឹង និងពង្រីកទំនាក់ទំនង និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងអាស៊ាន និងអាមេរិកឱ្យកាន់តែមានភាពល្អប្រសើរបន្ថែមទៀត។
ខណៈឆ្នាំនេះ គឺជាខួបលើកទី ៤៥ ឆ្នាំនៃទំនាក់ទំនងដៃគូសន្ទនា អាស៊ាន-អាមេរិក និងជាខួបលើកទី ៧២ ឆ្នាំនៃទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជា និងសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលបានចាប់ផ្ដើមនៅឆ្នាំ ១៩៥០។ លោក ហ៊ុន សែន អះអាងថា៖ «ទំនាក់ទំនងដែលមានរយៈពេល ៧២ ឆ្នាំនេះគឺបានឈានដល់កម្រិតមួយ ដែលមិនធ្លាប់មានពីមុនមករវាងប្រទេសទាំង ២»។
លោកបានចាត់ទុកទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសទាំង ២ បានដំណើរការល្អប្រសើរ ដែលបានធ្វើឱ្យទំហំពាណិជ្ជកម្ម និងការវិនិយោគរវាងកម្ពុជា និងអាមេរិក កំពុងមានកំណើនគួរឱ្យកត់សម្គាល់ និងចាត់ទុកកិច្ចប្រជុំកំពូលនេះ គឺជាឱកាសដ៏កម្រសម្រាប់អាស៊ាន-អាមេរិកក្នុងការពង្រឹង និងពង្រីកទំនាក់ទំនងការធ្វើពាណិជ្ជកម្ម និងការវិនិយោគរវាងអាស៊ាន-អាមេរិក។
លោក ហ៊ុន សែន ចង់ឃើញទំនាក់ទំនងរវាងអាស៊ាន និងអាមេរិកឈានពីដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រទៅដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ ដែលជាទំនាក់ទំនងកម្រិតកំពូលមួយ។
លោក យ៉ង់ គិមអេង ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលប្រជាពលរដ្ឋដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ និងសន្តិភាពប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ នាថ្ងៃទី ១២ ខែឧសភាថា គោលនយោបាយអព្យាក្រឹតមានសារៈសំខាន់ណាស់សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា ដែលអាចធ្វើឱ្យកម្ពុជា មានមិត្តទូលំទូលាយ ប៉ុន្តែកន្លងមកដោយសារមានការព្រួយបារម្ភអំពីស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា សហរដ្ឋអាមេរិកបានស្នើឱ្យកម្ពុជាមានការកែលម្អស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យនេះ ដើម្បីធ្វើឱ្យចំណងមិត្តភាពរវាងប្រទេសទាំង ២ កាន់តែខិតជិតទៅរកគ្នា។
លោកថា៖ «នយោបាយការបរទេសមួយចំនួនរវាងកម្ពុជាជាមួយសហរដ្ឋ-អាមេរិកដូចជាបញ្ហាឥទ្ធិពលចិននៅកម្ពុជា ឬក៏នៅតំបន់អាស៊ានអីជាដើមអ៊ីចឹង ក៏គេចង់ឃើញថា តើធ្វើម៉េចឱ្យនយោបាយអព្យាក្រឹតហ្នឹង វាអាចធ្វើឱ្យមានតុល្យភាពដែរ រវាងប្រទេសដែលមានទំនាក់ទំនងការទូត ឬក៏ប្រទេសមហាអំណាចជាពិសេសមហាអំណាចនៅក្នុងតំបន់»។
លោក គិម អេង បន្តថា៖ «អ៊ីចឹង ជាការពិតដូចសម្តេចលោកមានប្រសាសន៍ថា យើងមិនអាចជ្រើសរើសបាន [រវាងចិន និងអាមេរិក] ព្រោះប្រកាន់នយោបាយអព្យាក្រឹត។ បើសិនយើងអនុវត្តនយោបាយអព្យាក្រឹតហ្នឹងបានត្រឹមត្រូវ ហើយធ្វើឱ្យកម្ពុជាហ្នឹង មិនធ្លាក់ចូលទៅក្នុងគ្រោះថ្នាក់នៃការប្រជែងនៅក្នុងភូមិសាស្ត្រនយោបាយទេ»៕