ស្ត្រីវ័យ ២៧ ឆ្នាំម្នាក់ នៅស្រុកបកែវ ខេត្តរតនគិរី កំពុងបំបៅដោះកូន។ រូប Antoine Raab/UNICEF Cambodia
អត្ថបទវិចារណកថា អំពាវនាវឱ្យប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ក្នុងសង្គមផ្តល់ការគាំទ្រពេញលេញ ដល់ការបំបៅកូនដោយទឹកដោះម្តាយ និងការពារធនធានមនុស្សនាពេលអនាគតរបស់ប្រទេសជាតិឱ្យមានសុខភាពមាំមួន។
.jpg)
ពិភពលោកមិនធ្លាប់យកចិត្តទុកដាក់ខ្លាំងលើវ៉ាក់សាំងដូចពេលនេះឡើយ តែទោះជាយ៉ាងនេះក្តី យើងនៅតែមើលស្រាលឧបករណ៍ដ៏មានអានុភាពបំផុត សម្រាប់បង្កើនភាពស៊ាំដល់កុមារតូច នោះគឺការបំបៅកូនដោយទឹកដោះម្តាយ។ នេះគឺព្រោះតែមនុស្សជាច្រើនចាត់ទុកថា ការបំបៅកូនដោយទឹកដោះម្តាយ គឺជាក្តីបារម្ភផ្តាច់មុខតែរបស់ស្ត្រីដែលទើបមានកូនប៉ុណ្ណោះ។
តាមពិតវាគឺជារឿងដែលពាក់ព័ន្ធនឹងយើងទាំងអស់គ្នា ប្រសិនបើយើងពិតជាខ្វល់ខ្វាយពីសុខភាពកុមារតូចដែលជាអ្នកស្នងវេនរបស់យើងនាពេលអនាគត។ យើងត្រូវតែបង្កភាពងាយស្រួលឱ្យម្តាយគ្រប់រូបដែលទើបសម្រាលកូនរួច អាចបំបៅកូនដោយទឹកដោះរបស់ខ្លួន។
ដោយហេតុផលនេះហើយទើបសប្តាហ៍ពិភពលោកបំបៅកូនដោយទឹកដោះម្តាយនៅឆ្នាំនេះ ធ្វើឡើងក្រោមប្រធានបទ “ការពារការបំបៅកូនដោយទឹកដោះម្តាយ៖ ការទទួលខុសត្រូវរួមគ្នារបស់យើងទាំងអស់គ្នា”។
តាមពិតទឹកដោះម្តាយគឺជាវ៉ាក់សាំងដំបូងសម្រាប់ទារកដែលផ្តល់នូវការការពារដ៏សំខាន់ទប់ទល់នឹងជំងឺធ្ងន់ធ្ងរជាច្រើន និងជួយឱ្យទារកអាចបន្តទទួលបានសារជាតិចិញ្ចឹមគ្រប់គ្រាន់ និងមានសុខភាពមាំមួន។
ការបង្កលក្ខណៈឱ្យការបំបៅកូនដោយទឹកដោះម្តាយអាចធ្វើទៅបានស្ទើរតែទូទាំងសកលលោកអាចជួយសង្គ្រោះជីវិតកុមារអាយុក្រោម ៥ ឆ្នាំ ជាង ៨២០ ០០០ នាក់ជារៀងរាល់ឆ្នាំនៅទូទាំងសកលលោក និងអាចបង្ការការបាត់បង់ជីវិតបាន ២០០០០ ករណីបន្ថែមទៀតពីជំងឺមហារីកដោះ ដែលកើតមានលើស្ត្រីជាម្តាយជារៀងរាល់ឆ្នាំ។ ទាំងនេះគឺជាអត្ថប្រយោជន៍ផ្នែកសុខភាព ដែលយើងទាំងអស់គ្នាត្រូវផ្តល់ការគាំទ្រ។
ជាការពិតរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានទទួលស្គាល់ពីសារៈសំខាន់នៃទឹកដោះម្តាយជាយូរមកហើយ និងបានធ្វើការងារជាមួយដៃគូនានា ដើម្បីបង្កើនប្រេវ៉ាឡង់នៃការបំបៅកូនដោយទឹកដោះម្តាយ រាប់ទសវត្សរ៍មកហើយដែរ។
តួលេខអាចបង្ហាញឱ្យយើងឃើញកាន់តែច្បាស់៖ នៅក្នុងឆ្នាំ ២០០០ មានទារកត្រឹមតែ ១១% ប៉ុណ្ណោះ ដែលបៅទឹកដោះម្តាយតែមួយមុខគត់ ប៉ុន្តែអត្រានេះកើនឡើងដល់ ៧៤% នៅក្នុងឆ្នាំ ២០១០។ អ្វីដែលជាការបារម្ភនោះ គឺវឌ្ឍនភាពនេះបានរំកិលថយក្រោយមកនៅ ៦៥% វិញ បើតាមការអង្កេតសុខភាព និងប្រជាសាស្ត្រកាលពីឆ្នាំ ២០១៤។
ហេតុអ្វីបានជាវឌ្ឍនភាពដ៏សំខាន់នេះត្រូវដើរថយក្រោយទៅវិញ? មានបញ្ហាប្រឈមជាច្រើន ប៉ុន្តែយើងសូមលើកបញ្ហាប្រឈមតែ ៣ ប៉ុណ្ណោះ។ បញ្ហាប្រឈមទាំងនេះមានកត្តាមួយដូចគ្នា នោះគឺវាទាមទារឱ្យមានការប្រើប្រាស់កម្លាំងសរុបនៅក្នុងសង្គមទើបអាចយកឈ្នះវាបាន។ បញ្ហាប្រឈមទី ១ គឺជាអ្វីដែលស្ត្រីជាម្តាយអាចមើលឃើញយ៉ាងច្បាស់ក្រឡែត ប៉ុន្តែអ្នកដទៃទៀតអាចមើលមិនឃើញ៖ ការបំបៅកូនមិនមែនជារឿងដែលចេះតែងាយស្រួលនោះឡើយ។ វាអាចជារឿងដែលពិបាក និងធ្វើឱ្យស្ត្រីអស់កម្លាំង និងនឿយណាយ សូម្បីតែស្ត្រីដែលបានទទួលការគាំទ្រពេញទំហឹងឱ្យអាចបំបៅកូនដោយទឹកដោះរបស់ខ្លួនផ្ទាល់ក៏ដោយ។
ម្តាយអាចមានការភាន់ភាំងនៅពេលដែលពួកគេទទួលបានដំបូន្មានផ្សេងៗគ្នា ពីមិត្តភក្តិ គ្រួសារ មិត្តរួមការងារ និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ អំពីរយៈពេលដែលត្រូវបំបៅកូន ការប្រើប្រាស់ និងអត្ថប្រយោជន៍នៃម្សៅទឹកដោះគោ ពេលដែលត្រូវវិលត្រឡប់ទៅធ្វើការងារវិញ និងអ្វីដែលត្រូវធ្វើពេលត្រឡប់ទៅធ្វើការវិញ និងការមានសុវត្ថិភាព ឬគ្មាននៃការបំបៅកូនក្នុងអំឡុងពេលដែលមានជំងឺកូវីដ ១៩។
ម្តាយកាន់តែមានទំនុកចិត្តក្នុងការបំបៅដោះកូន មិនថាពួកគេនៅផ្ទះ នៅកន្លែងធ្វើការ ឬនៅក្នុងសហគមន៍នោះឡើយ នៅពេលដែលគ្រប់គ្នាខិតខំផ្សព្វផ្សាយសារគាំទ្រឱ្យបានដូចៗគ្នា និងបង្កើនបរិយាកាសដែលផ្តល់នូវភាពកក់ក្តៅសម្រាប់ពួកគេ។ ទី ២ ចាំបាច់ត្រូវមានការតាក់តែងច្បាប់ ដើម្បីឆ្លើយតបចំពោះបញ្ហាចំនួន ២៖ ការផ្សព្វផ្សាយទីផ្សារយ៉ាងគំហុកអំពីផលិតផលទឹកដោះគោចិញ្ចឹមទារក និងការផ្តល់កិច្ចការពារនៅកន្លែងធ្វើការសម្រាប់ស្ត្រីដែលមានគភ៌ ស្ត្រីដែលកំពុងសម្រាកលម្ហែមាតុភាព និងស្ត្រីដែលកំពុងបំបៅដោះកូន។
បើទោះជាមានការដាក់ឱ្យអនុវត្តនូវច្បាប់ជាតិដ៏សំខាន់មួយកាលពីឆ្នាំ ២០០៥ ដើម្បីគ្រប់គ្រងការផ្សព្វផ្សាយលក់ផលិតផលជំនួសទឹកដោះម្តាយ ដូចជាម្សៅទឹកដោះគោចិញ្ចឹមទារកក៏ដោយ ការផ្សព្វផ្សាយបែបបង្ខំ និងការពង្រឹងការអនុវត្តច្បាប់នៅមានកម្រិតទាប ជាកត្តារួមចំណែកធ្វើឱ្យការបំបៅកូនដោយទឹកដោះម្តាយតែ ១ មុខគត់ ត្រូវថយចុះ។
កន្លងមក មានដាក់ចេញនូវស្តង់ដាសម្រាប់ការលម្ហែមាតុភាព និងការផ្តល់ប្រាក់ប៉ះប៉ូវក្នុងវិស័យឯកជនដែរ ប៉ុន្តែស្តង់ដាជាតិទាំងនេះមិនទាន់ដល់កម្រិតដែលត្រូវបានលើកឡើងក្នុងអនុសាសន៍របស់អង្គការអន្តរជាតិខាងការងារនោះឡើយ ហើយមិនមែនសុទ្ធតែត្រូវបានគេអនុវត្តពេញលេញរហូតនោះឡើយ។ លើសពីនេះសិទ្ធិរបស់ម្តាយដែលកំពុងបំបៅដោះកូនក្នុងការវិលត្រឡប់មកកន្លែងធ្វើការវិញ ក៏មិនទាន់ត្រូវបានកំណត់នៅឡើយ។
យើងឯកភាពទាំងស្រុងជាមួយនឹងប្រសាសន៍របស់រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសុខាភិបាល ឯកឧត្តមវេជ្ជបណ្ឌិត ម៉ម ប៊ុនហេង នៅពេលដែលឯកឧត្តមធ្វើការប្រកាសតាមប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយកាលពីពេលថ្មីៗនេះថា “ក្រសួងសូមអំពាវនាវឱ្យគ្រប់តួអង្គពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ ជំរុញការបំបៅកូនដោយទឹកដោះម្តាយទាំងនៅថ្នាក់ជាតិ និងនៅថ្នាក់ក្រោមជាតិ” មានការងារជាច្រើនទៀតដែលចាំបាច់ត្រូវធ្វើ ដើម្បីពង្រឹងការការពារ ការបំបៅកូនដោយទឹកដោះម្តាយ ហើយយើងទាំងអស់គ្នាសុទ្ធតែមានតួនាទីត្រូវបំពេញ។
ទី ៣ ការអូសបន្លាយពេលនៃការរាតត្បាតជាសកលនៃជំងឺកូវីដ ១៩ ធ្វើឱ្យការបំបៅកូនដោយទឹកដោះម្តាយកាន់តែពិបាកសម្រាប់ស្ត្រីដែលទើបមានកូនជាពិសេស នៅពេលដែលមានការផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានមិនពិត ឬការចែករំលែកសារដែលពុំមានភាពច្បាស់លាស់។ ស្ត្រីជាម្តាយអាចបារម្ភខ្លាចចម្លងជំងឺនេះទៅកូនរបស់នាងតាមរយៈការប៉ះពាល់ផ្ទាល់ ឬតាមរយៈទឹកដោះម្តាយ។
នាងអាចមានសំណួរថា តើនាងអាចចាក់វ៉ាក់សាំង ក្នុងអំឡុងពេលដែលនាងនៅកំពុងបំបៅកូនបានដែរឬទេ។ សូម្បីតែស្ត្រីជាម្តាយម្នាក់ដែលចង់ឱ្យកូនរបស់ខ្លួនទទួលបានអ្វីដែលល្អបំផុតក៏ដោយ ក៏នាងអាចត្រូវមិនដឹងថា តើត្រូវទៅរកចម្លើយចំពោះសំណួរនេះ ដោយរបៀបណា ឬនៅទីកន្លែងណា [insert link: https://www.unicef.org/cambodia/stories/breastfeeding-safely-during-covid-19-pandemic] ។
ដូច្នេះតើយើងអាចធ្វើការងាររួមគ្នាយ៉ាងដូចម្តេច ដើម្បីផ្តល់ការគាំទ្រដល់ស្ត្រីជាម្តាយ និងគ្រួសារ? តើយើងឆ្លើយតបចំពោះបញ្ហាប្រឈមទាំង ៣ ខាងលើយ៉ាងដូចម្តេច?
ទី ១ ជាការសំខាន់ណាស់ ដែលគ្រួសារមិត្តភក្តិ និយោជក ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ និងរដ្ឋាភិបាលត្រូវទទួលស្គាល់ពីតួនាទីដែលខ្លួនមានក្នុងការគាំទ្រការបំបៅកូន។ យើងមិនមែនត្រឹមតែជួយដល់ម្តាយ និងកូនតូចរបស់ពួកគេនោះទេ យើងក៏កំពុងកសាងមនុស្សជំនាន់ក្រោយ កាន់តែប្រសើរ និងកាន់តែមានសុខភាពមាំមួនសម្រាប់កម្ពុជាផងដែរ។
រួមគ្នាយើងអាចជួយឱ្យកុមារសម្រេចសក្តានុពលពេញលេញរបស់ពួកគេ តាមរយៈការទទួលបានអាហារូបត្ថម្ភសមស្របក្នុងដំណាក់កាលអភិវឌ្ឍន៍ដ៏សំខាន់ក្នុងវ័យជាកុមារតូចរបស់ពួកគេ។ ការទទួលយកចំណុចនេះថាជាគោលដៅរួម គឺជាជំហានទី ១ ហើយបន្ទាប់មកគឺវាអាស្រ័យទៅលើយើងទាំងអស់គ្នា ដែលត្រូវផ្តល់ព័ត៌មានអំពីការបំបៅកូន ដើម្បីធានាយ៉ាងណាឱ្យសារអប់រំទាំងនេះមានភាពច្បាស់លាស់ និងមានភាពស៊ីចង្វាក់គ្នា។
ទី ២ ពាក់ព័ន្ធនឹងក្របខ័ណ្ឌច្បាប់វិញ ការទទួលបានព័ត៌មានដែលត្រឹមត្រូវ ភាពងាយស្រួលទទួលបានព័ត៌មានដែលសុក្រឹត និងច្រកផ្តល់ព័ត៌មានដែលមានភាពច្បាស់លាស់ ដើម្បីអាចសួរជាសំណួរ និងរាយការណ៍ពីការបំពានច្បាប់ក៏ជាកត្តាដ៏ចាំបាច់បំផុតផងដែរ។
ការផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានសាធារណៈឱ្យកាន់តែប្រសើរអំពីអាជ្ញាធរ ដែលត្រូវទាក់ទងទៅនៅពេលដែលមានការព្រួយបារម្ភអ្វីមួយ និងរបៀបទទួលបានព័ត៌មានត្រឹមត្រូវអាចជាចំណុចចាប់ផ្តើមមួយដ៏អស្ចារ្យ ប៉ុន្តែអ្វីដែលគេត្រូវការជាចាំបាច់ផងដែរនោះ គឺច្បាប់ដែលមានភាពរឹងមាំ និងមន្ត្រីក្នុងចំនួនគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីឆ្លើយតបចំពោះបណ្តឹង និងការបារម្ភនានា។
កន្លែងធ្វើការក៏បំពេញតួនាទីសំខាន់ផងដែរ។ ចាំបាច់ត្រូវពង្រឹងស្តង់ដាជាតិដែលត្រូវបានកំណត់សម្រាប់ការសម្រាកលម្ហែមាតុភាព និងការផ្តល់សំណងប៉ះប៉ូវបន្ថែមទៀត ដើម្បីផ្តល់ការសម្រាកលម្ហែមាតុភាពដោយមានការផ្តល់ប្រាក់ឈ្នួលពេញលេញមានចំនួនដល់ ១៨ សប្តាហ៍។
ចាំបាច់ត្រូវមានការផ្សព្វផ្សាយស្តង់ដាទាំងនេះឱ្យបានច្បាស់លាស់ដល់និយោជក និងនិយោជិត និងត្រូវមានការរៀបចំយុទ្ធនាការផ្លាស់ប្តូរឥរិយាបថ ដើម្បីធានាឱ្យមានការផ្តល់ការគាំទ្រ និងការគោរពតាមស្តង់ដាទាំងនេះ។ ការសហការឱ្យកាន់តែជិតស្និទ្ធជាមួយនឹងវិស័យឯកជន គឺជារឿងដែលសំខាន់ និងចាំបាច់ ដើម្បីធានាឱ្យគោលនយោបាយនានាក្លាយទៅជាការអនុវត្តជាក់ស្តែង និងដើម្បីបង្កើតនូវប្រព័ន្ធ ដែលមានតម្លាភាព និងងាយស្រួលសម្រាប់អ្នកប្រើប្រាស់ ដើម្បីរាយការណ៍អំពីការបំពានគោលការណ៍ ផ្សព្វផ្សាយផលិតផល និងការបំពាននៅកន្លែងធ្វើការដែលនេះគឺជាការបញ្ជូនសារយ៉ាងច្បាស់លាស់ថា ការបំបៅកូនដោយទឹកដោះម្តាយ គឺជារឿងដែលទទួលបានការការពារនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
ទី ៣ បុគ្គលិកសុខាភិបាលត្រូវការធនធាន ដើម្បីផ្តល់ការគាំទ្រប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព ដើម្បីឱ្យម្តាយអាចបំបៅកូនរបស់ខ្លួន ជាពិសេសពួកគេត្រូវការព័ត៌មានច្បាស់លាស់ ថាតើការបំបៅកូនទទួលរងផលប៉ះពាល់ ឬមិនទទួលរងផលប៉ះពាល់យ៉ាងដូចម្តេចខ្លះ ដោយសារជំងឺកូវីដ។
យូនីសេហ្វ និងអង្គការសុខភាពពិភពលោកកំពុងសហការជាមួយនឹងក្រសួងសុខាភិបាល ដើម្បីផ្ទៀងផ្ទាត់ព័ត៌មាន និងផ្សព្វផ្សាយដល់សាធារណជនទូទៅ។ បច្ចុប្បន្ននេះយើងដឹងថា ការបំបៅកូនក្នុងអំឡុងពេលមានការរាតត្បាតជាសកលនៃជំងឺកូវីដ ១៩ គឺជារឿងដែលមានសុវត្ថិភាព ម្តាយដែលបំបៅកូនអាចចាក់វ៉ាក់សាំងការពារជំងឺកូវីដ ១៩ បាន ហើយសូម្បីតែម្តាយដែលឆ្លងជំងឺកូវីដ ១៩ ក៏អាចបន្តបំបៅកូនបានដែរ ដរាបណាពួកគេពាក់ម៉ាស់ពេទ្យ លាងសម្អាតដៃឱ្យបានស្អាតល្អ និងធ្វើអនាម័យផ្ទៃខាងលើវត្ថុនានាឱ្យបានជាទៀងទាត់។ ការបំបៅកូនដោយទឹកដោះម្តាយ ផ្តល់នូវអត្ថប្រយោជន៍ជាច្រើន ដែលលើសពីហានិភ័យ ដែលអាចកើតមានជំងឺនានាពាក់ព័ន្ធនឹងមេរោគនេះ។
ខណៈពេលដែលសប្តាហ៍ពិភពលោកបំបៅកូនដោយទឹកដោះម្តាយកាន់តែកៀកមកដល់ យើងទាំងអស់គ្នាចូលរួមក្នុងការអំពាវនាវជាសកលឱ្យគ្រួសារ បុគ្គលិកសុខាភិបាល និយោជក និងការិយាល័យរដ្ឋាភិបាលទាំងអស់អនុវត្តវិធានការ ដើម្បីគាំទ្រដល់ម្តាយដែលកំពុងបំបៅកូន និងទារករបស់ពួកគេ។
កុមារដែលអាចសម្រេចសក្តានុពលរបស់ពួកគេបានពេញលេញជួយត្រួសត្រាយផ្លូវ ដើម្បីឈានទៅកសាងអនាគត ដែលមនុស្សកាន់តែមានសុខភាពមាំមួន សម្រាប់ប្រទេសជាតិទាំងមូល៕
ហ្វ័រូហ្គ ហ្វយូហ្សិថ (Foroogh Foyouzat) តំណាងយូនីសេហ្វប្រចាំកម្ពុជា
