សកម្មជនព្រៃឈើលោក អ៊ូច ឡេង ផ្តល់បទសម្ភាសដល់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍កាលពីខែមុន។ ហេង ជីវ័ន
តពីលេខមុន...
ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ សូមបញ្ចប់នូវរឿងរ៉ាវនៃប្រវត្តិសង្ខេប និងការងារការពារព្រៃឈើដ៏សកម្មរបស់ម្ចាស់ពានរង្វាន់វីរជនបរិស្ថាន ពិភពលោក ឈ្មោះ អ៊ូច ឡេង សម្រាប់ភាគទី ៣ ក្នុងលេខនេះក្រោយពីខកខានកាលពីសប្តាហ៍ទី ៤ នាខែមុន។
ជាមួយនឹងការពិពណ៌នាអំពីវិនាសកម្មព្រៃឈើដោយសារជំនួញឈើដ៏គគ្រឹកគគ្រេងរបស់មហាសេដ្ឋីមួយចំនួនដែលប្រមូលលុយវាល់លានដុល្លារអាមេរិក តាមរយៈការកាប់ឈើលក់នេះ ម្ចាស់ពានរង្វាន់វីរជនបរិស្ថានពិភពលោក ឈ្មោះ អ៊ូច ឡេង ក៏បានព្រមានបញ្ចេញរបាយការណ៍ថ្មីមួយទៀតស្តីអំពីសកម្មភាពកាប់ និងដឹកជញ្ជូនឈើចេញពីកម្ពុជា។ បើតាមម្ចាស់ពានរង្វាន់ពិភពលោករូបនេះ របាយការណ៍ថ្មីរបស់លោកដែលនិយាយអំពីវិនាសកម្មព្រៃឈើនៅកម្ពុជានឹងត្រូវបញ្ចេញក្រោយការបោះឆ្នោតជាតិ ខែកក្កដា ឆ្នាំ ២០១៨ ខាងមុខនេះដើម្បីចៀសវាងការចោទថាមានពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងនយោបាយ។
ក្រៅពីការបន្លំ ឬលូនតាមព្រៃដើម្បីទៅដល់តំបន់កាប់ឈើ មធ្យោបាយដែលអាចចូលទៅដល់តំបន់តឹងរ៉ឹងនោះ គឺលុះត្រាតែមានការស្គាល់គ្នា ឬទំនាក់ទំនងល្អជាមួយអ្នកនៅខាងក្នុងតំបន់នោះទើបអ្នកនៅខាងក្រៅឯណេះអាចចូលទៅបានងាយស្រួលដោយមិនមានការព្រួយបារម្ភ។ ពីព្រោះថាស្ថានភាពក្នុងតំបន់នោះមានការយាមកាមយ៉ាងប្រុងប្រយ័ត្ន។ នេះបើតាមការឲ្យដឹងពីលោក អ៊ូច ឡេង។
មិនត្រឹមតែលោកបានហៅតំបន់ជំនួញឈើក្នុងតំបន់សេសានថាជា «ទីក្រុងកាប់ឈើ» ប៉ុណ្ណោះទេ លោកក៏បានចាត់ទុកតំបន់នោះជាទីផ្សារធំមួយ ដែលមានទាំងកន្លែងសប្បាយសម្រាប់តែក្រុមអ្នកជំនួញឈើគ្នាគេក្រុមគេតែប៉ុណ្ណោះ។ ឯអ្នកទៅពីខាងក្រៅមិនអាចទៅសប្បាយនៅទីនោះបានឡើយ ប្រសិនបើមិនមានទំនាក់ទំនងល្អ ឬស្គាល់គ្នាច្បាស់ជាមួយមនុស្សនៅខាងក្នុងនោះទេ។
លោក អ៊ូច ឡេង ថ្លែងថា៖ «របាយការណ៍ខ្ញុំចេញរាល់លើកសុទ្ធតែមានប្រតិកម្មពីមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលខ្លះ។ មន្ត្រីមួយចំនួនធំក៏ល្អដែរ ព្រោះវាជាការពិត ប៉ុន្តែមន្ត្រីខ្លះបែរជាថា មិនមានការកាប់ឈើទេមានការដឹកជញ្ជូនខ្នាតតូចតាមម៉ូតូអីជាដើមអ៊ីចឹង។ វាមិនមែនបង្ហាញអំពីតថភាពពិតប្រាកដក្នុងការរកស៊ីឈើ។ ខ្ញុំមិនអាចគូសរូប [ឡានដឹកឈើ] បានទេ ទាល់តែមានការពិត ខ្ញុំថតមកដើម្បី បង្ហាញភ័ស្តុតាង បង្ហាញឯកសារអំពីវិនាសកម្មព្រៃឈើទើបឲ្យសាធារណជនពិចារណាថាវាជារឿងពិតឬយ៉ាងម៉េច?»។
បើទោះបីដឹងថាឈ្មួញរកស៊ីកាប់ឈើមានកាំភ្លើងសម្រាប់ការពារមុខរបររបស់ពួកគេក៏ដោយ ប៉ុន្តែម្ចាស់ពានរូបនេះបង្ហាញនូវស្មារតីមិនតក់ស្លុត ឬខ្លាចរអានឹងពួកគេនោះឡើយ។ លោក អ៊ូច ឡេង បានប្តេជ្ញារួចហើយថា លោកនឹងមិនដកថយពីបេសកកម្មការពារព្រៃឈើដែលអាចគ្រោះថ្នាក់ដល់ជីវិតខ្លួននោះទេ។ លោកថាសូម្បីតែកម្លាំងសមត្ថកិច្ចកងរាជអាវុធហត្ថ ឬក៏នគរបាលដែលចុះបង្ក្រាបក៏មិនសូវមានសុវត្ថិភាពដែរ ដោយសារតែប្រឈមនឹងអាវុធរបស់ពួករកស៊ីកាប់ឈើនោះដែរ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «នេះហើយដែលយើងបារម្ភអំពីសុវត្ថិភាព ហើយខ្ញុំក៏មិនខ្លាចងាប់ហើយក៏មិនខ្លាចអំពីការចាប់ខ្លួន ឬចោទប្រកាន់ដែរព្រោះខ្ញុំមានភ័ស្តុតាងមានឯកសារត្រឹមត្រូវ។ រឿងអីយើងខ្លាច ចុះបើយើងខ្លាចតើយើងមានលទ្ធភាពអីដើម្បីការពារព្រៃឈើយើងការពារមរតកយើង។ អ៊ីចឹងខ្ញុំត្រូវតែប្រឈមមុខត្រូវតែប្រថុយអាយុជីវិត ដើម្បីធ្វើជាគំរូដល់ក្មេងៗជំនាន់ក្រោយ ឬក៏ប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ក្រោកឈរឡើងដើម្បីការពារព្រៃឈើ»។
មុនក្លាយជាសកម្មជនព្រៃឈើដ៏ល្បី និងជាម្ចាស់ពានរង្វាន់វីរជនបរិស្ថានពិភពលោក បុរសសក់រួញអង្គាដី ដែលប្រថុយយកជីវិតទៅប្តូរនឹងបេសកកម្មការពារព្រៃឈើ អតីតភាពការងាររបស់លោកក៏ជាសកម្មជនការពារសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការអាដហុក និងលីកាដូផងដែរ។ លោក អ៊ូច ឡេង ធ្លាប់បានបម្រើការងារផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សជាង ១០ ឆ្នាំ និងអង្គការអន្តរជាតិ ទទួលបានប្រាក់ខែជាង ១០០០ ដុល្លារអាមេរិកក្នុងមួយខែដែលអាចចិញ្ចឹមគ្រួសារបានស្រួល។ ប៉ុន្តែដោយដក់អារម្មណ៍ខ្លាំងជាមួយនឹងព្រៃឈើ និងដោយសារឃើញការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើកាន់តែរីករាលដាលបុរសម្នាក់នេះបានចាកចេញពីការងារផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស ហើយហក់ចូលមកបម្រើការងារផ្នែកបរិស្ថាន និងព្រៃឈើវិញម្តង។
បុរសម្ចាស់ពានរង្វាន់ពិភពលោករូបនេះ បានឲ្យដឹងថា ប្រសិនបើលោកមិនស្ម័គ្រចិត្តចេញមុខការពារព្រៃឈើក៏លោកមិនខ្វះការងារធ្វើដែរ។ លោកអាចធ្វើជាចៅក្រម ឬមេធារី និងធ្វើការជាមួយអង្គការក៏បានដែរតាមរយៈចំណេះវិជ្ជាដែលលោកបានបញ្ចប់ផ្នែកច្បាប់ ប៉ុន្តែដោយសារតែវិនាសកម្មព្រៃឈើបានកក្រើកឡើង ធ្វើឲ្យបុរសរូបនេះនៅស្ងៀមមិនបាន។
លោក ឡេង បញ្ជាក់ថា៖ «ប៉ុន្តែខ្ញុំត្រូវតែសម្រេចការពារព្រៃឈើដោយសារអី? ឃើញគេកាប់ឈើនៅនឹងមុខ។ ឃើញគេដឹកជញ្ជូនឈើនៅនឹងមុខ ទាំងឡានៗ អ្នកណាមិនស្តាយ? អ្នកណាមិនស្រឡាញ់ដើមឈើ ហើយយើងរស់នៅយ៉ាងម៉េចបើសិនជាអត់មានបរិស្ថានល្អប្រសើរ បើសិនជាអត់មានដើមឈើ ព្រោះដើមឈើជួយដល់អាយុជីវិតមនុស្ស»។
ដាក់ជីវិតការពារព្រៃឈើជាង ២០ ឆ្នាំលោក អ៊ូច ឡេង ស្គាល់ឈ្មួញឈើ ឬឧកញ៉ាធំៗជាច្រើនដែលបាននិងកំពុងប្រមូលលុយរាប់លានដុល្លារអាមេរិកពីជំនួញឈើ។ សកម្មជនព្រៃឈើរូបនេះក៏បានថ្លែងសំដៅទៅឧកញ៉ារកស៊ីឈើម្នាក់ក្នុងចំណោមឧកញ៉ាឈ្មួញឈើទាំងឡាយដែលធ្លាប់បានបញ្ចេញអំនួតអំពីឥទ្ធិពលនៃជំនួញឈើរបស់ខ្លួន ដោយអះអាងថាក្នុងមុខរបរជំនួញឈើរបស់គាត់ ប្រសិនបើលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន និងអគ្គមេបញ្ជាការរងកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ និងជាមេបញ្ជាការកងរាជអាវុធហត្ថលើផ្ទៃប្រទេស លោកនាយឧត្តមសេនីយ៍ សៅ សុខា មិនបង្ក្រាបគឺមិនមានកម្លាំងសមត្ថកិច្ចណាថ្លើមធំហ៊ានមកបង្ក្រាបជំនួញឈើរបស់គាត់បានឡើយ។
ដោយសារតែហ៊ានធ្វើពលិកម្មលះបង់កម្លាំងកាយចិត្តរហូតដល់ហ៊ានប្រថុយយកជីវិតទៅប្តូរដើម្បីការពារព្រៃឈើ លោក អ៊ូច ឡេង បានទទួលពានរង្វាន់វីរជនបរិស្ថានពិភពលោកនាឆ្នាំ ២០១៦ នៅសហរដ្ឋអាមេរិក និងបានទទួលពានរង្វាន់ដែលមានឈ្មោះថាអ្នកផ្លាស់ប្តូរល្បែងនៅអាស៊ីនាឆ្នាំ ២០១៧។
លោកថា៖ «មិនដឹងជាគេជ្រើសរើស ឬបោះឆ្នោតយ៉ាងម៉េចទេ។ នៅពេលដែលខ្ញុំសួរទៅម្ចាស់ពានរង្វាន់ គេថា គេបោះឆ្នោតឲ្យខ្ញុំរាប់លាននាក់តាមអនឡាញ។ គេគាំទ្រខ្ញុំ ដោយសារខ្ញុំខិតខំការពារព្រៃឈើការពារបរិស្ថាននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាក៏ដូចជាក្នុងនាមទូទាំងពិភពលោកដែរព្រោះថាព្រៃឈើមិនមែនរបស់ខ្ញុំតែម្នាក់ឯងទេជារបស់យើងទាំងអស់គ្នា»។
លោក អ៊ូច ឡេង ធ្លាប់បម្រើការនៅអង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូពីឆ្នាំ ១៩៩៦ ដល់ឆ្នាំ ២០០៥ និងធ្លាប់ធ្វើការនៅអង្គការសិទ្ធិមនុស្សអាហុកពីឆ្នាំ ២០០៥ ដល់ឆ្នាំ ២០១១ ។ បន្ទាប់មកលោកបានចាកចេញមកបម្រើការឲ្យអង្គការម្ចាស់ជំនួយ USAID បានរយៈពេល ១ ឆ្នាំក៏ចាកចេញមកប្រឡូកក្នុងការងារការពារព្រៃឈើរហូតមក។
រស់នៅក្នុងគ្រួសារជាកូនអ្នកក្រីក្រនៅទីក្រុងភ្នំពេញ កុមារា អ៊ូច ឡេង រៀននៅសាលាសាមគ្គី ប៉ុន្តែមិនបានរៀនគួរក្រៅម៉ោងនឹងគេទេ ក្រៅតែពីរៀនម៉ោងរដ្ឋខ្លះៗ ហើយក៏មិនមានសម្លៀកបំពាក់សមរម្យនឹងគេដែរ។ ការរៀនសូត្រក្រៅម៉ោងរបស់ក្មេងម្នាក់នេះជួនកាលឈរតាមបង្អួចរៀននឹងគេដែរ ប៉ុន្តែទោះជាយ៉ាងណា អ៊ូច ឡេង បានតស៊ូជម្នះរហូតដល់បញ្ចប់ថ្នាក់វិទ្យាល័យបាក់ឌុប នាឆ្នាំ ១៩៩០ និងបានបញ្ចប់ថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រច្បាប់នាឆ្នាំ ១៩៩៧។
ដោយនឹកស្រមៃពីគ្រាកន្លងផុតទៅធ្លាប់រស់នៅជាមួយឪពុកធាក់ស៊ីក្លូ និងម្តាយមានសតិមិនល្អដើរសុំទានគេធ្វើឲ្យម្ចាស់ពានរង្វាន់ពិភពលោករូបនេះទឹកភ្នែករលីងរលោងថ្លែងដោយអួលដើមកនឹកឃើញដល់គ្រាកំសត់លំបាកលំបិនធ្លាប់រស់នៅស៊ីអត់ស៊ីឃ្លានជាមួយឪពុកម្តាយក្រីក្រដែលមានកូនៗក្នុងបន្ទុកចំនួន ៦ នាក់ប្រុស ៣ ស្រី ៣ ។
លោកនិយាយថា៖ «គាត់ [ម្តាយ] ដូចជាមានបញ្ហាខួរក្បាលដោយសារក្រពេកគាត់ដើរសុំទានគេ។ វេទនាមែនទែនជីវិតខ្ញុំ គ្រូៗទាំងអស់ នាយកសាលាអីគាត់ដឹងគ្រប់គ្នាអំពីការតស៊ូរបស់ខ្ញុំ។ [ខ្ញុំ] អត់មានការគ្រប់គ្រងភាពកក់ក្តៅពីឪពុកម្តាយ»។ ទោះជាយ៉ាងណាឪពុកម្តាយរបស់លោក អ៊ូច ឡេង មកដល់សព្វថ្ងៃនេះរស់នៅក្នុងជីវភាពមួយសមរម្យជាធម្មតាខុសពីប្រមាណ ៣០ ឆ្នាំមុន ទោះបីជាគាត់ឈានដល់វ័យជរាបន្តិចមែន។
ក្នុងវ័យ ៤៧ ឆ្នាំម្ចាស់ពានរង្វាន់វីរជនបរិស្ថានលោក អ៊ូច ឡេង បានរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍នាឆ្នាំ ១៩៩៩ ដែលមានកូន ៣ នាក់ក្នុងបន្ទុក។ បុរសសកម្មជនការពារព្រៃឈើរូបនេះមានដើមកំណើតនៅស្រុកបាទីខេត្តតាកែវ ដែលជាកូនកសិករ៕
