យន្តហោះ Boeing ចតនៅព្រលានអន្តរជាតិ Hongqiao។ រូប AFP
ក្រុងញូវយ៉កៈ ក្រុមហ៊ុនផលិតយន្តហោះ Boeing របស់អាមេរិកបានព្យាករកាលពីខែមករាថា ឆ្នាំ ២០១៩ នឹងជាឆ្នាំដែលមានកំណត់ត្រាប្រាក់ចំណេញខ្ពស់ និងចែកចាយយន្តហោះបានច្រើនបំផុត ដោយសារយន្តហោះម៉ូដែល 737 MAX ដែលត្រូវបានកែលម្អចេញពីម៉ូដែលដែលលក់ដាច់បំផុតរបស់ខ្លួន។
ប៉ុន្តែឥឡូវ ក្នុងរយៈពេលតិចជាង ២ ខែប៉ុណ្ណោះ ក្រុមហ៊ុននេះកំពុងជួបប្រទះវិបត្តិដ៏ធ្ងន់ធ្ងរបំផុតមួយនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្តរបស់ខ្លួនដោយសារ ការធ្លាក់យន្តហោះចំនួន ២ ដង ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងយន្តហោះម៉ូដែលតែមួយ នោះគឺយន្តហោះ Boeing 737 MAX 8។
ប្រទេស និងក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍កាន់តែច្រើនឡើងបានហាមឃាត់ប្រើប្រាស់ ឬឈប់ប្រើយន្តហោះម៉ូដែលនេះ បន្ទាប់ពីការធ្លាក់យន្តហោះកាលពីថ្ងៃអាទិត្យ ដែលប្រតិបត្តិការដោយក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍ Ethiopian Airlines របស់ប្រទេស អូត្យូពី ដែលបានសម្លាប់មនុស្សទាំងអស់ ១៥៧ នាក់នៅលើយន្តហោះ។
ករណីនេះបានកើតមានឡើងបន្ទាប់ពីមានឧប្បតិ្តហេតុដូចគ្នានេះទៅលើយន្តហោះម៉ូដែល 737 MAX 8 ដែលប្រតិបត្តិការដោយក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍ Lion Air របស់ឥណ្ឌូនេស៊ីកាលពីខែតុលាឆ្នាំមុន ដែលបានសម្លាប់មនុស្ស ១៨៩ នាក់។
តើ 737 MAX ជាអ្វី?
យន្តហោះ 737 MAX ដែលបានហោះហើរលើកដំបូងក្នុងខែឧសភា ឆ្នាំ ២០១៧ គឺជាយន្តហោះរបស់ក្រុមហ៊ុន Boeing ដែលផលិតឡើងដើម្បីប្រកួតប្រជែងជាមួយយន្តហោះ A320 NEO របស់ក្រុមហ៊ុន Airbus ដែលបានជួយឲ្យក្រុមហ៊ុនផលិតយន្តហោះរបស់អឺរ៉ុបនេះប្រជែងឈ្នះក្រុមហ៊ុន Boeing ក្នុងទីផ្សារយន្តហោះរយៈចម្ងាយមធ្យម។
យន្តហោះ 737 MAX មាន ៤ ប្រភេទ គឺ MAX 7, 8, 9 និង MAX 10 ដែលប្រភេទទាំង ៤ នេះ មានភាពខុសគ្នាដោយសារចំនួនកៅអីអ្នកដំណើរ។
យន្តហោះ MAX 8 ថ្លៃ ១២១,៦ លានដុល្លារក្នុង ១ គ្រឿងជាតម្លៃនៅក្នុងបញ្ជី ហើយកាលពីឆ្នាំមុនយន្តហោះនេះបានជួយបង្កើតប្រាក់ចំណេញចំនួន ១ ភាគ ៣ នៃប្រាក់ចំណេញរបស់ក្រុមហ៊ុន Boeing។
គិតត្រឹមចុងខែមករាឆ្នាំនេះ យន្តហោះ 737 MAX ចំនួន ៤ ៦៦១ គ្រឿងត្រូវបានបញ្ជាទិញដែលស្មើនឹងប្រហែល ៨០ ភាគរយនៃការបញ្ជាទិញសរុបរបស់ក្រុមហ៊ុន។
ក្រុមហ៊ុន Boeing ផលិតយន្តហោះ 737 MAX ចំនួន ៥២ គ្រឿងក្នុង ១ ខែ ហើយគ្រោងបង្កើនការផលិតដល់ ៥៧ គ្រឿងនៅឆ្នាំនេះ ដើម្បីសម្រេចគោលដៅចែកចាយឲ្យបានពី ៨៩៥ ដល់ ៩០៥ គ្រឿងនៅឆ្នាំនេះ ដែលនឹងជាការចែកចាយច្រើនបំផុតមិនធ្លាប់មាន។
លោក Ken Herbert អ្នកវិភាគប្រចាំក្រុមហ៊ុន Canaccord បានថ្លែងថា យន្តហោះម៉ូដែលនេះ «ប្រហែលជាកម្មវិធីសំខាន់បំផុតសម្រាប់ក្រុមហ៊ុន Boeing និងក្រុមហ៊ុនផ្គត់ផ្គង់របស់ក្រុមហ៊ុននេះ»។
តើនឹងមានអ្វីផ្លាស់ប្តូរ បន្ទាប់ពីការធ្លាក់យន្តហោះ?
ការធ្លាក់យន្តហោះរបស់ក្រុមហ៊ុន Ethiopian Airlines បាននាំទៅរកការផ្អាកហោះហើរភាគច្រើននៃយន្តហោះ MAX 8 ចំនួន ៣៥០ គ្រឿងដែលកំពុងផ្តល់សេវាហោះហើរក្នុងពិភពលោក ដោយប្រទេសមួយចំនួនថែមទាំងហាមមិនឲ្យយន្តហោះនេះហោះកាត់ដែនអាកាសខ្លួនទៀតផង ដោយមិនគិតថា តើយន្តហោះនេះហោះចេញពីប្រទេសណាឡើយ។
សហរដ្ឋអាមេរិកបន្តអនុញ្ញាតឲ្យយន្តហោះនេះហោះហើរ ប៉ុន្តែនិយតករបានស្នើឲ្យក្រុមហ៊ុន Boeing កែសម្រួលប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងយន្តហោះនេះ រួមទាំងប្រព័ន្ធទប់ស្កាត់ការគាំងម៉ាស៊ីនដែលហៅថា MCAS ផងដែរ។
ការបញ្ជាទិញ នឹងទៅជាយ៉ាងណា?
សម្រាប់ពេលនេះ មិនទាន់មានក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍ណាមួយបានលុបចោលការបញ្ជាទិញណាមួយសម្រាប់យន្តហោះ 737 MAX ជាផ្លូវការនៅឡើយទេ ប៉ុន្តែសារព័ត៌មានបានរាយការណ៍ថា ក្រុមហ៊ុន Lion Air កំពុងសម្លឹងឆ្ពោះទៅរកការជំនួស MAX 8 ជាមួយក្រុមហ៊ុន Airbus។
លោក Richard Aboulafia បម្រើការងារនៅក្រុមហ៊ុន Teal Group បានថ្លែងថា៖ «អ្វីដែលក្រុមហ៊ុន Boeing អាចធ្វើបាននៅពេលបច្ចុប្បន្នគឺការលះបង់ធនធានទាំងអស់របស់ខ្លួន ដើម្បីសហការជាមួយក្នុងការស៊ើបអង្កេត និង...បន្តធ្វើការងារជាមួយអតិថិជនលើបញ្ហាដែលកំពុងកើតមានណាមួយពាក់ព័ន្ធនឹងប្រតិបត្តិការរបស់យន្តហោះ 737 MAX»។
អ្វីជាផលប៉ះពាល់ ផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ?
តម្លៃភាគហ៊ុនរបស់ក្រុមហ៊ុន Boeing បានធ្លាក់ចុះជាង ១១ ភាគរយគិតចាប់ពីពេលធ្លាក់យន្តហោះនេះមក ដែលបានឲ្យកាត់បន្ថយមូលធនីយកម្មទីផ្សាររបស់ក្រុមហ៊ុននេះជិត ២៧ ពាន់លានដុល្លារ។ វាមាន ការលំបាកក្នុងការប៉ាន់ប្រមាណពីផលប៉ះពាល់ផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ ប៉ុន្តែអ្នកវិភាគកំពុងសម្លឹងមើលសេណារីយោផ្សេងៗគ្នា។
បើឧប្បត្តិហេតុធ្លាក់យន្តហោះរបស់ក្រុមហ៊ុន Ethiopian Airlines និង Lion Air រកឃើញថាបណ្តាលមកពីបុព្វហេតុដូចគ្នា ផលវិបាកផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចនឹងមានតិចតួចបំផុត ដោយសារក្រុមហ៊ុន Boeing នឹងគ្រាន់តែដាក់ដំណើរការធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងការហោះហើរប៉ុណ្ណោះ ហើយសៀវភៅណែនាំអំពីការហោះហើរកំពុងស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលផលិតឡើងរួចហើយ។
លោក Herbert អ្នកវិភាគប្រចាំក្រុមហ៊ុន Canaccord ប៉ាន់ប្រមាណថា នោះនឹងចំណាយតិចជាង ១ ពាន់លានដុល្លារ ពីព្រោះការចំណាយលើការផ្លាស់ប្តូរនេះនឹងមានប្រហែល ២ លានដុល្លារក្នុង ១ គ្រឿង។
លោក Aboulafia ឲ្យដឹងថា តែបើក្រុមអ្នកស៊ើបអង្កេតរកឃើញបុព្វហេតុផ្សេងមួយទៀតនោះ ការចំណាយនឹងមានកាន់តែច្រើន ដោយសារវាទំនងជានឹងតម្រូវឲ្យយន្តហោះម៉ូដែលនេះចតទុកចោលមួយរយៈពេល ហើយនឹងមានការពាក់ព័ន្ធនឹងការជួលជុល និងការផ្តល់សំណងធំៗ ដែលបង្ខំឲ្យក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍ស្វែងរកយន្តហោះជំនួស ដើម្បីផ្តល់សេវាហោះហើររបស់ពួកគេ៕ AFP/KC
