អង្ករកម្ពុជាដែលនាំចេញទៅដល់ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ីលើកដំបូងកាលពីខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២៣។ រូប ក្រសួងកសិកម្ម
កម្ពុជាបាននិងកំពុងដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការចូលរួមចំណែកធ្វើឱ្យសន្ដិសុខស្បៀងអាហារពិភពលោកមានលំនឹង ខណៈផលប៉ះពាល់បណ្ដាលមកពីជំងឺរាតត្បាតកូវីដ ១៩ នៅបន្តកើតមានហើយពិសេសជាងនេះទៀតនោះគឺផលប៉ះពាល់ពីសង្គ្រាមរវាងរុស្ស៊ី និងអ៊ុយក្រែន និងសង្គ្រាមនៅតំបន់ហ្គាហ្សារវាងអ៊ីស្រាអែលនិងក្រុមហាម៉ាស់ប៉ាឡេស្ទីន។
ភាពមិនប្រាកដប្រជានៃជំងឺរាតត្បាត និងអសុវត្ថិភាពពីសង្គ្រាមនេះបានធ្វើឱ្យប្រទេសនានាគិតគូរពីសន្ដិសុខស្បៀងនៅក្នុងប្រទេសរបស់ខ្លួនឱ្យបានគ្រប់គ្រាន់ជាជាងការនាំចេញ។ ជាក់ស្ដែងកាលពីឆ្នាំ ២០២៣ ប្រទេសឥណ្ឌាបានប្រកាសផ្អាកនាំចេញអង្ករ និងគ្រាប់ធញ្ញជាតិដើម្បីរក្សាសន្ដិសុខស្បៀងនៅក្នុងប្រទេសរបស់ខ្លួន។
ចំណែកកម្ពុជាវិញមិនត្រឹមតែអាចផលិតបានសម្រាប់ផ្គត់ផ្គង់តាមតម្រូវការក្នុងស្រុកនោះទេថែមទាំងអាចនាំចេញទៅកាន់ទីផ្សារអន្តរជាតិផងដែរដើម្បីចូលរួមចំណែកធ្វើឱ្យសន្ដិសុខស្បៀងពិភពលោកមានលំនឹង។
បំពេញតម្រូវការក្នុងស្រុក និងនាំចេញ
«ជាការពិត វិស័យកសិកម្មកម្ពុជា នៅតែបន្តរក្សាបាននូវភាពរឹងមាំ និងរួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការបន្ធូរបន្ថយភាពតានតឹងផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចជាពិសេស ធានាបាននូវសន្ដិសុខស្បៀង បញ្ចៀសបាននូវវិបត្តិស្បៀងអាហារ និងកាត់បន្ថយបញ្ហាអតិផរណា នៃតម្លៃស្បៀងក្នុងប្រទេសទោះបីក្នុងស្ថានភាពដែលពិភពលោកជួបប្រទះនូវវិបត្តិជាបន្ដបន្ទាប់ ដូចជាការឆ្លងរាលដាលនៃជំងឺកូវីដ ១៩ និងបញ្ហាស្មុគស្មាញផ្នែកភូមិសាស្ត្រនយោបាយ ដែលបានជះឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំងដល់ស្ថានភាពសង្គមសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាយ៉ាងណាក្ដី»។ នេះជាប្រសាសន៍របស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត ថ្លែងនៅក្នុងពិធីបិទសន្និបាតបូកសរុបការងារកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ ឆ្នាំ ២០២៣ និងលើកទិសដៅឆ្នាំ ២០២៤ កាលពីថ្ងៃទី ៣០ មករា ២០២៤។
លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានថ្លែងថា ខណៈពេលដែលពិភពលោកប្រឈមនឹងបញ្ហាប្រែប្រួលអាកាសធាតុកាន់តែខ្លាំង ដែលបណ្ដាលឱ្យមានវិបត្តិស្បៀងអាហារ និងការព្រួយបារម្ភអំពីសន្ដិសុខស្បៀង ដែលញ៉ាំងឱ្យប្រទេសមួយចំនួនឈានទៅដល់ការដាក់កម្រិតការនាំចេញស្បៀងអាហារក្ដីក៏វិស័យកសិកម្មកម្ពុជានៅតែសម្រេចបានកំណើនល្អក្នុងឆ្នាំ ២០២៣។
លោកថា ជាក់ស្តែងអនុវិស័យដំណាំសម្រេចបាន ៣៦,៨១ លានតោន កើនឡើងប្រមាណ ៦% ធៀបឆ្នាំ ២០២២ ក្នុងនោះ ដំណាំស្រូវសម្រេចបាន ១២,៤៩ លានតោន និងមានអតិរេកចំនួន ៦,៩៩ លានតោន។ ជាងនេះទៀត កម្ពុជាបាននាំចេញផលិតផលកសិកម្មជាង ៨,៨២ លានតោន ដែលមានតម្លៃសរុបប្រមាណ ៤,៨ ពាន់លានដុល្លារទៅកាន់គោលដៅចំនួន ៧៨ ប្រទេសទៀត ក្នុងនោះការនាំចេញអង្ករសម្រេចបានជាង ៦៥៦ ពាន់តោន។
សម្រាប់រយៈពេល ១ ខែដំបូងឆ្នាំ ២០២៤ នេះ កម្ពុជាបាននាំចេញអង្ករចំនួន ៤៦ ពាន់តោន គិតជាទឹកប្រាក់បានចំនួន ៣២,៦២ លានដុល្លារ និងនាំចេញស្រូវ៦០ម៉ឺនតោន មានតម្លៃទឹកប្រាក់ ១៨៤ លានដុល្លារ ទៅកាន់គោលដៅចំនួន ៤២ ដូចជាប្រទេសនៅក្នុងសហគមន៍អឺរ៉ុបចំនួន ២២ បានបរិមាណអង្ករចំនួន ២៥ ០០៥ តោន, ប្រទេសក្នុងអាស៊ាន រួមទាំងទីម័រខាងកើតចំនួន៥ប្រទេស បានបរិមាណចំនួន ១១ ៩៩៩ តោន,និងទៅកាន់គោលដៅ ១៣ ផ្សេងទៀតអ្រាហ្វិក មជ្ឈិមបូព៌ា អាមេរិក កាណាដា អូស្ត្រាលី នូវែលសេឡង់បានចំនួន ៤ ០៤៦ តោន។ នេះបើតាមរបាយការណ៍របស់សហព័ន្ធស្រូវអង្ករកម្ពុជា។
ការនាំចេញផលិតផលកសិកម្មរបស់កម្ពុជា មានការកើនឡើងពី ១ ឆ្នាំទៅ ១ ឆ្នាំ
ក្នុងរយៈពេល ១២ ខែ ក្នុងឆ្នាំ ២០២៣ កម្ពុជាបាននាំចេញអង្ករបានចំនួន ៦៥ ៦៣២៣ តោន ដែលគិតជាទឹកប្រាក់ប្រមាណ ៤៦៦ លានដុល្លារ មានកំណើនលើបរិមាណ ៣ ភាគរយ និងទឹកប្រាក់មានកំណើន ១៣ ភាគរយ បើធៀបរយៈពេលដូចគ្នាកាលពីឆ្នាំ ២០២២។ នេះបើតាមរបាយការណ៍របស់សហព័ន្ធស្រូវអង្ករកម្ពុជា។ ការនាំចេញអង្ករក្នុងឆ្នាំ ២០២៣ ទៅកាន់ប្រទេសចិន និងតំបន់រដ្ឋបាលស្វយ័តហុងកុងបានចំនួន ២១២ ៧៥៦ តោន, ទៅកាន់ទ្វីបអឺរ៉ុបចំនួន ២៦ ប្រទេស បានចំនួន ២៦៤ ៦៨៣ តោន និងនាំចេញទៅកាន់ប្រទេសសមាជិកអាស៊ានចំនួន ៧ ប្រទេស បានបរិមាណចំនួន ៩៣ ៣៧៦ តោន និងទៅកាន់គោលដៅផ្សេងទៀតនៅអាហ្រ្វិក មជ្ឈិមបូព៌ា។
លោក ចាន់ សុឃាំង ប្រធានសហព័ន្ធស្រូវអង្ករកម្ពុជា បានបង្ហាញសុទិដ្ឋិនិយមថា ការនាំចេញអង្កររបស់កម្ពុជាក្នុងឆ្នាំ ២០២៤ នៅតែបន្ដមានកំណើន បើទោះជាតម្លៃដឹកជញ្ជូនបានឡើងថ្លៃក៏ដោយ ដោយលោកបានត្រៀមនឹងដាក់ចេញនូវគោលនយោបាយប្រមូលស្រូវទុក ដូច្នេះការស្តុកស្រូវឆ្នាំនេះ វាមានច្រើនជាងឆ្នាំមុន។
ក្រៅពីការនាំចេញអង្ករ និងស្រូវ កម្ពុជាក៏បាននាំចេញផលិតផលកសិកម្មដទៃផ្សេងទៀតផងដែរ
យោងតាមរបាយការណ៍ស្ដីពីសភាពការណ៍កសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទប្រចាំឆ្នាំ ២០២៣ របស់ក្រសួងកសិកម្មបានឱ្យដឹងថា បរិមាណនាំចេញកសិផលសរុបរយៈពេល ១២ ខែ ឆ្នាំ ២០២២ ចំនួន៨ ៤៤៩ ៤១៤,៣៦ តោន។ ក្នុងនោះ រួមមាន អង្ករចំនួន ៦៥៦ ៣២៣ តោន កើន ៣,០៣ ភាគរយធៀបឆ្នាំ ២០២២, ស្រូវ ២ ៧៣០ ៨២៥ តោន កើន ២៤,៤១ ភាគរយ, ចំណិតដំឡូងមីក្រៀម ១ ២៨៩ ៧៣៩,០៤ តោន, ដំឡូងមីស្រស់ ១ ៩៦១ ៣៧៥ តោន កើន ២៦,៥១ ភាគរយ, ម្សៅដំឡូងមី ៣៦ ២៥៦,៨០ តោន, កាកសំណល់ដំឡូងមី ៧៤ ៧៩៦ តោនកើន ៧៥,៣១ ភាគរយ, គ្រាប់ស្វាយចន្ទី ៤២៥ ៩៧៧,១៣ តោន, គ្រាប់ពោត ៧១ ៥៤៨,៤១ តោន, គ្រាប់សណ្ដែកបាយ ២៨ ៧០០,៧១ តោន, គ្រាប់សណ្ដែកសៀង ៥៤ ៨៥០ តោន, ផ្លែចេកស្រស់ ២៨៨ ១៣៦,៨៨ តោន,ផ្លែស្វាយស្រស់ ១៦១ ៩២៤,៧០ តោន, តំណាប់ស្វាយ ២៧ ៣៨៧,៧៧ តោន កើន ៤៨,១១ ភាគរយ, ផ្លែមៀនស្រស់ ១៧ ៤៩៧,៣៩ តោន កើន ៤៥៤,៥៩ ភាគរយ, ដូងប្រេង ៧៩ ៩៦០,៦០ តោន កើន ១១,២៥ ភាគរយ, ម្រេច ៦ ១៥២,៨៣ តោន និងបន្លែចម្រុះ ២២០,២១ តោនកើន ១០៦,០៧ ភាគរយ។
របាយការណ៍ដដែលបានឱ្យដឹងថា ចំណែកផលនេសាទវិញ កម្ពុជាបាននាំចេញចំនួន ៣ ៤៤៩ តោនក្នុងឆ្នាំ ២០២៣ កើន ៥៤៧ តោន ធៀបឆ្នាំ ២០២២ និងនាំចេញផលនេសាទកែច្នៃចំនួន ១៨៦ តោន កើន ១៤៥ តោន។
ប្រជាកសិករទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ពីការនាំចេញ
ការកើនឡើងនៃតម្លៃ និងការនាំចេញកសិផលនេះ បាននិងកំពុងធ្វើឱ្យប្រជាកសិករសប្បាយរីករាយក្នុងការបង្កបង្កើនដំណាំកសិកម្ម។
លោក មូល សុភត្ត អាយុ ៥៧ ឆ្នាំ ជាប្រជាកសិកររស់នៅភូមិដូនបា ឃុំដូនបា ស្រុកគាស់ក្រឡ ខេត្តបាត់ដំបង បានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្ដិ៍ថា លោកមានអារម្មណ៍ត្រេកអរ ដោយសារតម្លៃស្រូវឆ្នាំនេះបានថ្លៃ។
លោកថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំត្រេកអរណាស់ ដោយសារតម្លៃស្រូវឆ្នាំនេះបានថ្លៃ ទីផ្សារល្អ សម្បូរម៉ូយ (អ្នកទិញ) ងាយស្រួលលក់»។ លោកឱ្យដឹងថា ឆ្នាំនេះលោកលក់ស្រូវរដូវវស្សារបស់លោកបានតម្លៃ ១ ៣២០ រៀល ក្នុង ១ គីឡូក្រាម ខណៈឆ្នាំមុនៗលោកលក់បានតែពី ៩២០ រៀល ទៅ ៩៥០ រៀលប៉ុណ្ណោះក្នុង ១ គីឡូក្រាម។ លោកនឹងបន្តដាំស្រូវនៅលើផ្ទៃដី ១៥ ហិកតា របស់លោកបន្តទៀតហើយលោកសង្ឃឹមថា តម្លៃស្រូវនឹងបានថ្លៃដូចឆ្នាំនេះទៀត។
លោក យក់ សាត អាយុ ៥៦ ឆ្នាំ ដែលជាកសិករម្នាក់ទៀតរស់នៅភូមិដារ ឃុំដារ ស្រុកចិត្របុរី ខេត្តក្រចេះ បានដាំដំណាំដំឡូងមីបន្ថែមទៀត ក្រៅពីដំណាំស្រូវ។
លោកថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំសប្បាយរីករាយណាស់ បានស្រូវ ដំឡូងមី មានទីផ្សារ។ ខ្ញុំបាននិងកំពុងដាំដំឡូងមីនៅលើផ្ទៃដីប្រមាណជាង ១០ ហិកតា ខណៈដំណាំស្រូវរដូវវស្សា ខ្ញុំបានប្រមូលផលរួចហើយ»។
កសិករច្រូតស្រូវ នៅតំបន់ជាយក្រុងភ្នំពេញកាលពីឆ្នាំ ២០២៣។ហុង មិនា
រាជរដ្ឋាភិបាលបានប្រកាសដាក់ចេញគោលនយោបាយទី៥ និងទី៦ សម្រាប់វិស័យកសិកម្ម
រាជរដ្ឋាភិបាល នីតិកាលទី៧ នៃរដ្ឋសភា បានប្រកាសដាក់ចេញគោលនយោបាយអាទិភាពទី៥ និងទី៦ សម្រាប់វិស័យកសិកម្មកាលពីថ្ងៃទី ២០ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២៣ ដោយផ្ដោតលើការលើកស្ទួយផលិតកម្មកសិកម្ម រកទីផ្សារ និងរក្សាលំនឹងថ្លៃកសិផល តាមរយៈកម្មវិធីហិរញ្ញប្បទាន ព្រមទាំងដាក់ពង្រាយមន្ត្រីកសិកម្មឃុំ និងអភិវឌ្ឍន៍សហគមន៍កសិកម្មទំនើប។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត ថ្លែងថា គោលនយោបាយអាទិភាពទី៥ និងទី៦ នេះគឺសំដៅពង្រឹងបន្ថែម និងសម្រួចបន្ថែមទៅលើការជួយដល់សក្ដានុពលកសិកម្មកម្ពុជាបន្ថែមទៀត ធ្វើយ៉ាងណាឱ្យកសិករធ្វើស្រូវបានផលច្រើន និងមានទីផ្សារ។ លោកថា៖«គាត់ដាំអីក៏ដោយ ចិញ្ចឹមអីក៏ដោយសំខាន់មានទីផ្សារបានចំណូលឱ្យគាត់...គឺជាគោលដៅធំ»។
ជាមួយគ្នានេះលោក ឌិត ទីណា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទថ្លែងថា ក្នុងគោលនយោបាយនេះចំណុចអាទិភាពដំបូងគឺការផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានដើម្បីទ្រទ្រង់ខ្សែច្រវាក់តម្លៃផលិតកម្មកសិកម្ម ធ្វើយ៉ាងណាជួយរកទីផ្សារ និងពិនិត្យស្ថិរភាពថ្លៃកសិផល។
លោកថ្លែងថា ចំណុច ១ ទៀត គឺការដាក់ពង្រាយមន្ត្រីជំនាញកសិកម្មឃុំ សង្កាត់ ដែលក្រសួងកសិកម្មបានកំណត់ទិសដៅឃុំ សង្កាត់ ដែលមានការងារកសិកម្មចំនួន ១ ៥៥២ ឃុំ-សង្កាត់ ដោយត្រូវជ្រើសរើសមន្ត្រីក្របខ័ណ្ឌតម្រូវទៅតាមស្ថានភាពនៃមូលដ្ឋានកសិកម្ម សរុបចំនួន ១ ៦០០ នាក់។
លោករដ្ឋមន្ត្រីបញ្ជាក់ថា មូលហេតុនៃការដាក់ពង្រាយមន្ត្រីជំនាញកសិកម្មឃុំ ជាក់ស្តែងដោយសារការស្តាប់សំណូមពរ និងបញ្ហាប្រឈមរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។ ទោះបីជាការផ្សព្វផ្សាយពីបច្ចេកទេសដាំដុះ ប្រមូលផលកសិកម្ម បានជួយដល់ប្រជាកសិករអាចដាំដុះបានផលល្អប្រសើរជាងមុនក្រសួងកសិកម្មនៅតែត្រូវការផ្តល់បច្ចេកទេសដាំដុះឱ្យកាន់តែមុតស្រួចបន្ថែមទៀតសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋ ដើម្បីឱ្យកសិករទទួលបានប្រាក់ចំណេញច្រើនជាងមុន តាមរយៈការកាត់បន្ថយថ្លៃដើម។
លោកថ្លែងថា៖ «នៅពេលដែលយើងមានមន្ត្រីឃុំ ការងារមួយចំនួនចាប់ផ្តើម យើងហៅថា កាត់អាវតម្រូវតាមរាង អ៊ីចឹងកន្លែងហ្នឹងស្ថានភាពយ៉ាងម៉េច មន្ត្រីកសិកម្មឃុំមានលទ្ធភាព និងសមត្ថភាពគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការផ្តល់ព័ត៌មានត្រឡប់មកវិញ ដើម្បីយើងវិភាគថា តើបច្ចេកទេសដែលគួរប្រើក្នុងកម្រិតណាដើម្បីកាត់បន្ថយថ្លៃដើម»។
លោកបន្តថា បន្ថែមលើនេះទៀត គឺការកសាងសហគមន៍កសិកម្មទំនើប ដែលជាកំណែទម្រង់វិស័យកសិកម្មដ៏ធំមួយនាំមកនូវកសិកម្មទំនើប មានសេដ្ឋកិច្ចមាត្រដ្ឋានអាចប្រកួតប្រជែងជាមួយប្រទេសជិតខាងបាន។
បម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ
លោកមូល សុភត្ត បានថ្លែងថា កាលពីរដូវវស្សាកន្លងទៅ នៅតំបន់របស់លោក រហូតដល់ខែកញ្ញា និងតុលា ទើបចាប់ផ្ដើមមានភ្លៀងធ្លាក់ ដែលធ្វើឱ្យស្រូវរបស់លោកមិនសូវទទួលបានផលដូចឆ្នាំមុនៗ។
លោកបានប្រាប់ ភ្នំពេញ ប៉ុស្ដិ៍ថា៖ «ឆ្នាំមុនៗ ខ្ញុំទទួលបានស្រូវពី ២,៥ តោន ទៅ ៣ តោន ក្នុង ១ ហិកតា ខណៈឆ្នាំនេះ ខ្ញុំប្រមូលផលស្រូវបានតែ ២ តោនទេ ក្នុង ១ ហិកតា ដោយសារក្រភ្លៀងពេក ភ្លៀងចាប់ផ្ដើមធ្លាក់នៅខែកញ្ញា ខែតុលា ចំណែករាល់ឆ្នាំ ចាប់ផ្ដើមភ្លៀងពីខែសីហាទៅ»។ លោកសុភត្ត បន្តថា នៅតំបន់របស់លោក អាចធ្វើស្រែបានតែ១រដូវវស្សាទេ ហើយពឹងផ្អែកទាំងស្រុងលើទឹកភ្លៀង។
លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានមានប្រសាសន៍នៅក្នុងពិធីបិទសន្និបាតបូកសរុបការងារកសិកម្ម ឆ្នាំ ២០២៣ និងលើកទិសដៅឆ្នាំ ២០២៤ ថា កាលពីឆ្នាំ ២០២៣ កន្លងទៅ មានប្រជាពលរដ្ឋជាង ២ ម៉ឺនគ្រួសារ នៅ ១៦ រាជធានី-ខេត្ត បានរងគ្រោះដោយសារទឹកជំនន់ហើយបានទទួលគ្រាប់ពូជស្រូវជាង ២ ពាន់តោន ពីប្រព័ន្ធស្បៀងបម្រុងរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីដាំដុះស្តារជីវភាព និងសន្តិសុខស្បៀងគ្រួសារឡើងវិញ។
ថ្មីៗនេះ ក្រសួងធនធានទឹក និងឧតុនិយម ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ និងរដ្ឋបាលខេត្តចំនួន ១០ ក៏បាននិងកំពុងសហការតាមដានវាយតម្លៃផលប៉ះពាល់ និងដោះស្រាយបញ្ហាខ្វះទឹកស្រោចស្រព និងសង្គ្រោះដំណាំស្រូវលើផ្ទៃដីទំហំជាង ២ ម៉ឺនហិកតា ជូនប្រជាពលរដ្ឋ។
លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានឱ្យដឹងថា បាតុភូតអែលនីណូ អាចមានរយៈពេលវែង និងណែនាំឱ្យអាជ្ញាធរជួយអន្តរាគមន៍សង្គ្រោះ និងព្យាយាមថែរក្សាស្ដុកទឹក។
លោកបានសង្កត់ធ្ងន់ថា៖ «កិច្ចការនេះត្រូវតាមដានជាប់ជាប្រចាំ ជាពិសេសឆ្នាំនេះ ដែលពិភពលោកវាយតម្លៃថា គ្រោះហានិភ័យអែលនីណូ អាចមានរយៈពេលវែង»។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីបន្តថា កន្លងទៅមានអ្នកសួរ ហេតុអីបានជាខេត្តខ្លះដាក់ចេញការណែនាំមិនឱ្យប្រជាជនធ្វើស្រូវប្រាំងជុំទី២?
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ទឹកនៅក្នុងអាងរបស់យើងគឺសម្រាប់ប្រើប្រាស់ទាំងស្រូវទាំងសម្រាប់ប្រជាជនប្រើប្រាស់។ អ៊ីចឹង យើងគឺត្រូវគិតការធានាក្នុងផែនការជាក់ស្ដែង ជួយសង្គ្រោះរបស់រដ្ឋបាលខេត្តជាច្រើនបានទាន់ពេលវេលា»។
លោកថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំសូមអរគុណណាស់ចំពោះការស្តុកទឹកនៅរដូវវស្សា ប៉ុន្តែក៏យើងឃើញថា ទំហំទឹករបស់យើងក៏បានធ្លាក់ចុះមួយចំនួន។ កន្លែងខ្លះ យើងក៏ធានាបាននូវការដោះស្រាយបញ្ហា កន្លែងខ្លះទៀតអាជ្ញាធរខេត្តត្រូវបញ្ជូន និងដាក់ម៉ាស៊ីនបូមសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋ។ នៅក្នុងស្មារតីនេះ គឺខ្ញុំសូមអរគុណណាស់សម្រាប់អាជ្ញាធរខេត្ត-ស្រុករបស់យើង ដែលបានអន្តរាគមន៍ទាន់ពេលវេលាដល់ពួកគាត់»។
លោកបន្ដថា៖ «ការថែទាំ ថែរក្សាទឹក និងប្រើប្រាស់ទឹកជាយុទ្ធសាស្ត្រក្នុងរយៈពេល (ឆ្លងកាត់ស្ថានភាពអែលនីណូនេះ) ជាពិសេសឆ្នាំដែលយើងអាចព្យាករពីការខ្វះខាតទឹកគឺទាមទារឱ្យយើងធ្វើផែនការ និងការអនុវត្តជាជំហានដើម្បីធានាដោះស្រាយចំពោះមុខ និងបម្រុងរយៈពេលតទៅទៀត។ សូមយកចិត្តទុកដាក់លើកិច្ចការនេះហើយក៏សូមប្រជាពលរដ្ឋយើងទាំងអស់ ជាពិសេសកសិកររបស់យើងចូលរួមក្នុងកិច្ចការនេះ»។
បើតាមតេឡេក្រាមរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី កាលពីថ្ងៃទី ១៤ កុម្ភៈ បានឱ្យដឹងថា នៅក្នុងរដូវប្រាំងឆ្នាំ ២០២៣-២០២៤ នេះ រាជរដ្ឋាភិបាលបានដាក់ចេញផែនការបង្កបង្កើនផលស្រូវប្រាំង ប្រមាណ ៥០ ម៉ឺនហិកតា ប៉ុន្តែគិតមកដល់ថ្ងៃទី ១៤ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០២៤ នេះ ការបង្កបង្កើនផលស្រូវប្រាំងរបស់បងប្អូនប្រជាកសិករ បានកើនឡើងលើសពីផែនការដែលបានគ្រោងទុក រហូតដល់ជិតប្រមាណ ៨០ ម៉ឺនហិកតា។ ផ្ទៃដីដែលបានបង្កបង្កើនផលខាងលើនេះមួយចំនួន បានច្រូតកាត់ប្រមូលផលរួចរាល់ហើយ ប៉ុន្តែនៅមានផ្ទៃដីមួយចំនួនទៀត កំពុងនៅមានតម្រូវការទឹកស្រោចស្រពនៅឡើយ។ «ក្រសួងធនធានទឹក និងឧតុនិយមព្រមទាំងក្រសួង-ស្ថាប័នក៏ដូចជាអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ បាននិងកំពុងសស្រាក់សស្រាំក្នុងការបូមទឹកសង្គ្រោះស្រូវរបស់បងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋ»។ នេះបើតាមប្រភពដដែលបានឱ្យដឹង។
ការជួយពីដៃគូអភិវឌ្ឍន៍នានា
ទាក់ទងនឹងបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុនេះ កម្ពុជាបាននិងកំពុងមានការជួយជ្រោមជ្រែងពីដៃគូអភិវឌ្ឍន៍នានាផងដែរ។កាលពីថ្ងៃទី ៣១ មករា ២០២៤ ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី (ADB) បានចេញសេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានដោយប្ដេជ្ញាចិត្តបង្កើនជំនួយហិរញ្ញប្បទានអាកាសធាតុ ដល់បណ្ដាប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍នៅតំបន់អាស៊ី និងប៉ាស៊ីហ្វិក រួមទាំងកម្ពុជា លើកិច្ចការងារប្រឆាំងនឹងវិបត្តិបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ កាត់បន្ថយការបំភាយឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ និងសម្របខ្លួនទៅនឹងផលប៉ះពាល់ នៃភពផែនដីដែលកំពុងឡើងកម្តៅ។
សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានដដែលបញ្ជាក់ថា នៅឆ្នាំ ២០២៣ ADB បានផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានអាកាសធាតុច្រើនជាងបណ្តាឆ្នាំមុនៗ សម្រាប់ជួយប្រទេសសមាជិកកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ នៅអាស៊ី និងប៉ាស៊ីហ្វិក ដែលបានបង្កើនទំហំជំនួយរហូតដល់ ៩,៨ ពាន់លានដុល្លារពីធនធានផ្ទាល់ ដោយក្នុងនោះ ៥,៥ ពាន់លានដុល្លារ សម្រាប់ការងារកាត់បន្ថយផលប៉ះពាល់ និង ៤,៣ ពាន់លានដុល្លារទៀត សម្រាប់ការងារបន្សាំ ដែលចំនួននេះបានកើនរង្វង់ជាង ៥៦% បើធៀបនឹងឆ្នាំ ២០២២។
ប្រធាន ADB លោក Masatsugu Asakawa បានលើកឡើងនៅក្នុងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានថា៖ «ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុគំរាមកំហែងដល់អនាគត នៃការអភិវឌ្ឍគ្រប់យ៉ាង។ ឆ្នាំ ២០២៣ គឺជាឆ្នាំដែលក្តៅបំផុតក្នុងកំណត់ត្រា ហើយមានឃើញនូវផលប៉ះពាល់អាកាសធាតុធំធេង និងធ្ងន់ធ្ងរនៅក្នុងតំបន់របស់យើង។ វិបត្តិនេះគំរាមកំហែងដល់ថាមពល និងសន្តិសុខស្បៀង ហើយក៏បង្កបញ្ហាប្រឈមដល់កំណើនសេដ្ឋកិច្ច»។
លោក Masatsugu Asakawa បានថ្លែងថា ADB មានការប្ដេជ្ញាចិត្តច្បាស់លាស់ក្នុងការជួយប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ ក្នុងការលុបបំបាត់ការប្រើហ្វូស៊ីលដើម្បីសេដ្ឋកិច្ចវឌ្ឍនភាពតាមគន្លងអន្តរកម្មអាកាសធាតុ និងសម្រេចបានតុល្យភាពនៃបរិមាណឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ដែលបញ្ចេញទៅក្នុងបរិយាកាស។ លោកថា៖ «យើងត្រូវតែធ្វើការរួមគ្នា ជាបន្ទាន់ និងដោយឆ្លើយតបទៅនឹងទំហំតម្រូវការជាក់ស្ដែង»។
ចំណែកអង្គការស្បៀង និងកសិកម្មនៃសហប្រជាជាតិ (FAO) បានចូលរួមដល់កិច្ចសហការ និងគាំទ្រដល់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា សំដៅលើកកម្ពស់ឧត្តមានុវត្តន៍អន្តរជាតិ និងបទដ្ឋានសកលដែលមានលក្ខណៈច្នៃប្រឌិតថ្មី តាមរយៈការផ្ដល់ការគាំទ្រជាជំនាញឯកទេសនៅថ្នាក់ជាតិ ថ្នាក់តំបន់ និងថ្នាក់អន្តរជាតិ ក្នុងរយៈពេល ៥ ឆ្នាំពីឆ្នាំ ២០១៩ ដល់ឆ្នាំ ២០២៣ កន្លងទៅ។
ក្នុងនោះរួមមាន ១. ការបង្កើនផលិតភាព ការធ្វើពិពិធកម្ម និងពាណិជ្ជភាវូបនីយកម្មកសិកម្ម និងប្រព័ន្ធស្បៀងដែលយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះសុវត្ថិភាពស្បៀង និងអាហារូបត្ថម្ភដើម្បីកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រនិងលើកកម្ពស់សន្ដិសុខស្បៀងនិងអាហារូបត្ថម្ភ, ២. ការគ្រប់គ្រងធនធានធម្មជាតិប្រកបដោយសមធម៌ និងចីរភាព និងការបង្កើនសមត្ថភាពពិនិត្យតាមដាន និងរាយការណ៍ពីសកម្មភាពអាកាសធាតុ, និង៣. កាត់បន្ថយភាពងាយរងគ្រោះ និងបង្កើនភាពធន់ទៅនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ និងវិបត្តិដែលកើតមាននៅថ្នាក់ជាតិកម្រិតសហគមន៍ និងកម្រិតគ្រួសារ។ នេះបើយោងតាមគេហទំព័ររបស់ FAO។
លោក Qu Dongyu នាយកប្រតិបត្តិ FAO បានមានប្រសាសន៍តាមរយៈអត្ថបទទស្សនៈ (oped) របស់លោកដែលបានផ្សាយនៅក្នុងកាសែតភ្នំពេញប៉ុស្ដិ៍កាលពីថ្ងៃទី ១៣ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០២៤ ថា អាទិភាពប្រចាំតំបន់អាស៊ី និងប៉ាស៊ីហ្វិករបស់ FAO គឺការបំប្លែងប្រព័ន្ធកសិផលក្នុងតំបន់ឱ្យកាន់តែមានប្រសិទ្ធភាព មានភាពធន់ និងនិរន្តរភាពជាងមុនជាមួយនឹងរបបអាហារដែលមានសុខភាពល្អ និងតម្លៃសមរម្យជាងមុន។
លោកថ្លែងថា FAO គាំទ្រប្រទេសនានាក្នុងការជំរុញការបន្ស៊ាំអាកាសធាតុ និងភាពធន់ កសិកម្មកាបូនទាបធ្វើទំនើបកម្មប្រព័ន្ធគ្រាប់ពូជ អនុវត្តការគ្រប់គ្រងកសិកម្មចម្រុះ គ្រប់គ្រងសត្វល្អិត និងជំងឺឆ្លងដែន ផ្សព្វផ្សាយការអនុវត្តកសិកម្មល្អ និងផ្ទេរបច្ចេកវិទ្យា៕
