ភ្ញៀវទេសចរទៅកម្សាន្តនៅតំបន់រ៉ាមសារខេត្តស្ទឹងត្រែង។ ភ្នំំពេញ ប៉ុស្តិ៍
បាត់ដំបងៈ ប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ ជាដៃគូដ៏សំខាន់មួយរបស់កម្ពុជាដែលបានផ្តល់មូលនិធិយ៉ាងច្រើនក្នុងការអភិរក្ស និងការពារជីវៈចម្រុះ និងប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីនៅតំបន់បឹងទន្លេសាប និងតំបន់ទន្លេមេគង្គនៃប្រទេសកម្ពុជា។
ក្នុងរយៈពេល ៨ ឆ្នាំ ពីឆ្នាំ ២០១៦ ដល់ឆ្នាំ ២០២៣ អាល្លឺម៉ង់បានផ្ដល់មូលនិធិដល់គម្រោងថ្នាក់តំបន់ គឺគម្រោង «គ្រប់គ្រង និងអភិរក្សតំបន់ដីសើមអាងទន្លេមេគង្គក្រោម» ដើម្បីការពារជីវៈចម្រុះ និងប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ី និងធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវការបង្កើតប្រាក់ចំណូលរបស់សហគមន៍មូលដ្ឋាននៅក្នុងតំបន់រ៉ាមសារព្រែកទាល់នៃបឹងទន្លេសាបក្នុងខេត្តបាត់ដំបង និងតំបន់ទន្លេមេគង្គក្នុងខេត្តស្ទឹងត្រែង។
គម្រោងរយៈពេល ៨ ឆ្នាំនេះមានថវិកាសរុបចំនួន ៤ លានអឺរ៉ូ (៤,២ លានដុល្លារអាមេរិក) ដោយសហការជាមួយលេខាធិការដ្ឋានគណៈកម្មការទន្លេមេគង្ (MRC) និងគណៈកម្មាធិការជាតិទន្លេមេគង្គកម្ពុជា (CNMC) និងក្រសួងបរិស្ថាន។ គម្រោងនេះមានគោលបំណងរួមចំណែកដល់ការស្តារឡើងវិញប្រកបដោយនិរន្តរភាព ការអភិរក្ស និងការគ្រប់គ្រងដីសើមនៅក្នុងតំបន់រ៉ាមសារព្រែកទាល់ តាមរយៈការអភិរក្សជាប់លាប់ បង្កើនឱកាសមុខរបរដល់ប្រជាជនមូលដ្ឋាន និងបង្កើនសមត្ថភាពរបស់ស្ថាប័ន ពាក់ព័ន្ធសំខាន់ៗក្នុងការគ្រប់គ្រងដីសើមប្រកបដោយនិរន្តរភាព។
គម្រោងនេះផ្តោតសំខាន់លើការការពារប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីជលផលនៃតំបន់រ៉ាមសារព្រែកទាល់ ដែលជាតំបន់ដ៏លេចធ្លោជាងគេ ដោយសារវាជាតំបន់ដីសើមតែមួយគត់នៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ដែលគេចាត់ទុកជាតំបន់ដ៏សំខាន់មួយក្នុងតំបន់និងពិភពលោក។ តំបន់រ៉ាមសារព្រែកទាល់មានប្រភេទរុក្ខជាតិ និងប្រភេទសត្វចម្រុះដែលជិតផុតពូជជាសកលផងដែរ។ អ្វីដែលគួរឱ្យកត់សម្គាល់នោះ គឺជម្រកសត្វស្លាបនៅតំបន់នេះជាកន្លែងនៃហ្វូងប្រភេទសត្វស្លាបទឹកដ៏ធំបំផុតនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍។
លោក Stefan Messerer ឯកអគ្គរដ្ឋទូតអាល្លឺម៉ង់ប្រចាំកម្ពុជាថ្លែងថា ការការពារប្រព័ន្ធអេកូធម្មជាតិតម្រូវឱ្យមានកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរួមគ្នានិងការទទួលខុសត្រូវរួមគ្នាហើយថា៖ «យើងទទួលស្គាល់ការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់កម្ពុជាក្នុងការអភិរក្ស ហើយយើងត្រៀមខ្លួនជាស្រេចក្នុងការបន្តគាំទ្រប្រទេសកម្ពុជាក្នុងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ខ្លួនដើម្បីការពារតំបន់បឹងទន្លេសាបនិងភពផែនដីនេះ»។
លោកថ្លែងដូច្នេះក្នុងពិធីបើកដំណើរបំពេញទស្សនកិច្ចរបស់គណៈប្រតិភូនៃសហភាពអឺរ៉ុប (EU) ប្រចាំកម្ពុជា និងក្រសួងបរិស្ថានទៅកាន់តំបន់បឹងទន្លេសាបនៅខេត្តសៀមរាប និងតំបន់រ៉ាមសារព្រែកទាល់ ដែលស្ថិតនៅឃុំកោះជីវាំងស្រុកឯកភ្នំ និងឃុំកំពង់ព្រះ ស្រុកសង្កែ ខេត្តបាត់ដំបងកាលពីចុងខែមករា។
ដំណើរទស្សនកិច្ចទៅកាន់បឹងទន្លេសាបនេះគឺជាផ្នែកមួយនៃយុទ្ធនាការ «បឹងទន្លេសាបរបស់យើង (For Our Planet) របស់សហភាពអឺរ៉ុប (EU) ដែលបានគូសបញ្ជាក់ពីការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ខ្លួនក្នុងការជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិដោយរួមបញ្ចូលគ្នានូវនិរន្តរភាពបរិស្ថានជាមួយនឹងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងការទូតសម្រាប់អនាគតដ៏រឹងមាំនិងនិរន្តរភាព។
លោក Messere ក៏បានបញ្ជាក់សាជាថ្មីអំពីសារៈសំខាន់នៃយុទ្ធនាការនេះ និងការអភិរក្សតំបន់រ៉ាមសារព្រែកទាល់ និងតំបន់មេគង្គទាំងមូលដោយលោកថ្លែងថា៖ «យើងទាំងអស់គ្នាអាចចូលរួមចំណែកក្នុងការការពារ និងស្តារឡើងវិញនូវកេរដំណែលអេកូឡូស៊ីសម្រាប់អនាគតមនុស្សជំនាន់ក្រោយ។ ចូរយើងធ្វើការជាមួយគ្នាហើយធ្វើឱ្យលទ្ធផលកើតមានឡើង»។
ក្រៅពីសកម្មភាពនៅតំបន់បឹងទន្លេសាប ប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ក៏បានគាំទ្រ MRC និង CNMC ដើម្បីធ្វើឱ្យកាន់តែមានប្រសិទ្ធភាពក្នុងការដោះស្រាយការកើនឡើងនៃបញ្ហាប្រឈមបរិស្ថាននៅក្នុងតំបន់មេគង្គដែលបណ្តាលមកពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុផងដែរ។
លោក Messerer ថ្លែងថា៖ «ក្នុងន័យនេះខ្ញុំគិតថា រាល់គម្រោងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទឹកឆ្លងដែន ដែលគាំទ្រដោយគណៈកម្មការទន្លេមេគង្គគឺមានសារៈសំខាន់បំផុត»។តំបន់ដីសើមក្នុងអាងទន្លេមេគង្គក្រោមផ្តល់នូវមុខងារសំខាន់ៗជាច្រើនក្នុងប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ី។
ដីសើមផ្តល់នូវប្រភពអាហារូបត្ថម្ភ ប្រភពទឹកសម្រាប់បរិភោគ ប្រភពប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រ ប្រភពសម្ភារសំណង់ ព្រមទាំងប្រភពប្រាក់ចំណូលផងដែរ។ ជាងនេះ ទៅទៀតដីសើមមានសមត្ថភាពក្នុងការស្រូបយកទឹកជំនន់និងទប់ស្កាត់ការបំភាយឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ទៅក្នុងបរិយាកាសផែនដីហើយសមត្ថភាពដីសើមនេះជួយទៅដល់ការបន្សាំទៅនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។
ប៉ុន្តែ ពាក់ព័ន្ធនឹងការគ្រប់គ្រងតំបន់ដីសើមនេះ សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មាន EU ប្រចាំកម្ពុជាកាលពីចុងខែមករា បានលើកឡើងអំពីបញ្ហាប្រឈមសំខាន់ៗមួយចំនួនដែលរួមមាន រចនាសម្ព័ន្ធគ្រប់គ្រងនៅខ្សោយ, រចនាសម្ព័ន្ធស្ថាប័នមានភាពស្មុគស្មាញ និងការទទួលខុសត្រូវត្រួតស៊ីគ្នា, ថវិកាពីរដ្ឋាភិបាលមិនទាន់គ្រប់គ្រាន់, កិច្ចសហប្រតិបត្តិការនៅខ្សោយ និងការសម្របសម្រួលមិនទាន់មានប្រសិទ្ធភាព, កង្វះភាពច្បាស់លាស់ក្នុងក្របខ័ណ្ឌច្បាប់ដែលបណ្តាលមកពីច្បាប់ និងគោលនយោបាយមានភាពខុសគ្នា និងមិនស៊ីសង្វាក់គ្នា,បញ្ហាតម្លាភាព និងអភិបាលកិច្ចនៅខ្សោយទាក់ទងនឹងការគ្រប់គ្រងតំបន់ដីសើម។
ដោយមើលឃើញពីបញ្ហាប្រឈមទាំងនេះ គម្រោង «គ្រប់គ្រង និងអភិរក្សតំបន់ដីសើមអាងទន្លេមេគង្គក្រោម» ក៏បានលេចចេញជារូបរាង និងត្រូវបានអនុវត្តរយៈពេល ៨ ឆ្នាំដើម្បីរួមចំណែកដោះស្រាយបញ្ហាទាំងនេះ។
លទ្ធផលគម្រោងបង្ហាញថា ក្នុងរយៈពេល ៨ ឆ្នាំនេះ គម្រោងបានរួមចំណែកដល់ការស្តារឡើងវិញប្រកបដោយនិរន្តរភាព ការអភិរក្ស និងការគ្រប់គ្រងមុខងារប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីនៅតំបន់ដីសើម បានធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវជីវភាពរស់នៅរបស់សហគមន៍មូលដ្ឋាននៅក្នុងតំបន់ដីសើមគោលដៅ រួមមានតំបន់រ៉ាមសារព្រែកទាល់ ព្រមទាំងបានបង្កើនសមត្ថភាពរបស់អ្នកពាក់ព័ន្ធសំខាន់ៗក្នុងការគ្រប់គ្រងដីសើមប្រកបដោយនិរន្តរភាព។ លទ្ធផលគម្រោងបង្ហាញថា នៅថ្នាក់តំបន់ គម្រោងនេះបានគាំទ្រដល់លេខាធិការដ្ឋាន MRC ក្នុងការអភិវឌ្ឍប្រព័ន្ធទិន្នន័យតំបន់ដីសើម និងប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងចំណេះដឹងដើម្បីផ្សព្វផ្សាយអំពីឧត្តមានុវត្ត (best practice) នៃការគ្រប់គ្រងដីសើមនៅតំបន់អាងទន្លេមេគង្គក្រោម។
ដោយមានការគាំទ្រពីគម្រោងនេះ អគារមជ្ឈមណ្ឌលគ្រប់គ្រងតំបន់ស្នូលរ៉ាមសារព្រែកទាល់ក្នុងខេត្តបាត់ដំបង ត្រូវបានសម្ពោធដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់ក្នុងឆ្នាំ ២០២២។ក្រៅពីនេះអាល្លឺម៉ង់បានគាំទ្រគម្រោងឆ្លងដែនរវាងប្រទេសកម្ពុជា និងប្រទេសថៃសម្រាប់ការគ្រប់គ្រងទឹកជំនន់ និងគ្រោះរាំងស្ងួតកាន់តែប្រសើរឡើងដែលមានថវិកាជាង ៦ លានអឺរ៉ូ (៦,៤ ដុល្លារអាមេរិក)។
គម្រោងរួមគ្នាមួយទៀតក្នុងតំបន់សេកុងសេសាន និងស្រែពក រវាងកម្ពុជា និងឡាវ ក៏កំពុងស្ថិតក្នុងការរៀបចំផងដែរ។ បន្ថែមពីនេះ ប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ក៏គាំទ្រដល់ការរៀបចំបញ្ចប់ឯកសារពិធីសារកម្មវិធីត្រួតពិនិត្យប្លាស្ទិកតាម ដងទន្លេ និងការរៀបចំយន្តការដំណោះស្រាយជាប្រព័ន្ធក្នុងការត្រួតពិនិត្យរយៈពេលវែងទៅលើការបំពុលប្លាស្ទិកនៅក្នុងទន្លេមេគង្គ ក្នុងនោះរួមមានការកសាងសមត្ថភាពនិងការផ្តល់ឧបករណ៍ពិសោធន៍សម្រាប់អនុវត្តការងារត្រួតពិនិត្យនេះ។
យុទ្ធនាការ «ភពផែនដីរបស់យើង» គឺជាយុទ្ធនាការរួមរបស់ EU ដែលអំពាវនាវឱ្យមានសកម្មភាពដើម្បីដោះស្រាយវិបត្តិអាកាសធាតុនិងធម្មជាតិនៅទូទាំងពិភពលោកហើយត្រូវបានប្រកាសដាក់ឱ្យអនុវត្តក្នុងឆ្នាំ ២០២២។ យុទ្ធនាការនេះត្រូវបានអនុវត្តទាំងដោយស្ថាប័ននានារបស់ EU នៅទីក្រុងព្រុចសែល (Brussels) និងដោយប្រតិភូ EU នៅជុំវិញពិភពលោក ដែលក្នុងនោះនៅកម្ពុជាផងដែរ។ គោលដៅសំខាន់របស់យុទ្ធនាការនេះគឺដើម្បីលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងនិងអំពាវនាវឱ្យមានសកម្មភាពរួម ដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងបញ្ហាប្រឈមបរិស្ថានដែលកំពុងកើតមាននាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។
លោកអ៊ាង សុផល្លែត រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងបរិស្ថានថ្លែងក្នុងកិច្ចប្រជុំជាមួយសហគមន៍នៅតំបន់រ៉ាមសារព្រែកទាល់ក្នុងឱកាសដំណើរទស្សនកិច្ចនេះថា យុទ្ធនាការនៅកម្ពុជានេះសំដៅធ្វើយ៉ាងណាការពារបរិស្ថាន អភិរក្សធនធានធម្មជាតិកម្ពុជាដែលមាននិងជួយដល់ប្រជាសហគមន៍ឱ្យមានជីវភាពល្អប្រសើរ និងមាននិរន្តរភាពប្រកបដោយចីរភាពតរៀងទៅ។
លោកបានលើកឡើងពីបញ្ហាប្រឈមចំនួន ៣ នៅតំបន់បឹងទន្លេសាប គឺទី១ ភ្លើងឆេះព្រៃ ទី២ ការទន្ទ្រានយកដីព្រៃនៅតំបន់បឹងទន្លេសាប និងបញ្ហាប្រឈមទី៣ គឺការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ៕
