ដើម្បីកាត់បន្ថយហានិភ័យ វិនិយោគិនគួរមានចំណេះដឹងអំពីការវិភាគបែបមូលដ្ឋាន និងការវិភាគបែបបច្ចេកទេស។ រូបថត ន.ម.ក
១. តើអ្វីទៅជាភាគហ៊ុន និងសញ្ញាបណ្ណ?
ភាគហ៊ុន ជាមូលបត្រកម្មសិទ្ធិ ដែលអ្នកវិនិយោគភាគហ៊ុនមានភាពជាម្ចាស់កម្មសិទ្ធិ ១ ផ្នែកនៅក្នុងក្រុមហ៊ុននោះ។ អ្នកកាន់កាប់ភាគហ៊ុនហៅថា ភាគហ៊ុនិកនឹងទទួលបានភាគលាភទៅតាមសមាមាត្រនៃចំនួនភាគហ៊ុនដែលកាន់កាប់ទៅតាមប្រាក់ចំណេញដែលក្រុមហ៊ុនបោះផ្សាយលក់មូលបត្រទទួលបាន ដោយបែងចែកប្រចាំឆមាស ឬប្រចាំឆ្នាំ ដែលមានចែងនៅក្នុងសៀវភៅឯកសារផ្តល់ព័ត៌មានរបស់ក្រុមហ៊ុនបោះផ្សាយ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត
ភាគហ៊ុនិកអាចទទួលបានប្រាក់ចំណេញមូលធន តាមរយៈការលក់ភាគហ៊ុន បើភាគហ៊ុននោះឡើងថ្លៃ។ ភាគហ៊ុន គឺជាឧបករណ៍ហិរញ្ញវត្ថុដែលមានប្រជា-ប្រិយភាពជាងគេនៅក្នុងពិភពលោក និងនៅកម្ពុជា។
សញ្ញាបណ្ណ គឺជាប្រភេទមូលបត្របំណុលដែលតំណាងឱ្យកិច្ចសន្យាខ្ចីប្រាក់រវាងបុគ្គលបោះផ្សាយមូលបត្របំណុល (រួមមានសាជីវកម្ម សហគ្រាសរដ្ឋ ឬរាជរដ្ឋាភិបាល) និងវិនិយោគិន (ម្ចាស់មូលបត្របំណុល) ដែលមានន័យថាអ្នកកាន់កាប់សញ្ញាបណ្ណនេះ ជាអ្នកឱ្យលុយទៅគេខ្ចី ដោយទទួលបានមកវិញនូវការប្រាក់ ដែលបានកំណត់ទុកជាមុន (អត្រាគូប៉ុង) ហើយថ្លៃរបស់វាប្រែប្រួលនៅក្នុងដែនដែលកំណត់ដោយអត្រាការប្រាក់។
អ្នកកាន់កាប់សញ្ញាបណ្ណនឹងត្រូវបានទូទាត់ប្រាក់សងវិញ (ទាំងប្រាក់ដើម និងការប្រាក់) នៅពេលដល់ឥណប្រតិទាន ដែលជាទូទៅមានរយៈពេលពី ១ ទៅ ១០ ឆ្នាំ ឬ ២០ ឆ្នាំ។ ដោយឡែក ក្នុងករណីក្រុមហ៊ុន ក្ស័យធន ម្ចាស់មូលបត្របំណុលត្រូវបានទូទាត់សងមុនម្ចាស់ភាគហ៊ុន។
២. ភាពខុសគ្នារវាងភាគហ៊ុន និងសញ្ញាបណ្ណ
៣. អត្ថប្រយោជន៍ទីផ្សារមូលបត្រ
ចំពោះវិនិយោគិន
- ទទួលបានភាគលាភ ឬការប្រាក់ (ប្រាក់ចំណូលអកម្ម)
- ប្រាក់ចំណេញពីការទិញលក់មូលបត្រ (ចំណេញមូលធន)
- ការធ្វើពិពិធកម្មការវិនិយោគ (Diversification)
- ភាពជាម្ចាស់កម្មសិទ្ធិ
- ការលើកទឹកចិត្តពន្ធដារ
ក្រុមហ៊ុនបោះផ្សាយ
- ទទួលបានប្រភពហិរញ្ញប្បទានរយៈពេលវែង
- ទទួលបានការលើកទឹកចិត្តពន្ធ
- ទទួលបាននិរន្តរភាពអាជីវកម្ម ជាមួយនឹងអភិបាលកិច្ចសាជីវកម្ម និងការគ្រប់គ្រងផ្ទៃ ក្នុងដែលរឹងមាំ
- ការធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវកេរ្តិ៍-ឈ្មោះ និងសក្តានុពលរបស់ក្រុមហ៊ុន។
សេដ្ឋកិច្ចជាតិ
- អាចប្រមូលទុនដោយផ្ទាល់ពីសាធារណជន មកប្រើប្រាស់ដើម្បីពង្រីកអាជីវកម្ម ឬអភិវឌ្ឍន៍ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ
- ធ្វើឱ្យសាច់ប្រាក់ ដែលនៅសេសសល់នៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ចឱ្យមានចរន្តវិលជុំ ដោយប្រើប្រាស់អស់លទ្ធភាព
- អ្នកមានដើមទុនតិចក៏អាចវិនិ-យោគក្នុងទីផ្សារមូលបត្របាន ជាជាងការទុកសាច់ប្រាក់ឱ្យនៅ ១ កន្លែង
- ឱកាសការងារសម្រាប់ប្រជាជនក្នុងស្រុកថែមទៀតផង។
៤. តើត្រូវធ្វើដូចម្តេចដើម្បីអាចជួញដូរមូលបត្របាន?
ដើម្បីអាចចាប់ផ្តើមវិនិយោគនៅផ្សារមូលបត្រកម្ពុជាបាន សាធារណជនតម្រូវឱ្យមានលេខអត្តសញ្ញាណវិនិយោគិន (Investor ID) និងគណនីជួញដូរ។ សាធារណជនអាចស្នើសុំលេខអត្តសញ្ញាណ វិនិយោគិននេះដោយផ្ទាល់នៅ ន.ម.ក. ឬតាមរយៈក្រុមហ៊ុនមូលបត្រណាមួយដែលទទួលបានអាជ្ញាប័ណ្ណពី ន.ម.ក. ឬតាមប្រព័ន្ធអនឡាញ ឬតាមតំណភ្ជាប់ https://id.serc.gov.kh/kh។
បន្ទាប់ពីទទួលបានលេខអត្តសញ្ញាណវិនិយោគិន សាធារណជន ត្រូវបើកគណនីជួញដូរជាមួយក្រុមហ៊ុន មូលបត្រដែលទទួលបានអាជ្ញាប័ណ្ណ ឬការអនុញ្ញាតពី ន.ម.ក. និងតម្កល់ប្រាក់តាមការកំណត់។ វិនិយោគិនម្នាក់ អាចទទួលបានលេខអត្តសញ្ញាណវិនិយោគិនតែមួយប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែអាចបើកគណនីជួញដូរលើសពីមួយបាននៅក្រុមហ៊ុនមូលបត្រផ្សេងៗគ្នា។
ដើម្បីកាត់បន្ថយហានិភ័យនៃការវិនិយោគ វិនិយោគិនគួរមានចំណេះដឹងអំពីការវិភាគបែបមូលដ្ឋាន និងការវិភាគបែបបច្ចេកទេស។
៥. ការវិភាគបែបមូលដ្ឋាន
ការវិភាគជាមូលដ្ឋាន គឺជាការសិក្សាអំពីកត្តាផ្សេងៗដែលប៉ះពាល់ដល់ប្រាក់ចំណូល និងភាគលាភរបស់ក្រុមហ៊ុន។ ការវិភាគជាមូលដ្ឋានសិក្សាពីទំនាក់ទំនងរវាងតម្លៃភាគហ៊ុនរបស់ក្រុមហ៊ុន និងធាតុសំខាន់ផ្សេងៗនៃស្ថានភាពហិរញ្ញវត្ថុរបស់ក្រុមហ៊ុន។
ការវិភាគជាមូលដ្ឋាន គឺជាការវិភាគទៅពេលអនាគត ទោះបីជាទិន្នន័យដែលប្រើប្រាស់ជាទិន្នន័យពីអតីតកាលក៏ដោយ ក្នុងគោលបំណងវិភាគទៅលើតម្លៃក្រុមហ៊ុន និងកំណើននាពេលអនាគត។
៦. ការវិភាគបែបបច្ចេកទេស
ការវិភាគបែបបច្ចេកទេស គឺជាការសិក្សាអំពីបម្រែបម្រួលតម្លៃនៃភាគហ៊ុនមួយ ឬទីផ្សារទាំងមូលពីអតីតកាល។ គំនូសតាងគឺជាសូចនាករគន្លឹះដែលប្រើក្នុងការវិភាគបែបបច្ចេកទេស ដូចជា ក្រាប និន្នាការ ទំហំនៃការជួញដូរ និងបម្រែបម្រួលជាមធ្យម ជាដើម៕
រៀបចំដោយ៖ និយ័តករមូលបត្រកម្ពុជា
នាយកដ្ឋានត្រួតពិនិត្យទីផ្សារមូលបត្រ
អ៊ីមែល៖ marketsup@serc.gov.kh
ទូរស័ព្ទ៖ ០២៣ ៨៨៥ ៦១១
