ភ្នំពេញៈ វិស័យឯកជនរំពឹងថា ក្រោយពីផលិតផលរបស់ខ្មែរ ៣ មុខ រួមមាន អំបិលកំពត-កែប ទឹកត្រីកំពត-កែប និងបង្កងតាកែវ ចុះបញ្ជីជាម៉ាកសម្គាល់ភូមិសាស្ត្រទំនិញ ក្នុងឆ្នាំ ២០២៣ នេះរួចហើយ ទីផ្សារនៃផលិតផលទាំងនេះ នឹងកាន់តែធំជាងមុន ដែលអាចនឹងឈានដល់ការនាំចេញទៅក្រៅប្រទេសផងដែរ។
លោកចាន់ ស៊ីថា អគ្គនាយកក្រុមហ៊ុនផលិតទឹកត្រីអុីឆេ ង៉ូវហេង កំពត បានប្រាប់ថា ជាដំណឹងល្អណាស់ ដែលទឹកត្រីកំពតកែប អាចចុះបញ្ជីជាម៉ាកសម្គាល់ភូមិសាស្ត្រទំនិញបាន ក្នុងឆ្នាំ២០២៣នេះ ដែលនឹងជួយឱ្យទីផ្សារទឹកត្រីកំពត កាន់តែធំ ជាពិសេសងាយស្រួលក្នុងការនាំចេញទៅក្រៅប្រទេស។
លោកបញ្ជាក់ថា៖«ខ្ញុំមានបំណងនាំទឹកត្រីកំពត ទៅដល់ទីផ្សារអន្តរជាតិឱ្យបានកាន់តែច្រើន ខណៈដែលបច្ចុប្បន្នយើងកំពុងរៀបចំសិប្បកម្ម ឱ្យមានលក្ខណៈស្តង់ដា និងមានការទទួលស្គាល់ជាអន្តរជាតិ ហើយយើងកំពុងពិភាក្សាជាមួយភាគីកូរ៉េ ដើម្បីអាចនាំចេញទឹកត្រីកំពតទៅកូរ៉េបានក្នុងឆ្នាំនេះ»។
លោកចាន់ ស៊ីថា បន្ថែមថា លោកកំពុងពង្រីកសន្សឹមៗ ប៉ុន្តែត្រូវមានហិរញ្ញវត្ថុច្រើន ព្រោះថា វត្ថុធាតុដើម គឺជាត្រីធម្មជាតិ ដែលមានរដូវកាល១ឆ្នាំម្តង។ ដូចនេះត្រូវការប្រមូលទិញស្តុកទុក ដែលត្រូវការទីតាំងធំជាងមុន ហើយបើសិនជាទឹកត្រីកំពត បានចុះបញ្ជីជាផលិតផលសម្គាល់ភូមិសាស្ត្រទៀតនោះ កេរ្តិ៍ឈ្មោះទឹកត្រីកំពតកាន់តែល្បីល្បាញ និងងាយស្រួលក្នុងការនាំចេញ។
ចំណែកកញ្ញាថូង ធីតា ស្ថាបនិកនៃសហគ្រាស Thaung Enterprise ដែលផលិត និងវេចខ្ចប់អំបិលធម្មជាតិចេញពីខេត្តកំពត បាននិយាយដែរថា វាជាមោទនភាពមួយចំពោះអ្នកផលិតអំបិល ដែលអាចបង្កើតបាន និងបង្ហាញពីកេរ្តិ៍ឈ្មោះអំបិលរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ដល់អ្នកបរិភោគ ក្នុងស្រុកនិងក្រៅស្រុកផងដែរ។
កញ្ញាបញ្ជាក់ថា៖«ការចុះបញ្ជីនេះនឹងអនុញ្ញាតឱ្យប្រជាជនបានស្គាល់កាន់តែច្រើនថា អ្វីជាអំបិលកំពត អ្វីដែលយើងកំពុងធ្វើនៅលើការអនុវត្តរបស់យើង ដើម្បីផលិតផលិតផលនេះ[មិនត្រឹមតែ]ទាំងប្រពៃណី និងវប្បធម៌របស់យើងប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែវាបានជួយកសិកររបស់យើង និងអ្នកពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ទាក់ទងនឹងសេដ្ឋកិច្ចតាមរយៈការជួយដល់សុខុមាលភាពរបស់ពួកគេ តាមរយៈការបង្កើនប្រាក់ចំណូលប្រចាំថ្ងៃរបស់ពួកគេដោយការលក់ផលិតផលដែលមានតម្លៃសមរម្យ»។
លោកសួន វិជ្ជា ទីប្រឹក្សាក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម និងជាប្រធានលេខាធិការដ្ឋាននៃគណៈកម្មការជាតិគ្រប់គ្រងកម្មសិទ្ធិបញ្ញា និងជាប្រធាននាយកដ្ឋានកម្មសិទ្ធិបញ្ញា បានឱ្យដឹងថា គម្រោងចុះបញ្ជីម៉ាកសម្គាល់ភូមិសាស្ត្រទំនិញ លើផលិតផល “អំបិលកំពតកែប” “ទឹកត្រីកំពតកែប” និង “បង្កងតាកែវ” គឺជាការផ្តួចផ្តើមគំនិត របស់ លោករដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម ប៉ាន សូរស័ក្តិ។
លោកថ្លែងថា៖«ផលិតផលទាំង៣មុខនេះគ្រោងនឹងចុះបញ្ជីក្នុងឆ្នាំ២០២៣ខាងមុខនេះដែលមិនទាន់អាចបញ្ជាក់ថា ក្នុងខែណានៅឡើយទេ។ ការចុះបញ្ជីម៉ាកសម្គាល់ភូមិសាស្ត្រទំនិញនេះ នឹងផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍យ៉ាងច្រើនដល់ប្រជាកសិករដែលមានមុខរបរផលិតទំនិញ៣មុខនេះ»។
បើតាមនាយកដ្ឋានកម្មសិទ្ធិបញ្ញា ការចុះបញ្ជី«អំបិលកំពតកែប» ជាជំនួយបច្ចេកទេសរបស់ទីភ្នាក់ងារបារាំង សម្រាប់ការអភិវឌ្ឍន៍(Agence Francaise de Development) និងអង្គការកម្មសិទ្ធិបញ្ញាពិភពលោក(World Intellectual Property Organization) ខណៈ «ទឹកត្រីកំពតកែប និងបង្កងតាកែវ» ជាជំនួយបច្ចេកទេសរបស់អង្គភាពកម្មសិទ្ធិបញ្ញាសហភាពអឺរ៉ុប(EU Arise+ IPR)។ ការចុះបញ្ជីម៉ាកសម្គាល់ភូមិសាស្ត្រទំនិញ ពិតជាមានសារៈសំខាន់ណាស់ ព្រោះវាជាឧបករណ៍កម្មសិទ្ធិបញ្ញាមួយ ដែលត្រូវបានសកលលោកចាត់ទុកថា ជាឈ្មោះឬសញ្ញាសម្គាល់ប្រើប្រាស់លើទំនិញមានក្នុងតំបន់ភូមិសាស្ត្រជាក់លាក់ និងមានគុណភាព ឬកេរ្តិ៍ឈ្មោះ ដែលផ្សារភ្ជាប់នឹងទីតាំងភូមិសាស្ត្រ និងជាប្រភពកំណត់អត្តសញ្ញាណ។
ក្រៅពីផលិតផលទាំងនេះ នាយកដ្ឋានកម្មសិទ្ធិបញ្ញា នៃក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម ក៏កំពុងសហការជាមួយអង្គការ UNIDO ដើម្បីចុះសិក្សាស្រាវជ្រាវ និងកំណត់យកផលិតផលសក្ដានុពល៣មុខទៀត រួមមាន «បង្គាក្រៀមកំពង់សោម បង្គាក្រៀមកោះកុង និងប្រហុកសៀមរាប» ដើម្បីចុះបញ្ជីការពារជាម៉ាកសម្គាល់ភូមិសាស្ត្រទំនិញ។ ជាមួយគ្នានេះ ក្រសួង ក៏កំពុងស្នើសុំអង្គការកម្មសិទ្ធិបញ្ញាពិភពលោក ចុះសិក្សា និងវាយតម្លៃលើផលិតផលនេសាទ «ក្ដាមថ្មកោះកុង» និងរៀបចំចុះបញ្ជី «អង្ករបាត់ដំបង» ដើម្បីការពារជាម៉ាកសម្គាល់ភូមិសាស្ត្រទំនិញផងដែរ៕