កម្ពុជា រំពឹងថា នឹងនាំចេញផលិតផលអាហារហាឡាល់ ទៅកាន់ប្រទេសប៉ាគីស្ថាន និងបណ្តាប្រទេសអារ៉ាប់។ ហេង ជីវ័ន
ភ្នំពេញៈ វិស័យឯកជន និងស្រាវជ្រាវសេដ្ឋកិច្ចនៅកម្ពុជា បានលើកឡើងថា ពាណិជ្ជកម្មឆ្លងដែនរវាងកម្ពុជា-ប៉ាគីស្ថាននឹងមានសកម្មភាពកាន់តែខ្លាំង ជាពិសេសការនាំចេញផលិតផលអាហារហាឡាល់ពីកម្ពុជាទៅប្រទេសប៉ាគីស្ថាន និងបណ្តាប្រទេសសហគមន៍អារ៉ាប់។
ប្រធានសមាគមសហគ្រិនស្ត្រីកម្ពុជា និងជាម្ចាស់សហគ្រាសផលិតនំស្រួយ លីលី លោកស្រី កែវ មុំ បានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ក្នុងថ្ងៃទី២០ ខែមីនា ថា ប៉ាគីស្ថានជាប្រទេសមានប្រជាជនកាន់សាសនា អ៊ិស្លាម ច្រើន ដូច្នេះការបង្កើនកិច្ចសហការផ្នែកនយោបាយ នឹងជួយធ្វើឱ្យទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្ម ជាពិសេសការនាំចេញប្រភេទអាហារហាឡាល់ទៅប្រទេសប៉ាគីស្ថាន ដែលជាប្រទេសមានប្រជាជនភាគច្រើនគោរពប្រតិបត្តិសាសនាអ៊ិស្លាម នឹងមានបរិមាណកាន់តែច្រើន។ ទោះយ៉ាងណា សម្រាប់ប្រភេទអាហារហាឡាល់ ដែលអាចនាំចេញបាន គឺគេទាមទារឱ្យមានវិញ្ញាបនបត្របញ្ជាក់គុណភាពច្បាស់លាស់ផងដែរ។
លោកស្រីថ្លែងថា៖«នៅពេលទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសទាំង ២ កាន់តែប្រសើរ កម្ពុជានឹងមានឱកាសកាន់តែច្រើនក្នុងការនាំចេញផលិតផលរបស់ខ្លួនទៅប្រទេសប៉ាគីស្ថាន ពិសេសផលិតផលអាហារហាឡាល់នឹងមានកាន់តែច្រើននៅទីនោះ»។
សម្រាប់ផលិតផលនំស្រួយ «លី លី» លោកស្រីអះអាងថា មិនទាន់នាំចេញទៅប្រទេសប៉ាគីស្ថានទេ ព្រោះមិនមានដៃគូចែកចាយនៅទីនោះ ប៉ុន្តែសម្រាប់ពេលអនាគតក្រុមហ៊ុននឹងសិក្សាលទ្ធភាពពង្រីកទីផ្សារនាំចេញបន្ថែម ខណៈបច្ចុប្បន្នក្រុមហ៊ុនបាននាំចេញចំនួន ១៣ ប្រទេសរួចមកហើយ ដូចជា អាមេរិក អូស្ត្រាលី នូវ៉ែលសេឡង់ កូរ៉េ ចិន និងវៀតណាម ជាដើម។
អ្នកជំនាញសេដ្ឋកិច្ចនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា លោក ហុង វណ្ណៈ បាននិយាយថា ការពង្រឹង និងពង្រីកទីផ្សារនៅក្រៅប្រទេស ព្រមទាំងការចូលជាធរមាននៃកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីជាមួយប្រទេសចិន និងប្រទេសមួយចំនួនទៀត គឺបានទាក់ទាញអ្នកវិនិយោគពីក្រៅប្រទេសឱ្យមកវិនិយោគនៅកម្ពុជាកាន់តែច្រើន។ លោកបន្ថែមថា ក្រៅពីនេះភាពល្អប្រសើរនៃទំនាក់ទំនងការទូត និងពាណិជ្ជកម្មជាមួយប៉ាគីស្ថាន នឹងជួយឱ្យចំនួនភ្ញៀវទេសចរប៉ាគីស្ថានមកកម្ពុជាមានកាន់តែច្រើនផងដែរ។
លោកនិយាយថា៖«ភាពល្អប្រសើរនៃទំនាក់ទំនងការទូត និងពាណិជ្ជកម្មក៏នឹងជួយឱ្យចំនួនភ្ញៀវទេសចរប៉ាគីស្ថានមកកម្ពុជាមានកាន់តែច្រើន»។
ទោះយ៉ាងណា លោក វណ្ណៈ បានបញ្ជាក់ថា ផ្អែកលើទីតាំងភូមិសាស្ត្រ គឺលោកមិនមានសុទិដ្ឋិនិយមថា ចំនួនទឹកប្រាក់នៃពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីនឹងឡើងខ្ពស់ដូចប្រទេសចិន អាមេរិក ថៃ វៀតណាម ឬជប៉ុននោះឡើយ។
នៅក្នុងជំនួបទ្វេភាគីជាមួយលោក Zaheeruddin Babar Thaheem ឯកអគ្គរដ្ឋទូតនៃសាធារណរដ្ឋអ៊ិស្លាមប៉ាគីស្ថានប្រចាំនៅកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃទី១៧ ខែមីនា លោក ប៉ាន សូរស័ក្តិ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម បានលើកឡើងថា បច្ចុប្បន្នវិស័យឯកជន (សភាពាណិជ្ជកម្មនៃប្រទេសទាំង២) កំពុងដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការបង្កើនប្រសិទ្ធភាពនៃការប្រើប្រាស់កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីទាំងលក្ខណៈទ្វេភាគី និងពហុភាគី ដែលកម្ពុជាកំពុងមាន ដើម្បីទាញយកអ្នកវិនិយោគឱ្យចូលមកបណ្តាក់ទុនដោយផ្ទាល់ ឬជាក្រុមហ៊ុននាំចេញ ជាដើម។
លោកបន្តថា កិច្ចសហការល្អនឹងផ្តល់ឱកាសដើម្បីជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ចសម្រាប់ប្រទេសទាំង២ តាមរយៈការលើកទឹកចិត្តសម្រាប់ការមកវិនិយោគ ដើម្បីពង្រីកឱកាសបណ្តាញអាជីវកម្មតាមរយៈកិច្ចសន្ទនា B2B រួមទាំងការផ្គូផ្គងពាណិជ្ជកម្ម ការតាំងពិព័រណ៍ពាណិជ្ជកម្ម ដែលមានបំណងស្វែងយល់ឱ្យកាន់តែច្បាស់ពីតម្រូវការទីផ្សារនាំចេញ និងជំរុញការបណ្តាក់ទុនអាជីវកម្មរួមគ្នា។
លោកបន្ថែមថា៖ «បច្ចុប្បន្នក្រៅពីកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីអាស៊ាន និងអាស៊ាន+១ ប្រទេសកម្ពុជាក៏មានកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរី (FTA) ជាមួយប្រទេសចិន និងកូរ៉េខាងត្បូង ហើយក៏ជាភាគីនៃកិច្ចព្រមព្រៀង RCEP ដែលកម្ពុជាមានទីផ្សារដ៏ធំសម្រាប់វិស័យធុរកិច្ច។ កាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៣ កិច្ចព្រមព្រៀងភាពជាដៃគូសេដ្ឋកិច្ចទូលំទូលាយកម្ពុជា-អារ៉ាប់រួម (CEPA) ទើបតែត្រូវបានប្រកាសពីការបញ្ចប់ការចរចា។ ដូច្នេះ វិនិយោគិនប៉ាគីស្ថាន អាចមកបណ្តាក់ទុននៅកម្ពុជា និងទាញយកអត្ថប្រយោជន៍ពី FTA ទាំងនេះ ដើម្បីលើកកម្ពស់ការនាំចេញ»។
បន្ថែមពីលើនេះ លោក សូរស័ក្តិ ក៏បានស្នើឱ្យភាគីប៉ាគីស្ថានជួយជំរុញវិស័យឯកជនប៉ាគីស្ថាន ឱ្យមកស្វែងយល់ពីឱកាសអាជីវកម្មនៅកម្ពុជាក្នុងវិស័យឧស្សាហកម្មកែច្នៃម្ហូបអាហារ ជាពិសេសអាហារហាឡាល (Halal) ដើម្បីបម្រើទីផ្សារក្នុងស្រុក និងនាំចេញ និងចង់ឱ្យមានជើងហោះហើរត្រង់ពីប៉ាគីស្ថានមកកម្ពុជា ដើម្បីជំរុញទេសចរណ៍ និងការវិនិយោគនៃប្រទេសទាំង២ផងដែរ។
លោកថ្លែងថា៖«ទំហំពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីមានទំហំតិចតួចនៅឡើយ ប៉ុន្តែប្រទេសទាំង២នៅតែមានវិស័យសក្តានុពលជាច្រើន ដើម្បីធ្វើឱ្យរីកចម្រើនទាក់ទងនឹងពាណិជ្ជកម្ម និងការវិនិយោគ»។
លោកបញ្ជាក់ថា ក្នុងនាមក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម គឺលោកបានត្រៀមខ្លួនរួចជាស្រេចក្នុងការធ្វើការយ៉ាងជិតស្និទ្ធជាមួយលោកឯកអគ្គរដ្ឋទូត និងមន្ត្រីការទូតប៉ាគីស្ថាន សំដៅបន្តកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ ដើម្បីឈានដល់ការសម្រេចបាននូវសមិទ្ធផលដែលប្រទេសទាំង២ចង់បាន៕
