បច្ចុប្បន្នផ្លូវទឹកមានចំនួន ២៦ភាគរយ នៃពាណិជ្ជកម្មកុងតឺន័ររបស់កម្ពុជា ប៉ុន្តែសក្តានុពលសម្រាប់ការពង្រីកគឺធំធេងណាស់។ រូបថត ភ្នំពេញប៉ុស្ដិ៍
ភ្នំពេញ៖ កម្ពុជាកំពុងពង្រឹងមូលដ្ឋានគ្រឹះដើម្បីក្លាយជាមជ្ឈមណ្ឌលពាណិជ្ជកម្មក្នុងតំបន់នៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ តាមរយៈការវិនិយោគហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធជាយុទ្ធសាស្ត្រ និងកំណែទម្រង់គោលនយោបាយ។
ស្ថិតិរបស់អគ្គនាយកដ្ឋានគយ និងរដ្ឋាករ (GDCE) ចេញផ្សាយនៅថ្ងៃទី១០ ខែតុលា បង្ហាញថា ចាប់ពីខែមករា ដល់ខែកញ្ញា ទំហំពាណិជ្ជកម្មសរុបរវាងកម្ពុជា និងដៃគូពាណិជ្ជកម្មឈានដល់ ៤០,៩៤ពាន់លានដុល្លារ។
ទំហំពាណិជ្ជកម្មនឹងកើនឡើងទ្វេដងដល់ប្រហែល ១០០ ពាន់លានក្នុងរយៈពេលប្រាំមួយឆ្នាំខាងមុខ នេះបើយោងតាមរបាយការណ៍ថ្មីមួយរបស់ធនាគារពិភពលោក ស្ដីពីការតភ្ជាប់ក្នុងតំបន់របស់កម្ពុជា៖ ការដោះសោសក្តានុពលពេញលេញនៃច្រករបៀងដឹកជញ្ជូន។
ជាមួយនឹងទំហំពាណិជ្ជកម្មដែលត្រូវបានព្យាករណ៍ថានឹងកើនឡើងទ្វេដងនៅឆ្នាំ ២០៣០ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងធនាគារពិភពលោកបានគូសបញ្ជាក់ពីផែនការមហិច្ឆិតាមួយដើម្បីដោះស្រាយការរាំងស្ទះផ្នែកភ័ស្តុភារ និងការតភ្ជាប់ដែលមានស្រាប់។
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន លោក ប៉េង ពោធិ៍នា បានថ្លែងថា៖ «ការតភ្ជាប់ក្នុងតំបន់ និងការអភិវឌ្ឍន៍ផ្នែកភស្តុភារ គឺជាអាទិភាពចម្បងរបស់ប្រទេសកម្ពុជា។ ការពង្រឹងសមត្ថភាពរបស់យើងនឹងក្លាយជាគន្លឹះដ៏សំខាន់»។
លោក ពោធិ៍នា ត្រូវបានធនាគារពិភពលោកដកស្រង់សម្ដីដោយនិយាយថា៖ «ការអភិវឌ្ឍនេះអាចជួយដាក់ប្រទេសកម្ពុជាក្នុងចំណោមតួអង្គសំខាន់ចំពោះតភ្ជាប់ក្នុងតំបន់ និងជំរុញពាណិជ្ជកម្មតាមខ្សែសង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់ពិភពលោក»។
ការបង្កើនល្បឿនកំណើនចំពេលប្រឈម
ចាប់ពីឆ្នាំ ២០១០ ដល់ឆ្នាំ ២០២២ ចលនានាំចូល និងនាំចេញកុងតឺន័ររបស់កម្ពុជាបានកើនឡើងជាង ៤០០ភាគរយ ដោយសារតម្រូវការខ្លាំងពីអាមេរិកខាងជើង អឺរ៉ុប និងអាស៊ី នេះបើយោងតាមរបាយការណ៍។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការចំណាយលើការដឹកជញ្ជូននៅតែមានកម្រិតខ្ពស់ ដែលស្មើនឹង ២៦ភាគរយ នៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប បើធៀបនឹង ១៤ភាគរយ នៅប្រទេសថៃ និង ២៦ភាគរយនៅវៀតណាម។
របាយការណ៍នេះបានបង្ហាញថា៖ «ប្រទេសកម្ពុជាជាប់ចំណាត់ថ្នាក់ទី ១១៥ ក្នុងចំណោម ១៣៨ ប្រទេសនៅក្នុងសន្ទស្សន៍ការអនុវត្តផ្នែកភស្តុភារឆ្នាំ ២០២៣ របស់ធនាគារពិភពលោក ដែលឆ្លុះបញ្ចាំងពីភាពគ្មានប្រសិទ្ធភាពក្នុងការបោសសំអាតគយ ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងគុណភាពនៃភស្តុភារ»។
ផែនការមេ ២០២៣-២០៣៣ គ្របដណ្តប់លើការវិនិយោគអាទិភាពចំនួន ៣០ ពាន់លានដុល្លារសម្រាប់ផ្លូវគោក ផ្លូវដែក ផ្លូវទឹក និងមជ្ឈមណ្ឌលដឹកជញ្ជូន។
គម្រោងនេះមានគោលបំណងពង្រឹងសមត្ថភាពប្រកួតប្រជែងរបស់កម្ពុជាក្នុងវិស័យដែលផ្តោតលើការនាំចេញ ដូចជា វាយនភណ្ឌ កសិកម្ម និងផលិតកម្មធុនស្រាល។
ការដោះសោសក្តានុពលនៃច្រករបៀងពាណិជ្ជកម្ម
ធនាគារពិភពលោកបានលើកឡើងពីច្រករបៀងពាណិជ្ជកម្មសំខាន់ៗចំនួនបីដែលចាំបាច់សម្រាប់កំណើនសេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជា និងសមាហរណកម្មក្នុងតំបន់។
ច្រករបៀងពាណិជ្ជកម្មអាទិភាពចំនួនបីដែលបង្ហាញពីឱកាសអភិវឌ្ឍន៍រយៈពេលខ្លី និងមធ្យម។ រូបភាព ធនាគារពិភពលោក
ច្រករបៀងទាំងនេះមានសារៈសំខាន់ក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមផ្នែកភស្តុភារ និងកាត់បន្ថយថ្លៃដឹកជញ្ជូន ដែលបច្ចុប្បន្នរារាំងការប្រកួតប្រជែងពាណិជ្ជកម្មរបស់ប្រទេស។
ច្រករបៀង East-West Road តភ្ជាប់ប្រទេសកម្ពុជាជាមួយប្រទេសថៃ វៀតណាម និងឡាវ ដែលបម្រើជាផ្លូវពាណិជ្ជកម្មដ៏សំខាន់សម្រាប់មហាអនុតំបន់មេគង្គ (GMS)។
ផ្នែកសំខាន់នៃច្រករបៀងនេះ ផ្លូវសៀមរាប-អូរយ៉ាដាវ ប្រវែង ៤០០ គីឡូម៉ែត្រ ទាមទារឱ្យមានការកែលម្អសំខាន់ៗ ដើម្បីសម្រួលដល់លំហូរពាណិជ្ជកម្មកាន់តែរលូនរវាងកម្ពុជា វៀតណាម និងឡាវ។
ច្រករបៀងនេះមានសារៈសំខាន់ណាស់សម្រាប់ការពង្រឹងការតភ្ជាប់ជាមួយទីផ្សារក្នុងតំបន់សំខាន់ៗ និងការដោះសោសក្តានុពលសេដ្ឋកិច្ចនៅក្នុងខេត្តភាគឦសានរបស់កម្ពុជា។
របាយការណ៍របស់ធនាគារពិភពលោកកំណត់ផ្លូវនេះជាផ្នែកមួយនៃបណ្តាញផ្លូវហាយវេអាស៊ី និងជាអាទិភាពមួយនៅក្រោមផែនការមេស្តីពីការតភ្ជាប់អាស៊ាន (MPAC) ឆ្នាំ ២០២៥។
ការធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវច្រករបៀងនេះនឹងមិនត្រឹមតែធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវពាណិជ្ជកម្មក្នុងតំបន់ប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងផ្តល់ឱកាសសេដ្ឋកិច្ចសម្រាប់តំបន់មិនទាន់មានការអភិវឌ្ឍន៍នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាផងដែរ។
របាយការណ៍បានបន្តថា៖ «ការតភ្ជាប់ផ្លូវគឺជាឆ្អឹងខ្នងនៃពាណិជ្ជកម្មសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា ជាពិសេសតាមច្រករបៀងអន្តរជាតិ។ ការកែលម្អផ្លូវសៀមរាប-អូរយ៉ាដាវ អាចកាត់បន្ថយថ្លៃដឹកជញ្ជូនបានយ៉ាងច្រើន និងជំរុញសមាហរណកម្មសេដ្ឋកិច្ចក្នុងតំបន់»។
ច្រករបៀងផ្លូវទឹកក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ពង្រីកទន្លេមេគង្គដើម្បីភ្ជាប់ទីក្រុងភ្នំពេញទៅកាន់កំពង់ផែ Cai Mep ក្នុងប្រទេសវៀតណាម ដែលជាច្រកទៅកាន់ទីផ្សារអន្តរជាតិ ដូចជា អាមេរិកខាងជើង និងអាស៊ីបូព៌ា។
ផ្លូវទឹកត្រូវបានទទួលស្គាល់សម្រាប់ប្រសិទ្ធភាពចំណាយរបស់ពួកគេ ជាពិសេសសម្រាប់ទំនិញច្រើន និងកុងតឺន័រ។
របាយការណ៍នេះបាននិយាយថា បច្ចុប្បន្នផ្លូវទឹកមានចំនួន ២៦ភាគរយ នៃពាណិជ្ជកម្មកុងតឺន័ររបស់កម្ពុជា ប៉ុន្តែសក្តានុពលសម្រាប់ការពង្រីកគឺធំធេងណាស់។
កំពង់ផែស្វយ័តភ្នំពេញ (PPAP) គ្រោងនឹងបង្កើនសមត្ថភាពគ្រប់គ្រងកុងតឺន័ររបស់ខ្លួនទ្វេដងនៅឆ្នាំ ២០២៩ តាមរយៈការវិនិយោគហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ដូចជា ការពង្រីកស្ថានីយកុងតឺន័រ LM17 ជាដើម។
របាយការណ៍បន្ដថា៖ «ការកែលម្អបន្ថែមរួមមានការធ្វើទំនើបកម្មកំពង់ផែចំណីសត្វនៅក្នុងខេត្ត ដូចជាកំពង់ចាម និងព្រែកក្តាម ការបូមខ្សាច់បណ្តាញនាវាចរណ៍ដើម្បីផ្ទុកនាវាធំជាងមុន និងការពង្រឹងវិធានការសុវត្ថិភាព»។
ឧបសគ្គផ្នែករដ្ឋបាល ដូចជាការពន្យាពេលការជម្រះបញ្ជីគយនៅតែជាបញ្ហាប្រឈម។ ការធ្វើឱ្យដំណើរការផ្លូវទឹកឆ្លងកាត់ព្រំដែនកាន់តែមានភាពប្រសើរឡើងជាមួយប្រទេសវៀតណាមគឺចាំបាច់សម្រាប់ការដោះសោអត្ថប្រយោជន៍ពេញលេញនៃច្រករបៀងនេះ។
ច្រករបៀងផ្លូវដែករបស់ប្រទេសកម្ពុជា ដែលលាតសន្ធឹងពីក្រុងប៉ោយប៉ែត រាជធានីភ្នំពេញ និងកំពង់ផែក្រុងព្រះសីហនុ ត្រូវបានប្រើប្រាស់តិចជាងមុន ដោយដឹកជញ្ជូនទំនិញក្នុងស្រុកតិចជាង ១ភាគរយ។
ទោះបីជាមានសក្ដានុពលក៏ដោយ ផ្លូវដែកបច្ចុប្បន្នគ្រប់គ្រងតិចជាង ១ភាគរយនៃការដឹកជញ្ជូនក្នុងស្រុក។ រូបថត Royal Railway Cambodia
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ វាមានសក្តានុពលយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការលើកកម្ពស់ពាណិជ្ជកម្មជាមួយប្រទេសថៃ និងសម្រួលការតភ្ជាប់ទៅកាន់ទីផ្សារអន្តរជាតិតាមរយៈខេត្តព្រះសីហនុ។
រដ្ឋាភិបាលបានគូសបញ្ជាក់អំពីផែនការជួសជុលហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធផ្លូវដែកដែលមានស្រាប់ ទទួលបានទូរថភ្លើងថ្មី និងធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវប្រព័ន្ធសញ្ញាឌីជីថល។
ការវិនិយោគទាំងនេះមានគោលបំណងធ្វើឱ្យការដឹកជញ្ជូនផ្លូវដែកកាន់តែមានប្រសិទ្ធភាព និងសន្សំសំចៃ។ ធនាគារពិភពលោកក៏ស្នើផងដែរ ឱ្យស្វែងយល់ពីលទ្ធភាពនៃការពង្រីកការតភ្ជាប់ផ្លូវដែកទៅកាន់កំពង់ផែទន្លេក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ ដើម្បីគាំទ្រដល់ការដឹកជញ្ជូនចម្រុះ។
របាយការណ៍នោះបានកត់សម្គាល់ថា៖ «ផ្លូវរថភ្លើងគឺជាធនធានដែលមិនអាចប្រើបានក្នុងប្រព័ន្ធភស្តុភាររបស់ប្រទេសកម្ពុជា។ ការវិនិយោគជាយុទ្ធសាស្ត្រនៅក្នុងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធផ្លូវដែកអាចផ្លាស់ប្តូរការដឹកជញ្ជូនទំនិញពីផ្លូវថ្នល់ កាត់បន្ថយការចំណាយ និងការកកស្ទះ»។
ច្រករបៀងក៏ត្រូវបានមើលឃើញថាជាគន្លឹះក្នុងការធ្វើឱ្យមានអព្យាក្រិតភាពនៃកាបោន។ ការដឹកជញ្ជូនតាមផ្លូវដែកបានការបំភាយឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ទាបជាងយ៉ាងខ្លាំងបើប្រៀបធៀបទៅនឹងការដឹកជញ្ជូនតាមផ្លូវថ្នល់ ដែលស្របតាមគោលដៅនិរន្តរភាពរបស់កម្ពុជា។
ច្រករបៀងនីមួយៗដើរតួនាទីបំពេញបន្ថែមនៅក្នុងប្រព័ន្ធអេកូឡូជីស្ទីករបស់កម្ពុជា។ ផ្លូវថ្នល់ជួយសម្រួលដល់ការឆ្លងកាត់យ៉ាងឆាប់រហ័សសម្រាប់ទំនិញដែលឆាប់ខូច ផ្លូវទឹកផ្តល់នូវការដឹកជញ្ជូនច្រើនដែលមានតម្លៃទាប ហើយផ្លូវដែកផ្តល់នូវជម្រើសប្រកបដោយនិរន្តរភាពសម្រាប់ការដឹកជញ្ជូនទំនិញធ្ងន់។
លោកស្រី Tania Meyer នាយកគ្រប់គ្រងធនាគារពិភពលោកប្រចាំប្រទេសកម្ពុជាបានថ្លែងថា៖ «របាយការណ៍នេះបានប្រមូលផ្តុំភាគីពាក់ព័ន្ធសំខាន់ៗពីរដ្ឋាភិបាល វិស័យឯកជន និងដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ ដើម្បីស្វែងរកជម្រើសបង្កើនវិស័យដឹកជញ្ជូនរបស់កម្ពុជា និងការតភ្ជាប់ក្នុងតំបន់។ វិធីសាស្ត្រដ៏ទូលំទូលាយមួយក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍បណ្តាញដឹកជញ្ជូន នឹងជួយលើកកម្ពស់ការប្រកួតប្រជែងរបស់កម្ពុជា ដោះសោសក្ដានុពលនាំចេញរបស់ខ្លួន និងលើកកម្ពស់ពាណិជ្ជកម្មក្នុងតំបន់»។
ដោះស្រាយបញ្ហាហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធគ្មានប្រសិទ្ធភាព
បណ្តាញភ័ស្តុភាររបស់កម្ពុជាប្រឈមមុខនឹងបញ្ហាសំខាន់ៗដែលរារាំងកំណើន និងប្រសិទ្ធភាពពាណិជ្ជកម្មរបស់ខ្លួនរួមមាន។
ជាមួយនឹងអាយុជាមធ្យម ២០ ឆ្នាំ រថយន្តដឹកទំនិញភាគច្រើនហួសសម័យ ដែលបណ្តាលឱ្យមានការប្រើប្រាស់ប្រេងឥន្ធនៈខ្ពស់ ការចំណាយលើការថែទាំកើនឡើង និងការបំភាយឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់កើនឡើង។
កំពង់ផែស្វយ័តភ្នំពេញ (PPAP) គ្រោងនឹងបង្កើនសមត្ថភាពគ្រប់គ្រងកុងតឺន័ររបស់ខ្លួនទ្វេដងនៅឆ្នាំ ២០២៩ តាមរយៈការវិនិយោគហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ។ រូបថត ក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន
របាយការណ៍នេះបានបន្តថា៖ «រថយន្ដដឹកជញ្ជូនចាស់ៗនេះក៏រួមចំណែកដល់ពេលវេលានៃការធ្វើដំណើរយឺតផងដែរ ដោយកាត់បន្ថយភាពប្រកួតប្រជែងនៃការនាំចេញរបស់កម្ពុជា»។
ខណៈពេលដែលផ្លូវជាតិ ៨៥ភាគរយ ត្រូវបានកសាង ផ្លូវជនបទមានតែ ១០ភាគរយ ប៉ុណ្ណោះដែលអាចប្រើប្រាស់បាន។ កង្វះហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនេះប៉ះពាល់ដល់ការតភ្ជាប់ចម្ងាយឆ្ងាយ ការកំណត់ការចូលទៅកាន់តំបន់កសិកម្ម និងឧស្សាហកម្ម និងការបង្កើនថ្លៃដឹកជញ្ជូនសម្រាប់សហគមន៍ជនបទ។
ទោះបីជាមានសក្ដានុពលក៏ដោយ ផ្លូវដែកបច្ចុប្បន្នគ្រប់គ្រងតិចជាង ១ភាគរយនៃការដឹកជញ្ជូនក្នុងស្រុក។ ផ្លូវទឹកដែលមានប្រសិទ្ធភាពថ្លៃដើមសម្រាប់ទំនិញច្រើន ប្រឈមនឹងឧបសគ្គសមត្ថភាព និងនីតិវិធីឆ្លងកាត់ព្រំដែនគ្មានប្រសិទ្ធភាព។
បើយោងតាមរបាយការណ៍ បានបង្ហាញថា៖ «បញ្ហាទាំងនេះកំណត់ការប្រើប្រាស់ពេញលេញនៃរបៀបដឹកជញ្ជូនប្រកបដោយនិរន្តរភាពទាំងនេះ»។
កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដើម្បីសម្រួលដំណើរការគយនៅតាមព្រំដែនធំៗ ដូចជា ប៉ោយប៉ែត និងបាវិត បានបង្ហាញភាពរីកចម្រើន ដោយកាត់បន្ថយរយៈពេលនៃការបោសសម្អាត។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ភាពគ្មានប្រសិទ្ធភាពក្នុងការសម្របសម្រួល និងការអនុម័តបច្ចេកវិទ្យាបន្តពន្យារពេលលំហូរពាណិជ្ជកម្ម ដោយបញ្ជាក់ពីតម្រូវការសម្រាប់ការកែលម្អបន្ថែមទៀត៕
