លោក ម៉ារ៍កូស ជេអរ៍ ថ្លែងសុន្ទរកថាបន្ទាប់ពីបានស្បថចូលកាន់តំណែងជាមេដឹកនាំថ្មីរបស់ហ្វីលីពីន នៅឯសារមន្ទីរជាតិ ក្នុងក្រុងម៉ានីល កាលពីថ្ងៃទី ៣០ ខែមិថុនា។។ AFP
.jpg)
ការវិលត្រឡប់ចូលទៅកាន់អំណាចកណ្តាលរបស់អ្នកជំនាន់ក្រោយនៃក្រុមគ្រួសារ ហ្វឺឌីណង់ដ៍ ម៉ារ៍កូស (Ferdinand Marcos) ដែលធ្លាប់កាន់អំណាចរយៈពេលជាង ២០ ឆ្នាំ ក្រោមការដឹកនាំរបស់បុរសម្នាក់ ដែលអំណាចត្រូវបានបញ្ចប់ ដោយការត្រូវបានផ្តួលរំលំ និងបង្ខំឱ្យនិរទេសខ្លួន នៅក្នុងបដិវត្តន៍អំណាចរបស់ប្រជាជន។
៣៦ ឆ្នាំ បន្ទាប់ពីការបាត់បង់អំណាច កូនប្រុសរបស់អតីតប្រធានាធិតីដ៏យូរបំផុត ក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ប្រទេសហ្វីលីពីន គឺលោក ហ្វឺឌីណង់ដ៍ ម៉ា៍កូស ជេអរ៍ (Ferdinand Marcos Jr) បានស្តារមុខមាត់គ្រួសារខ្លួនឡើងវិញលើឆាកនយោបាយ ដោយលាយឡំទៅដោយប្រតិកម្មខកចិត្តចម្រុះពីអ្នកធ្លាប់ទទួលរងទណ្ឌកម្ម ក្រោមអំណាចច្បាប់អាជ្ញាសឹកពីឪពុករបស់លោក។
ពិធីចូលកាន់តំណែងរបស់លោក ម៉ារ៍កូស ជេអរ៍ កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ គឺជាការត្រឡប់មកវិញផ្នែកនយោបាយដ៏គួរឱ្យភ្ញាក់ផ្អើលមួយ សម្រាប់សន្តតិវង្ស (អ្នកតពូជពង្សវង្សត្រកូល) នយោបាយដ៏ល្បីល្បាញបំផុតមួយរបស់អាស៊ី ពោលគឺមានរយៈពេល ៣៦ ឆ្នាំ បន្ទាប់ពីអតីតប្រធានាធិបតីលោក ម៉ារ៍កូស ត្រូវបានទម្លាក់ពីតំណែង និងបង្ខំឱ្យនិរទេសខ្លួន ក្នុងការបះបោរ ដ៏ល្បីសុសសាយ ១។ នេះបើតាមការឱ្យដឹងពី Al Jazeera។
តែអ្នកធ្លាប់រងទណ្ឌកម្ម ក្នុងយុគសម័យរបស់លោក ម៉ារ៍កូស បានមើលឃើញថា វាជាសុបិនដ៏អាក្រក់របស់ពួកគេ។ ដោយដកស្រង់សម្តី ដោយទូរទស្សន៍ Al Jazeera សកម្មជនអាយុ ៧០ ឆ្នាំ លោក Bonifacio Ilagan ដែលត្រូវបានឃុំខ្លួន និងរងការធ្វើទារុណកម្មយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ ដោយកងកម្លាំងប្រឆាំងការបះបោរ ក្នុងអំឡុងពេលនៃការគ្រប់គ្រងរបស់លោក ម៉ារ៍កូស បាននិយាយថា៖ «សម្រាប់ជនរងគ្រោះនៃច្បាប់អាជ្ញាសឹកដូចរូបខ្ញុំ នេះជាសុបិនអាក្រក់ ១»។
ប៉ុន្តែប្រធានាធិបតីថ្មី នៅក្នុងសុន្ទរកថា ដែលបន្លឺឡើងនូវពាក្យស្លោក ក្នុងយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោតរបស់គាត់បានសន្យាថា «នឹងនាំប្រទេសឱ្យចាកចេញកាន់តែឆ្ងាយ តាមទស្សនវិស័យរបស់គាត់ជាមួយនឹងគោលនយោបាយ ដែលផ្តល់ផលប្រយោជន៍ដល់មនុស្សគ្រប់គ្នា ហើយបានថ្លែងអំណរគុណដល់សាធារណជន ដែលបានបញ្ចេញនូវអ្វីដែលគាត់ហៅថា «អាណត្តិបោះឆ្នោតដ៏ធំបំផុត នៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រប្រជាធិបតេយ្យហ្វីលីពីន»។
ដោយត្រូវបានគេឱ្យឈ្មោះក្រៅថា «Bongbong» លោក ម៉ារ៍កូស វ័យ ៦៤ ឆ្នាំ បានទទួលជ័យជម្នះភ្លូកទឹកភ្លូកដីដ៏កម្រ ក្នុងការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតី កាលពីខែមុន ដែលត្រូវបានជួយដោយអ្វីដែលអ្នករិះគន់និយាយថា ជាយុទ្ធនាការអស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំ ដើម្បីស្រោចស្រង់មុខមាត់គ្រួសាររបស់គាត់វិញ។
AP ដែលជាបណ្តាញសារព័ត៌មានអាមេរិកបានរាយការណ៍ថា សហរដ្ឋអាមេរិក មានប្រវត្តិទំនាក់ទំនងយូរអង្វែងជាមួយហ្វីលីពីន ដែលធ្លាប់នៅក្រោមអាណានិគមរបស់ខ្លួនភាគច្រើន នៅដើមសតវត្សរ៍ទី២០ មុនទទួលបានឯករាជ្យ ក្នុងឆ្នាំ ១៩៤៦។
អាមេរិកមានទំនាក់ទំនងល្អូកល្អឹន ជាមួយហ្វីលីពីន ដោយសារទីតាំងរបស់ប្រទេសនេះ នៅចន្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង និងប៉ាស៊ីហ្វិកខាងលិច ដោយវាមានសារៈសំខាន់ជាយុទ្ធសាស្ត្រ សម្រាប់អាមេរិក ដែលតែងសហការជាមួយរដ្ឋាភិបាលហ្វីលីពីនគ្រប់អាណត្តិប្រកបដោយភាពរលូន។
ផ្អែកតាមការចេញផ្សាយរបស់ AP អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសអាមេរិក លោក Ned Price បានប្រាប់អ្នកយកព័ត៌មាន នៅទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនថា៖ «យើងទន្ទឹងរង់ចាំការបន្តភាពជាដៃគូពិសេសរបស់យើង និងធ្វើការជាមួយរដ្ឋបាលបន្ទាប់លើសិទ្ធិមនុស្ស និងអាទិភាពក្នុងតំបន់»។
លោក Gregory B. Poling នាយកកម្មវិធីអាស៊ីអាគ្នេយ៍ នៅមជ្ឈមណ្ឌលសិក្សាយុទ្ធសាស្ត្រ និងអន្តរជាតិ នាក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន បានប្រាប់បណ្ដាញសារព័ត៌មាន AP ថា ទោះបីជារដ្ឋបាលលោក ចូ បៃដិន ទំនងជាពេញចិត្ត ក្នុងការរួមការងារជាមួយគូប្រជែងឈានមុខគេរបស់លោក ម៉ារ៍កូស គឺលោកស្រី Leni Robredo ក៏ដោយ ប៉ុន្តែថា «សម្ព័ន្ធភាព រវាងអាមេរិក និងហ្វីលីពីន មានសារៈសំខាន់ ចំពោះសន្តិសុខ និងវិបុលភាពរបស់ប្រទេសទាំង ២ ជាពិសេសក្នុងយុគសម័យថ្មីនៃការប្រកួតប្រជែងជាមួយប្រទេសចិន»។
លោក Poling បាននិយាយនៅក្នុងកំណត់ត្រាស្រាវជ្រាវមួយថា «មិនដូចលោកស្រី Leni ទេ ជាមួយនឹងវេទិការួមរបស់លោកស្រី សម្រាប់អភិបាលកិច្ចល្អ និងការអភិវឌ្ឍនៅផ្ទះ ហើយឈរនៅខាងចិន នៅបរទេស លោក ម៉ារ៍កូស គឺជាអ្នកបង្កើតគោលនយោបាយ។ លោកបានចៀសវាងនូវការជជែកដេញដោល ដោយលោកប្រធានាធិបតី គេចចេញពីការសម្ភាស និងបាននៅស្ងៀមលើបញ្ហាភាគច្រើន»។
លោក ម៉ារ៍កូស បានស្នងតំណែងពីលោក រ៉ូទ្រីហ្គោ ឌូតឺតេ (Rodrigo Duterte) ដែលទទួលបានភាពល្បីល្បាញជាអន្តរជាតិ សម្រាប់សង្គ្រាមប្រឆាំងគ្រឿងញៀនដ៏សាហាវរបស់គាត់ ហើយបានគំរាមសម្លាប់ឈ្មួញដែលសង្ស័យ បន្ទាប់ពីគាត់ចេញពីតំណែង។
លោកនិយាយនៅក្នុងពិធីចូលកាន់តំណែង ដែលហ៊ុមព័ទ្ធដោយក្រុមគ្រួសារ ដែលនៅជុំគ្នា និងជាមួយប្អូនស្រីរបស់គាត់ឈ្មោះ Imee សមាជិកព្រឹទ្ធសភា និងម្តាយអាយុ ៩២ ឆ្នាំ អង្គុយក្បែរឈ្មោះ Imelda ដែលជាអតីតសមាជិកសភា ៤ អាណត្តិថា៖ «អ្នកនឹងមិនខកចិត្តទេ ដូច្នេះកុំភ័យខ្លាច»។
លោក ម៉ារ៍កូស ជេអរ៍ ក៏បានសរសើរការគ្រប់គ្រងរបស់ឪពុករបស់លោកផងដែរ ប៉ុន្តែបាននិយាយថា តំណែងប្រធានាធិបតីរបស់គាត់មិនមែនពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងអតីតកាលទេ ប៉ុន្តែជាអនាគតដ៏ល្អប្រសើរ។
លោកនិយាយពីឪពុកលោកថា៖ «ខ្ញុំធ្លាប់ស្គាល់បុរសម្នាក់ ដែលឃើញអ្វីតិចតួចសម្រេចបាន តាំងពីឯករាជ្យ ប៉ុន្តែគាត់ធ្វើវាបាន ពេលខ្លះដោយមានការគាំទ្រដែលត្រូវការ ហើយពេលខ្លះមិនមាន។ ដូចនេះ រឿងនោះនឹងនៅជាមួយកូនប្រុសរបស់គាត់។ អ្នកនឹងមិនទទួលបានលេសពីខ្ញុំទេ»។
លោក ម៉ារ៍កូស បានគ្រប់គ្រងប្រទេសហ្វីលីពីនអស់រយៈពេល ២ ទសវត្សរ៍ពីឆ្នាំ ១៩៦៥ ដោយស្ទើរតែពាក់កណ្តាលនៃការដឹកនាំរបស់គាត់ ស្ថិតនៅក្រោមច្បាប់អាជ្ញាសឹក ដែលជួយឱ្យលោកបន្តការក្តាប់អំណាចរហូតដល់ការផ្តួលរំលំ ដោយកម្លាំងមហាជន និងការដកថយរបស់គ្រួសារគាត់ទៅនិរទេស ក្នុងអំឡុងបដិវត្តន៍អំណាចប្រជាជន ក្នុងឆ្នាំ ១៩៨៦។
គូប្រជែងរបស់លោក ម៉ារ៍កូស រាប់ពាន់នាក់ ត្រូវបានចាប់ដាក់គុក សម្លាប់ ឬបាត់ខ្លួន ក្នុងការគ្រប់គ្រងប្រកបដោយភាពផ្តាច់ការ ហើយឈ្មោះគ្រួសារ បានប្រែជាមានន័យដូចនឹងការនិយមជ្រុល ភាពហួសហេតុ និងការបាត់ប្រាក់រាប់ពាន់លានដុល្លារ ពីទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ។ គ្រួសាររបស់លោកម៉ារ៍កូស បានច្រានចោលរាល់ការចោទពីបទកេងបន្លំនានា។
AL Jazeera បានផ្សាយថា សកម្មជន និងអ្នករស់រានមានជីវិតពីសម័យកាលនៃការប្រើច្បាប់អាជ្ញាសឹក នៅក្រោមឪពុករបស់គាត់ បានតវ៉ាប្រឆាំងនឹងពិធីឡើងកាន់អំណាចរបស់លោក ម៉ារ៍កូស ជេអរ៍ ដែលបានធ្វើឡើង នៅក្នុងពិធី នាពេលថ្ងៃត្រង់ នាជណ្តើរនៃសារមន្ទីរជាតិ ក្នុងទីក្រុងម៉ានីល។ ប៉ូលិស ទាហាន និងឆ្មាំតាមតំបន់ឆ្នេរជាង ១៥ ០០០ នាក់ ត្រូវបានដាក់ពង្រាយ នៅទូទាំងរាជធានី ដើម្បីធានាសន្តិសុខ។
ក្នុងសុន្ទរកថាបើកសម្ពោធតំណែងប្រធានាធិបតីជាប់ឆ្នោត លោក ម៉ារ៍កូស ដែលបានតែងតាំងខ្លួនឯង ជារដ្ឋមន្ត្រីកសិកម្មបាននិយាយថា លោកនឹងធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវភាពគ្រប់គ្រាន់នៃអាហារ ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ការគ្រប់គ្រងកាកសំណល់ និងការផ្គត់ផ្គង់ថាមពល និងផ្តល់ការគាំទ្រយ៉ាងពេញទំហឹងដល់កម្មករហ្វីលីពីនរាប់លាននាក់ នៅឯបរទេស។
លោកបាននិយាយថា៖ «ខ្ញុំយល់ច្បាស់ពីទំនាញនៃការទទួលខុសត្រូវ ដែលអ្នកដាក់លើស្មារបស់ខ្ញុំ។ ខ្ញុំមិនគិតសើៗទេ ប៉ុន្តែខ្ញុំបានត្រៀមខ្លួនរួចរាល់ សម្រាប់កិច្ចការនេះ។ ខ្ញុំនឹងធ្វើវាឱ្យរួចរាល់»៕
វីដេអូ៖
