បាតុករម្នាក់ គ្រវីទង់ជាតិស្រីលង្កា ក្បែររបាំងប៉ូលិស អំឡុងការដើរក្បួនតវ៉ាឆ្ពោះទៅកាន់ការិយាល័យលេខាធិការប្រធានាធិបតី ដើម្បីប្រឆាំងនឹងប្រធានាធិបតី ក្នុងក្រុងកូឡុំបូ កាលពីថ្ងៃទី ២២ ខែកក្កដា។ AFP
ស្រីលង្កាដែលជាប្រទេសដួលរលំសេដ្ឋកិច្ចដំបូងបំផុត ក្រោយជួបវិបត្តិកូវីដ ១៩ កំពុងប្រឈមវិបត្តិសង្គមដ៏ធ្ងន់ធ្ងររយៈពេលវែង ស្របពេលដែលស្ថាប័នផ្តល់ប្រាក់កម្ចីអន្តរជាតិបង្ហាញភាពមិនច្បាស់លាស់ ក្នុងការទម្លាក់កញ្ចប់ហិរញ្ញប្បទានថ្មី ដោយទាមទារឱ្យប្រទេសនេះ ធ្វើកំណែទម្រង់កាន់តែស៊ីជម្រៅ ដើម្បីធានាស្ថិរភាពម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ច។
ការដួលរលំសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសដែនកោះ ដែលមានប្រជាជន ២២ លាននាក់នេះ បណ្តាលឱ្យប្រជាជនរស់នៅជាមួយភាពខ្វះខាតនូវគ្រឿងអាស្រ័យជាច្រើន សម្រាប់បំពេញតម្រូវការរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ ដូចជាការខ្វះឥន្ធនៈ អាហារ ថ្នាំពេទ្យជាដើម។ ប្រទេសនៅអាស៊ីខាងត្បូងមួយនេះ បានធ្លាក់ចូលទៅក្នុងវិបត្តិជាបន្តបន្ទាប់ ចាប់តាំងវិបត្តិជំងឺកូវីដ ១៩ ផ្ទុះឡើង ដោយបានប៉ះពាល់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់វិស័យទេសចរណ៍ ដែលប្រទេសនេះពឹងផ្អែក ដើម្បីបង្កើតរូបិយប័ណ្ណអន្តរជាតិ ជាថ្នូរនឹងការបញ្ជាទិញឧស្ម័ន និងម្ហូបអាហារ ជីកសិកម្ម ពីទីផ្សារអន្តរជាតិ។
វិបត្តិម្ហូបអាហារនៅស្រីលង្កា ក៏កើតចេញផងដែរ ពីគោលនយោបាយមិនត្រឹមត្រូវ ក្នុងវិស័យកសិកម្ម ដែលប្រទេសនេះមានបំណងប្រែក្លាយខ្លួនជាកន្លែងផលិតផលិតកម្មសរីរាង្គ ១០០% ដំបូងគេបំផុត នៅលើពិភពលោក ដោយបានហាមឃាត់ការនាំចូលជីគីមីទាំងអស់ សម្រាប់បម្រើការបង្កបង្កើនផលក្នុងស្រុក។ ផ្ទុយទៅវិញ កសិករជាច្រើនបានបាក់ទឹកចិត្ត ហើយបោះបង់ស្រែចម្ការ ដោយសារកសិកម្មរបស់ខ្លួនរងការបំផ្លិចបំផ្លាញពីសត្វល្អិត និងការទទួលបានទិន្នផលទាប។
ដោយស៊ូទ្រាំការលំបាកដែលគ្មានពន្លឺ ក្នុងការដោះស្រាយ ដោយសារប្រទេសកំពុងខ្វះខាតរូបិយប័ណ្ណបរទេសយ៉ាងខ្លាំង សម្រាប់នាំចូលផលិតផលចាំបាច់ ដើម្បីបំពេញសេចក្តីត្រូវការរស់នៅនោះ ប្រជាជនស្រីលង្ការាប់ម៉ឺននាក់ចេញធ្វើបាតុកម្មជាបន្តបន្ទាប់ ជាពិសេសការប្រមូលផ្តុំនៅតាមស្ថានីយចាក់សាំង និងបញ្ចូលហ្គាសសម្រាប់ចម្អិន។
ការតវ៉ាធំចុងក្រោយ កើតមានឡើង ចាប់តាំងពីដើមខែកក្កដា ដោយបាតុកររាប់ម៉ឺននាក់ដើរតាមដងផ្លូវរហូតចូលទៅកាន់ការិយាល័យប្រធានាធិបតី និងគេហដ្ឋាននាយករដ្ឋមន្ត្រី ដោយទាមទារឱ្យពួកគេចុះចេញពីតំណែង។ ជាលទ្ធផល ប្រធានាធិបតី ហ្គោតាបាយ៉ា រ៉ាចាប៉ាក្សា (Gotabaya Rajapaksa) យល់ព្រមចុះចេញពីតំណែង តាមរយៈសារអេឡិចត្រូនិក ពេលដែលខ្លួនកំពុងនិរទេស នៅប្រទេសសិង្ហបុរី កាលពីថ្ងៃទី ១៣ ខែកក្កដា ដោយកើតឡើងក្រោយពីនាយករដ្ឋមន្ត្រី Mahinda Rajapaksa ដែលជាបងប្រុសប្រកាសចុះចេញពីតំណែង កាលពីដើមខែឧសភា។
សមាជិករដ្ឋសភាស្រីលង្កាភាគច្រើន ក្នុងចំណោម ២២៥ អាសនៈ បានបោះឆ្នោតគាំទ្រលោក រ៉ានីល វីកក្រេម៉េស៊ីងហេ (Ranil Wickremesinghe) ដែលធ្លាប់កាន់តែតួនាទីជានាយករដ្ឋមន្ត្រីស្រីលង្កា ៦ ដង ឱ្យក្លាយជាប្រធានាធិបតីថ្មី ដើម្បីដោះស្រាយវិបត្តិរបស់ប្រទេស ដែលធ្លាក់ចុះរូបិយប័ណ្ណបរទេសដោយសារជំងឺកូវីដ ១៩ បានមកកាត់ផ្តាច់ចង្វាក់នៃការធ្វើដំណើរជាសកល ដែលធ្វើឱ្យវិស័យទេសចរណ៍នៅទ្រឹងទាំងស្រុង។
កាលពីថ្ងៃសុក្រសប្តាហ៍មុន ធនាគារពិភពលោក (World Bank) បានបដិសេធសម្រាប់ការផ្តល់ហរិញ្ញប្បទានថ្មី រហូតដល់ប្រទេសនេះ កសាងបាននូវក្របខ័ណ្ឌគោលនយោបាយម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ចគ្រប់គ្រាន់ ដោយទាមទារឱ្យមានកំណែទម្រង់រចនាសម្ព័ន្ធស៊ីជម្រៅ ដែលផ្តោតលើស្ថិរភាពសេដ្ឋកិច្ចផងដែរ ព្រមទាំងលើការដោះស្រាយបុព្វហេតុរចនាសម្ព័ន្ធឫសគល់នៃវិបត្តិនេះ ដើម្បីធានាថា ការប្រសើរឡើងវិញ និងការអភិវឌ្ឍ នាពេលអនាគតរបស់ប្រទេស មានភាពធន់ និងប្រកបដោយបរិយាប័ន្ន។
តាមរយៈសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់ខ្លួន ធនាគារពិភពលោកឱ្យដឹងថា ដើម្បីជួយសម្រាលដល់ការខ្វះខាតយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរនៃសម្ភារចាំបាច់សំខាន់ៗ ដែលមានដូចជាថ្នាំពេទ្យ ឧស្ម័ន ជីកសិកម្ម អាហារ សម្រាប់កុមារសិស្សសាលា និងការផ្ទេរសាច់ប្រាក់ សម្រាប់គ្រួសារក្រីក្រ និងងាយរងគ្រោះ ធនាគារពិភពលោក កំពុងតែរៀបចំធនធានឡើងវិញក្រោមកម្ចីដែលកំពុងមានស្រាប់ នៅក្នុងផលបត្ររបស់ខ្លួន ដោយរហូតមកទល់ពេលនេះ ថវិកាប្រមាណជា $១៦០លាននៃមូលនិធិទាំងនេះ ត្រូវបានបញ្ចេញ ដើម្បីបំពេញតម្រូវការបន្ទាន់។ លើសពីនេះ គម្រោងបន្តបន្ទាប់ទៀត នឹងបន្តជួយដល់សេវាមូលដ្ឋាន ការផ្តល់ថ្នាំ និងការផ្គត់ផ្គង់ថ្នាំពេទ្យ អាហារសាលា រួមទាំងការលើកលែងចំពោះថ្លៃសិក្សាជាដើម។
ទោះបីជាយ៉ាងណា ធនាគារមិនបានលើកឡើងពីចំណុច ដែលប្រទេសដួលរលំសេដ្ឋកិច្ចនេះ ត្រូវធ្វើនោះទេ ប៉ុន្តែកាលពីឆ្នាំ ២០១៧ ស្ថាប័នផ្តល់ប្រាក់កម្ចីមួយនេះ ធ្លាប់បានលើកឡើងថា ស្រីលង្កាត្រូវមើលឱ្យហួសពីព្រំដែនរបស់ខ្លួន និងបង្កើនការប្រកួតប្រជែងជាសកល ដើម្បីរក្សាកំណើនខ្ពស់ និងរយៈពេលវែង។
ស្រីលង្កាក៏ធ្លាប់បានដាក់ចេញចក្ខុវិស័យឆ្នាំ ២០២៥ ដោយធនាគារពិភពលោក បានកំណត់វគ្គនៃការកែទម្រង់ ដើម្បីធ្វើឱ្យប្រទេសកាន់តែមានភាពប្រកួតប្រជែង និងលើកកម្រិតជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាជនទាំងអស់។ កំណែទម្រង់ទាំងនេះ មានចាប់ពីតម្រូវការបន្ទាន់ ដូចជាច្បាប់ការងារ រហូតដល់ការរៀបចំរចនាសម្ព័ន្ធកម្មវិធីបណ្តាញសុវត្ថិភាពសង្គម និងការជំរុញការទទួលបានបច្ចេកវិទ្យា និងការធ្វើឱ្យឌីជីថល។
ធនាគារពិភពលោក លើកឡើងពេលនោះថា៖ «នេះជារបៀបដែលប្រទេសស្រីលង្កា ចង់ផ្លាស់ប្តូរទៅជាប្រទេសដែលមានប្រាក់ចំណូលមធ្យមកម្រិតខ្ពស់ ដោយមានការប្រកួតប្រជែង និងបរិយាប័ន្ន រួមជាមួយនឹងរបៀប ដែលធនាគារពិភពលោក ក្នុងនាមជាដៃគូជិត ៦ ទសវត្សរ៍ នឹងបន្តគាំទ្រដល់ការអភិវឌ្ឍ»។
ការបដិសេធរបស់ធនាគារពិភពលោក ក៏មិនទាន់បិទផ្លូវសម្រាប់ប្រធានាធិបតី លោក វីកក្រេម៉េស៊ីងហេ វ័យ ៧៣ ឆ្នាំដែរ ដោយរដ្ឋាភិបាលរបស់លោករំពឹងសម្រេចបានកិច្ចព្រមព្រៀងជាមួយស្ថាប័នផ្តល់ប្រាក់កម្ចី IMF នៅចុងខែសីហានេះ ដោយស្រីលង្កានឹងត្រូវទទួលបានប្រាក់លើសពី $៣ ពាន់លានពីប្រភពផ្សេងទៀត ឆ្នាំក្រោយ ដើម្បីជាការគាំទ្រដល់ការនាំចូលសំខាន់ៗ រួមមានប្រេងឥន្ធនៈ អាហារ និងជី។ នេះបើតាមទីភ្នាក់ងារព័ត៌មាន AFP របស់បារាំង។
យោងតាមទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានរ៉យទ័ររបស់អង់គ្លេស ប្រទេសកោះមួយនេះ អស់ការដោះដូររូបិយប័ណ្ណបរទេស ដើម្បីផ្តល់ហិរញ្ញប្បទាន សូម្បីការនាំចូលសំខាន់បំផុត ហើយការខ្វះខាតរ៉ាំរ៉ៃ បានធ្វើឱ្យកំហឹងសាធារណជនឆាបឆេះឡើង ខណៈរហូតដល់ចុងក្រោយ មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលត្រូវបានប្រាប់ឱ្យធ្វើការពីផ្ទះ ដើម្បីកាត់បន្ថយការធ្វើដំណើរ និងសន្សំសំចៃប្រេង។
យោងតាមរ៉យទ័រ អតិផរណាបានកើនឡើងដល់ ៦០,៨% ក្នុងខែកក្កដា សម្រាប់កំណត់ត្រាប្រចាំខែជាប់ៗគ្នា ១០ ខែ។ នេះបើតាមទិន្នន័យពីសន្ទស្សន៍តម្លៃទំនិញប្រើប្រាស់របស់កូឡុំបូ (CCPI) ដែលបានចេញផ្សាយ កាលពីថ្ងៃសុក្រ ខណៈប្រាក់រូពីដែលជារូបិយប័ណ្ណស្រីលង្កា បានបាត់បង់តម្លៃជាងពាក់កណ្តាលធៀបនឹងប្រាក់ដុល្លារអាមេរិកនៅឆ្នាំនេះ។ កាលពីខែមេសា ប្រទេសស្រីលង្កា បានផ្អាកការសងបំណុលបរទេសប្រហែល $១២ ពាន់លាន ហើយត្រូវបង់ប្រាក់ជិត $២១ ពាន់លាន នៅចុងឆ្នាំ ២០២៥។
កាសែត Wall Street Journal បានរាយការណ៍ថា ប្រធានាធិបតីថ្មីរបស់ស្រីលង្កា លោក វីកក្រេម៉េស៊ីងហេ បាននិយាយកាលពីថ្ងៃអាទិត្យ ទី ៣១ ខែកក្កដា ឥឡូវនេះ វាមិនមែនជាពេលវេលាសមរម្យ សម្រាប់អតីតប្រធានាធិបតី លោក Gotabaya ក្នុងការវិលត្រឡប់មកប្រទេសវិញនោះទេ ពីព្រោះការវិលត្រឡប់នៅក្នុងខណៈពេលនេះ អាចធ្វើឱ្យមានភាពតានតឹងផ្នែកនយោបាយ ដោយលោកប្រធានាធិបតីថ្មី បាននិយាយក្នុងបទសម្ភាសជាមួយអ្នកសារព័ត៌មានថា៖ «ខ្ញុំមិនជឿថា វាមិនមែនជាពេលវេលា សម្រាប់គាត់ ដើម្បីត្រឡប់មកវិញទេ។ ខ្ញុំមិនមានសញ្ញាថា គាត់នឹងត្រឡប់មកវិញឆាប់ៗនេះទេ»៕
