ប្រធានាធិបតីតួកគី លោក រេស៊ីប តៃយីប អេរដូហ្គែន ដែលខ្វែងគំនិតជាមួយបស្ចិមប្រទេស។ AFP
ប្រមុខដឹកនាំតួកគីដែលធ្លាក់ចូលទៅក្នុងជម្លោះការទូតជាមួយអ៊ីស្រាអែលរហូតដល់ដកទូតចេញរៀងៗខ្លួនក្រោយផ្ទុះសង្គ្រាមនៅហ្គាហ្សា បានដាក់ចេញនូវគំនិតផ្តួចផ្តើមមួយឱ្យមានការផ្ទៀងផ្ទាត់អំពីការកាន់កាប់អាវុធនុយក្លេអ៊ែររបស់ប្រទេសអ៊ីស្រាអែល ដែលមានការគំរាមកំហែងខ្លាំងដល់តំបន់ និងប្រទេសរបស់លោក។
ប្រធានាធិបតីតួកគី លោក រេស៊ីប តៃយីប អេរដូហ្គែន (Recep Tayyip Erdogan) ដែលបានរិះគន់បស្ចិមលោកចំពោះការគាំទ្រអ៊ីស្រាអែលដែលវាយប្រហារលើតំបន់ហ្គាហ្សា បាននិយាយថា ប្រទេសតួកគីនឹងស្នើសុំក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ (UNSC) និងទីភ្នាក់ងាថាមពលបរមាណូអន្តរជាតិ (IAEA) ដើម្បីផ្ទៀងផ្ទាត់ការកាន់កាប់អាវុធនុយក្លេអ៊ែររបស់អ៊ីស្រាអែល។
ខុសពីបស្ចិមប្រទេសដែលមានសហរដ្ឋអាមេរិក អឺរ៉ុប និងអ៊ីស្រាអែល ដែលបានហៅក្រុមហាម៉ាស់ប៉ាឡេស្ទីនថាជា «ក្រុមភេរវករ» ប្រធានាធិបតីតួកគី អេរដូហ្គែន បានហៅក្រុមហាម៉ាស់ ជា «ក្រុមរំដោះខ្លួន (Liberation Group)» ដោយការឈឺចាប់ពីការកាន់កាប់ទឹកដី។
កាសែត The Star បានដកស្រង់សម្តីមេដឹកនាំតួកគី ដែលបាននិយាយនៅឯវេទិកាសេដ្ឋកិច្ចនៅប្រទេសអាល់ហ្សេរីថា៖ «យើងនឹងដាក់ចេញគំនិតផ្តួចផ្តើមទាំងនៅក្នុងក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ និងនៅទីភ្នាក់ងារថាមពលបរមាណូអន្តរជាតិ លើបញ្ហាដែលគំរាមកំហែងដល់សន្តិសុខក្នុងតំបន់ជាពិសេសតួកគី»។
លោក អេរដូហ្គែន បាននិយាយមុននេះអំពីតម្រូវការដើម្បីផ្ទៀងផ្ទាត់វត្តមានអាវុធនុយក្លេអ៊ែរនៅក្នុងប្រទេសអ៊ីស្រាអែល និងចេតនាដើម្បីផ្តួចផ្តើមដំណើរការពាក់ព័ន្ធនៅក្នុងរចនាសម្ព័ន្ធអន្តរជាតិ រួមទាំងបន្ទាប់ពីកិច្ចប្រជុំរដ្ឋាភិបាលថ្ងៃទី ២០ ខែមិថុនា។
ប្រធានាធិបតីតួកគីបានចង្អុលបង្ហាញថា អ៊ីស្រាអែលទទួលស្គាល់ដោយបើកចំហ ថាខ្លួនមានអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ ប៉ុន្តែរចនាសម្ព័ន្ធអន្តរជាតិ ជាពិសេស IAEA និងអង្គការសហប្រជាជាតិមិនធ្វើការស៊ើបអង្កេតដែលត្រូវគ្នានោះទេ។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសរុស្ស៊ីក៏ធ្លាប់បានលើកឡើងពីចម្ងល់អំពីការកាន់កាប់អាវុធនុយក្លេអ៊ែររបស់អ៊ីស្រាអែល បន្ទាប់ពីរដ្ឋមន្ត្រីវប្បធម៌អ៊ីស្រាអែល លោក Amihay Eliyahu លើកឡើងពីការប្រើអាវុធនុយក្លេអ៊ែរកម្ទេចតំបន់ហ្គាហ្សា ប៉ុន្តែក្រោយ ១ ថ្ងៃបន្ទាប់ពីការលើកឡើងនោះ នាយករដ្ឋមន្ត្រីអ៊ីស្រាអែល Benjamin Netanyahu បានផ្អាកមុខងាររបស់លោក ដោយអះអាងថា ការលើកឡើងរបស់រដ្ឋមន្ត្រីរូបនេះមិនផ្អែកលើការពិតឡើយ។
សហរដ្ឋអាមេរិកដែលជាសម្ព័ន្ធអ៊ីស្រាអែល បានវាយប្រហារប្រទេសអ៊ីរ៉ាក់ ក្រោមការដឹកនាំរបស់លោក សាដាម ហ៊ូសេន (Saddam Hussein) កាលឆ្នាំ ២០០៣ បន្ទាប់ពីការកាន់កាប់អំណាចអស់រយៈពេលជាង ២០ ឆ្នាំ ដោយប្រើលេសថា ប្រទេសអ៊ីរ៉ាក់មានផលិតអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ ប៉ុន្តែក្រោយការដួលរលំរបស់ លោក សាដាម ហ៊ូសេន ក៏គ្មានរកឃើញថាអ៊ីរ៉ាក់មានផលិតអាវុធមហាប្រល័យឡើយ។
យោងតាមការចុះផ្សាយរបស់រ៉យទ័រ រដ្ឋអ៊ីស្រាអែលមិនត្រូវបានគេទទួលស្គាល់ជាទូទៅថាជារដ្ឋកាន់កាប់អាវុធនុយក្លេអ៊ែរទេ ទោះបីសហព័ន្ធអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រអាមេរិក ព្យាករថា អ៊ីស្រាអែលមានក្បាលគ្រាប់នុយក្លេអ៊ែរប្រហែល ៩០ គ្រាប់។
ថ្លែងនៅតំបន់អាហ្រ្វិក លោក អេរដូហ្គែន ក៏បានប្រាប់វេទិកាថា តួកគីនឹងខិតខំប្រឹងប្រែងកសាងតំបន់ហ្គាហ្សាឡើងវិញ និងស្វែងរកការគាំទ្រឱ្យអ៊ីស្រាអែលទទួលខុសត្រូវចំពោះឧក្រិដ្ឋកម្មដែលបានប្រព្រឹត្តនៅក្នុងសង្គ្រាមនៅប៉ាឡេស្ទីន៕
