កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល វាយចូលតំបន់ហ្គាហ្សាដើម្បីកម្ទេចក្រុមហាម៉ាស់។ AFP
អ៊ីស្រាអែល និងអាហ្រ្វិកខាងត្បូង នឹងប្រឈមមុខដាក់គ្នានៅតុលាការកំពូលរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ (UN) ចាប់ពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទៅ បន្ទាប់ពីរដ្ឋាភិបាលក្រុងព្រ៊ីតូរីយ៉ា បានចោទប្រកាន់អ៊ីស្រាអែល ពីបទប្រល័យពូជសាសន៍នៅតំបន់ហ្គាហ្សា។
ទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មាន AFP បានរាយការណ៍ថា ក្នុងពាក្យបណ្ដឹងកម្រាស់ ៨៣ ទំព័រទៅកាន់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ (ICJ) ប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូងបានជំរុញឱ្យចៅក្រមបញ្ជាឱ្យអ៊ីស្រាអែល «ផ្អាកប្រតិបត្តិការយោធារបស់ខ្លួនជាបន្ទាន់» នៅក្នុងតំបន់ហ្គាហ្សា។
អាហ្រ្វិកខាងត្បូងបានចោទប្រកាន់ថា អ៊ីស្រាអែល «បានពាក់ព័ន្ធ កំពុងពាក់ព័ន្ធ ហើយនឹងបន្ថែមការពាក់ព័ន្ធនឹងការប្រព្រឹត្តអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ ប្រឆាំងនឹងប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីននៅតំបន់ហ្គាហ្សា»។
ប្រទេសដដែលបន្តថា សកម្មភាពរបស់អ៊ីស្រាអែលនៅហ្គាហ្សាគឺ «មានបំណងនាំមកនូវការបំផ្លិចបំផ្លាញផ្នែកមួយយ៉ាងសំខាន់នៃក្រុមពូជសាសន៍ ជាតិសាសន៍របស់ប៉ាឡេស្ទីន»។ «អំពើប្រល័យពូជសាសន៍» របស់អ៊ីស្រាអែល ផ្តើមចេញពីការសម្លាប់ជនជាតិប៉ាឡេស្ទីនរាប់ពាន់នាក់នៅហ្គាហ្សា ការផ្លាស់លំនៅដោយបង្ខំ និងរារាំងការទទួលបានជំនួយគ្រប់គ្រាន់ ដែលបណ្តាលឱ្យមានការអត់ឃ្លាន។
យ៉ាងណាមិញ អ៊ីស្រាអែលបានប្រតិកម្មយ៉ាងខឹងសម្បាចំពោះការចោទប្រកាន់នេះ ដោយអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលលោក Eylon Levy បានប្តេជ្ញាប្រឆាំងនឹងពាក់បណ្ដឹងរបស់អាហ្វ្រិកខាងត្បូង ដែលលោកបានពណ៌នាថាជា «ការមួលបង្កាច់ឈាម» ដោយមិនសមហេតុផល។
ការមួលបង្កាច់ឈាម សំដៅលើការចោទប្រកាន់បែបរឿងព្រេងក្នុងទំនោរស្អប់ជនជាតិជ្វីហ្វ ដែលថាជនជាតិនេះបានសម្លាប់ពួកគ្រិស្តសាសនិកដើម្បីយកឈាមទៅប្រើក្នុងពិធីសាសនា។
លោកLevy បានបន្ថែមថា៖«វាពិតជាគួរឱ្យសោកស្ដាយណាស់ ដែលប្រជាជាតិឥន្ទធនូ ដែលមានមោទនភាពលើការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការរើសអើងជាតិសាសន៍ នឹងធ្វើការដោយមិនយកកម្រៃដើម្បីផលប្រយោជន៍សម្រាប់ពួករើសអើងជាតិសាសន៍ ដែលស្អប់ជនជាតិជ្វីហ្វ»។
ពាក្យថាប្រជាជាតិឥន្ទធនូដែលលោកប្រើ សំដៅលើសង្គមអាហ្វ្រិកខាងត្បូង ដែលពោរពេញទៅដោយភាពចម្រុះ និងពហុវប្បធម៌។
លោក Levy បន្ថែមថា បណ្ដឹងរបស់អាហ្វ្រិកខាងត្បូង គ្រាន់តែទង្វើបិទបាំងផ្នែកនយោបាយ និងផ្លូវច្បាប់ សម្រាប់ក្រុមហាម៉ាស់ប៉ុណ្ណោះ ហើយវាគឺជា «បទឧក្រិដ្ឋស្របគ្នានឹងយុទ្ធនាការប្រល័យពូជសាសន៍របស់ក្រុមហាម៉ាស់ប្រឆាំងនឹងប្រជាជនអ៊ីស្រាអែល»។
ចំណែកឯនាយករដ្ឋមន្ត្រីអ៊ីស្រាអែល លោក បេនចាមីន នេតានីយ៉ាហ៊ូ វិញ បាននិយាយថា៖ «អត់ទេ អាហ្វ្រិកខាងត្បូង! យើងមិនប្រព្រឹត្តអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ទេ គឺក្រុមហាម៉ាស់ទៅវិញទេ ដែលធ្វើដូច្នេះ»។
ក្រុមហាម៉ាស់បានបើកការវាយប្រហារលើអ៊ីស្រាអែលនៅថ្ងៃ ៧ តុលា ឆ្នាំមុន ដោយសម្លាប់មនុស្សជាង ១ ២០០ នាក់ និងចាប់ជំរិតមនុស្សរាប់រយនាក់ផ្សេងទៀត ដែលភាគច្រើនជាជនស៊ីវិល។
អ៊ីស្រាអែលប្ដេជ្ញាបោសសម្អាតក្រុមហាម៉ាស់ ដោយចាប់ផ្ដើមទម្លាក់គ្រាប់បែក និងវាយប្រហារដោយផ្ទាល់ទ្រង់ទ្រាយធំនៅតំបន់ហ្គាហ្សា ទោះបីជាមានការរិះគន់ និងបង្ហាញការព្រួយកង្វល់ខ្លាំងចំពោះសកម្មភាពយោធារបស់ខ្លួនក្ដី។
ប្រតិបត្តិការរបស់អ៊ីស្រាអែលមកទល់ពេលនេះ បានសម្លាប់មនុស្សជាង ២២ ០០០ នាក់ ដែលភាគច្រើនជាជនស៊ីវិលដែលជាកុមារ ខណៈអង្គការសហប្រជាជាតិប៉ាន់ប្រមាណថា ប្រជាជននៅហ្គាហ្សា ១,៩ លាននាក់ បានផ្លាស់ទីលំនៅ ហើយការភ័យខ្លាចចំពោះគ្រោះទុរ្ភិក្ស និងជំងឺកើនឡើង។
ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងរឿងក្ដីប្រឆាំងអ៊ីស្រាអែលរបស់អាហ្វ្រិកខាងត្បូង លោក Johann Soufiមេធាវី និងជាអ្នកជំនាញផ្នែកយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ បានប្រាប់ AFP ថា វានឹងមានជះឥទ្ធិពលខ្លាំង ប្រសិនបើតុលាការសម្រេចប្រឆាំងនឹងអ៊ីស្រាអែល។
លោក Soufi ដែលធ្វើការឱ្យទីភ្នាក់ងារអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកជនភៀសខ្លួនប៉ាឡេស្ទីននៅហ្គាហ្សា បាននិយាយថា៖ «ជាការពិតណាស់ មានបញ្ហាក្នុងការអនុវត្តសេចក្តីសម្រេចនេះ។ ប៉ុន្តែនៅចុងបញ្ចប់នៃថ្ងៃនោះ យុត្តិធម៌អន្តរជាតិនៅតែមាន»។
ICJ មានច្បាប់ស្តីពីវិវាទរវាងរដ្ឋ ហើយការសម្រេចចិត្តរបស់ខ្លួនមានកាតព្វកិច្ចស្របច្បាប់ ប៉ុន្តែអំណាចរបស់ស្ថាប័នដដែលមានកំណត់ក្នុងការអនុវត្ត។ តាមទ្រឹស្តី តុលាការអាចបញ្ជាអ៊ីស្រាអែលឱ្យបញ្ឈប់ការឈ្លានពានរបស់ខ្លួន ប៉ុន្តែបើអ៊ីស្រាអែលមិនគោរពតាម ក៏អាចថាបាន។ គំរូបែបនេះ គេឃើញម្ដងរួចហើយ នៅពេលដែល ICJ បញ្ជាឱ្យរុស្ស៊ីបញ្ឈប់ការឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន។
អាហ្រ្វិកខាងត្បូងអាចប្តឹងអ៊ីស្រាអែលបាន ដោយសារតែប្រទេសទាំង២បានចុះហត្ថលេខាលើអនុសញ្ញាប្រល័យពូជសាសន៍របស់អង្គការសហប្រជាជាតិឆ្នាំ១៩៤៨ ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងការសម្លាប់ជនជាតិជ្វីហ្វរង្គាល Holocaust ។
ប្រទេសណាក៏ដោយ ដែលបានចុះហត្ថលេខាលើអនុសញ្ញានេះ អាចប្តឹងទៅICJ ប្រសិនបើពួកគេមិនយល់ស្របលើ«ការបកស្រាយ ការដាក់ពាក្យ ឬការបំពេញ» នៃច្បាប់ ដែលបានរចនាឡើងដើម្បីការពារប្រឆាំងនឹងអំពើប្រល័យពូជសាសន៍៕
