នៅ​ភាគ​ខាងជើង​នៃ​ស្រុក​អន្លង់វែង ដែលជា​បន្ទាយ​ចុងក្រោយ​របស់​ខ្មែរក្រហម ដំបូល​ដែល​បាន​រចនា​ថ្មី​​បាន​ផ្ដល់​ម្លប់ជម្រក​ដល់​​​ផ្នូរ​របស់ ប៉ុល ពត ដែល​ជាមេដឹកនាំ​របប​ខ្មែរក្រហម​​ដែល​ត្រូវបាន​កត់ត្រា​ក្នុង​ប្រត្តិសាស្ត្រ​។​

គម្រោង​នេះ​បង្កើតឡើង​ដោយ​ស្ថាបត្យករ​កម្ពុជា​វ័យក្មេង​ពីររូប ដោយ​បាន​ជំរុញឱ្យមាន​ការពិភាក្សា​អំពី​ចំណុចប្រសព្វ​នៃ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ ការចងចាំ និង​ការផ្សះផ្សា​ជាតិ​ក្នុង​ប្រទេសមួយ ​ដែល​កំពុង​សះស្បើយ​ពី​អតីតកាល​ដ៏​ឈឺចាប់​របស់ខ្លួន​។​

​លោក លី សុខ​ឃាង ជា​នាយក​មជ្ឈ​មណ្ឌល​សន្តិភាព​អន្លង់​វែង ​ដែល​ជា​គម្រោង​មួយ​របស់​មជ្ឈ​មណ្ឌល​ឯក​សារ​កម្ពុជា​ (DC-CAM) បាន​រំឭថា៖ «​មាន​ហេតុផល​ជាច្រើននាំឱ្យ​មាន​ការ​ប៉ះទង្គិច និង​ជម្លោះ​ជាយថាហេតុ​ដែល​កើតឡើង​ក្នុង​វេលា​​ចុងក្រោយ​នៃ​ចលនា​ខ្មែរក្រហម​”​។​


លោក​បាន​បន្ត​ថា៖ «​ការសម្រេចចិត្ត​ថា ​តើ​ត្រូវ​ចូលរួម​ក្នុងការ​បោះឆ្នោត​ឆ្នាំ ១៩៩៣ បាន​បង្កើត​ភាព​តានតឹង​ក្នុងចំណោម​មេដឹកនាំ​ខ្មែរក្រហម»​។​

មេដឹកនាំ​របប​ខ្មែរក្រហម ប៉ុល ពត ​ដែល​ទទួលខុសត្រូវ​លើ​ការស្លាប់​ប្រជាជន​កម្ពុជា​រហូតដល់​ពីរលាន​នាក់​បាន​ស្លាប់​នៅ​ថ្ងៃទី​១៥ ខែមេសា ឆ្នាំ​១៩៩៨ នៅ​ស្រុក​អន្លង់វែង ប្រទេស​កម្ពុជា​។​


សាកសព​របស់លោក​ត្រូវបាន​បូជា​នៅ​ជិត​ព្រំដែន​ថៃ ក្នុង​តំបន់ជួរ​ភ្នំ​ដងរែក ចម្ងាយ​ប្រហែល ១៣ គីឡូម៉ែត្រ​ភាគ​ខាងជើង​នៃ​ស្រុក​អន្លង់វែង​។​កន្លែង​បូជាសព​ត្រូវបាន​សម្គាល់​ដោយ​ផ្នូរ​ដ៏​សាមញ្ញ​មួយ មាន​ពំនូកដី ដំបូល​ប្រក់​ស័ង្កសី។​

ថ្វីត្បិតតែ​ផ្នូរ​ដិត​ដាម​​អតីតកាល​ខ្មៅងងឹត ក៏​អ្នកស្រុក និង​ភ្ញៀវ​​មួយចំនួន​មានជំនឿថា ការ​សែនព្រេន ឬ​បន់ស្រន់ នៅ​ទីនោះ​ស័​ក្ដិសិទ្ធ​អាច​នាំ​មក​​នូវ​ជោគជ័យ​សំណាងល្អ​។ ជំនឿ​នេះ​បានធ្វើ​ឱ្យ​មានការ​កកើត​ជារាន​អាស្រម និង​​ដង្វាយ​សែនព្រេង​នៅ​ក្បែរៗនោះ។​​

ការរចនាដំបូលនេះមិនមែនដើម្បីលើកតម្កើងអតីតមេដឹកនាំខ្មែរក្រហមទេ ប៉ុន្តែជាសំណង់ជាប់លាប់ទប់ទល់នឹងស្ថានភាពភូមិសាស្ត្រ និងអាកាសធាតុក្នុងតំបន់។ រូបថត DC-Cam

​ផ្នូរ​នេះ​អាច​ចូល​បាន​តាមរយៈ​ផ្លូវដី​ទល់មុខ​កាស៊ីណូ​ Sangam Casino https://www.sangamresorts.com/ ចម្ងាយ​ប្រហែល​២០​ម៉ែត្រ​ពី​ផ្លូវធំ​ឆ្ពោះទៅ​ច្រកព្រំដែនជាំ ​ជាមួយ​ប្រទេស​ថៃ​។​

អ្នកដំណើរ​​ត្រូវបានណែនាំ​ឱ្យ​​ប្រុងប្រយ័ត្ន និង​ប្រកាន់ខ្ជាប់​ផ្លូវ​​ដែល​មានស្រាប់​ ព្រោះ​តំបន់នោះរង​ការ​​ជីកកកាយ​​យក​រ៉ែ​យ៉ាងច្រើន​ក្នុងអំឡុងពេល​មាន​ជម្លោះ​កន្លងមក​។​
​ការ​រចនា​ដំបូលផ្នូរ ប៉ុល ពត ​​ជារាង​​ម​ឈូស ​ទ្រ​ដោយ​សសរ​ដែក ជានិមិត្ត​សញ្ញា និង​តម្រូវ​តាមស្ថានភាពជាក់ស្ដែង​។​

លោក មាស មករា និង ឈឿន វ៉ាន់ណេត និស្សិត​​ស្ថាបត្យកម្ម​នៅ​ពីក្រោយ​ការ​រចនា​ម៉ូដដំបូល​នេះ​បាន​​ពន្យល់ថា រូបរាងសំណង់​​ឆ្លុះបញ្ចាំង​ពី​ទុក្ខសោក និង​ការ​ជៀស​មិន​ផុតពី​សេចក្តីស្លាប់ ដែល​ទុក​ជាការ​រំឭក​ពី​ភាពមិន​ស្ថិតស្ថេរ​របស់​មនុស្ស​។​

ស្ថាបត្យករ​វ័យក្មេង​ទាំងពីរ​បាន​បន្ត​ថា៖ «​មិន​ថា​ឋានៈ​របស់​យើង​​​អស្ចារ្យ​ប៉ុណ្ណា​ក៏ដោយ យើងទាំងអស់គ្នា​ប្រឈមមុខ​នឹងទីបញ្ចប់​ដូចគ្នា​។ អ្វីដែល​យើង​បន្សល់ទុក​គឺ​កិត្តិយស និង​កេរ្តិ៍ឈ្មោះ​របស់​យើង​»​។​

ខណៈពេលដែល​ការងារ​របស់​ពួកគេ​មាន​ភាព​ទាក់ទាញ ការ​រចនា​នេះ​ក៏​រង​នូវ​មតិ​ចម្រូងចម្រាស​ផង​ដែរ​។ អ្នក​រិះគន់​បាន​លើក​ឡើង​ថា ការកែលម្អ​ផ្នូរ​ឡើង​វិញ  បីដូច​ជា​លប់បំបាត់​កេរដំណែល​​ដ៏​អាក្រក់​របស់ ប៉ុល ពត ដែល​ដឹកនាំ​របប​​​បណ្តាលឱ្យ​ប្រជាជន​កម្ពុជា​ស្លាប់​ជិត​ពីរលាន​នាក់​។​

យ៉ាងណាក៏ដោយ ស្ថាបត្យករ​បាន​សង្កត់​ធ្ងន់​ថា ចេតនា​របស់​ពួកគេ​គឺ​មិនមែន​ដើម្បី​លើកតម្កើង​អតីត​មេដឹកនាំ​ខ្មែរក្រហម​ទេ ប៉ុន្តែ​គឺ​ដើម្បី​បង្កើត​សំណង់​មួយ​យូរអង្វែង​​ ដែល​ទប់​ទល់នឹង​បញ្ហា​ប្រឈម​ខាង​ភូមិសាស្ត្រ និង​អាកាសធាតុ​នៅទីនោះ​​។​

សព ប៉ុល ពត ត្រូវបានបូជានៅក្បែរព្រំដែនថៃ នៅជួរភ្នំដងរែក ចម្ងាយប្រមាណ ១៣គីឡូម៉ែត្រ ភាគខាងជើងនៃស្រុកអន្លង់វែង។ រូបថត DC-Cam

និស្សិត​ទាំងពីរ​បានពន្យល់ថា សសរ​​ដែក​ដែល​នឹង​ច្រែះ​តាម​​ពេលវេលា តំណាងឱ្យ​ធម្មជាតិ​ដ៏​ខ្លី​នៃ​អត្ថិភាព​របស់​មនុស្ស ខណៈដែល​ដំបូល​ថ្លា​គឺ​សំដៅ​ធ្វើឱ្យមាន​ភាព​បើកចំហរ និង​ការ​បំបែក​ចេញពី​ភាព​ងងឹតគ្របដណ្ដប់កំឡុងការ​​​គ្រប់គ្រង​របស់ ប៉ុល ពត​។​

ស្ថា​បត្យករ​វ័យក្មេង​​​កត់សម្គាល់ថា​៖ «​ការ​រចនា​មាន​លក្ខណៈ​ផ្ទុយស្រឡះ​ជាមួយនឹង​សម័យ​ដឹកនាំ​របស់គាត់​»។​

លោក សុខឃាង ផ្តល់​ទស្សនៈ​ទូលំទូលាយ​ដោយ​និយាយថា ប៉ុល ពត ប្រកាន់ខ្ជាប់​នូវ​ជំនឿ​ដែលថា ​កងកម្លាំង និង​ចារកម្ម​វៀតណាម​បាន​ចូលកាន់​កាប់​ជួរ​នៃ​ការគ្រប់គ្រង​រដ្ឋ​កម្ពុជា​។​

​លើសពីនេះ លោក​ថា ប៉ុល ពត បន្ត​ជឿថា ខ្មែរក្រហម​អាច​ដណ្តើមយក​កម្ពុជា​ម្តងទៀត​។ ទស្សនៈ​របស់ ប៉ុល ពត មិនអាច​លើសពី​ការពិត​បានទេ​។​

លោក សុខឃាង បាន​លើកឡើងថា​៖ «ស្ទើរតែ​ភ្លាមៗ​ពេលដែល​វៀតណាម​បានបញ្ចប់​ការដក​ទ័ព​ចុង​ក្រោយពី​កម្ពុជា​ក្នុង​ឆ្នាំ ១៩៨៩ នោះ សមរភូមិ​យុទ្ធសាស្ត្រ (​ឬ​ចំណុចកណ្តាល​នៃ​ទំនាញ​) លើ​អនាគត​របស់​កម្ពុជា បាន​ផ្លាស់ប្តូរ​ពី​វិស័យ​យោធា ទៅកាន់​ឆាកនយោបាយ ដែលជា​ការយល់​ច្បាស់រ​បស់​សម្តេច​តេ​ជោ ហ៊ុន សែន»។

​ការដាក់​បង្ហាញ​គម្រោងកែ​លម្អ​ផ្នូរ ​ប៉ុល ពត ​ចំ​ថ្ងៃ​​ទិវា​សន្តិភាព​របស់​ប្រទេស​កម្ពុជា ដែលជា​ការ​រំឭក​ដល់​ការបញ្ចប់​សង្គ្រាមស៊ីវិល​នៅ​ថ្ងៃទី​​២៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ ១៩៩៨​។​

​សម្រាប់​មនុស្ស​ជាច្រើន ថ្ងៃនេះ​គឺជា​ការ​រំឭក​ពី​តម្រូវការ​នៃ​ការរួបរួម​ជាតិ និង​នីតិរដ្ឋ​។ អតីត​សមាជិក​ខ្មែរក្រហម​នៅ​អន្លង់វែង​​ពណ៌នា​អំពី​សន្តិភាព​ថា​ជា​សុភមង្គល សុវត្ថិភាព និង​គ្មាន​អំពើហិង្សា​។​

លោក លី សុខ​ឃាង ជា​នាយក​មជ្ឈ​មណ្ឌល​សន្តិភាព​អន្លង់​វែង ​បាន​និយាយ​ថា៖ «​​ទាក់ទង​នឹង​ទិវា​សន្តិភាព​របស់​កម្ពុជា អតីត​ខ្មែរក្រហម​​ភាគច្រើន​ដែលត្រូវ​​បាន​សម្ភាស​បានទទួលស្គាល់​ និង​​វាយតម្លៃ​ខ្ពស់​ថា ​​វា​ជា​ថ្ងៃមួយ​ដ៏​គួរ​ឱ្យ​ចងចាំ​នៅពេលដែល​សង្គ្រាមស៊ីវិល​ដ៏​រ៉ាំ​រ៉ៃបាន​ឈានដល់​ទីបញ្ចប់​នៅ​ថ្ងៃទី ២៩ខែធ្នូ ឆ្នាំ ១៩៩៨ ហើយ​ជំនួស​មកវិញ​ដើម្បី​រំឭក​យើង​ពី​តម្រូវការ​ចាំបាច់​គឺ​ ​ឯកភាព​ជាតិ​»​៕​