លោក ស ខេង រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ (ស្ដាំ) ក្នុងពិភាក្សាជាមួយអ្នករាយការណ៍ពិសេសអង្គការសហប្រជាជាតិ (UN) លោក វិទិត មុនតាប៊ន កាលពីថ្ងៃទី ២៤ ខែសីហា។ រូបថត Sar Kheng's Page
ភ្នំពេញៈ ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចមកកម្ពុជា អ្នករាយការណ៍ពិសេសអង្គការសហប្រជាជាតិ (UN) លោក វិទិត មុនតាប៊ន បានលើកយកបញ្ហាធំៗចំនួន ៥ មកពិភាក្សាជាមួយលោក ស ខេង រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ ដើម្បីធ្វើការវាយតម្លៃពីបញ្ហាការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងសិទ្ធិនយោបាយ និងបញ្ហាផ្សេងទៀត ដើម្បីរាយការណ៍ទៅកាន់ក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សរបស់ UN នាខែតុលា ឆ្នាំ ២០២២ ប៉ុន្តែត្រូវបានឆ្លើយតបថា បញ្ហាទាំងនេះត្រូវបានអនុវត្តយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួនតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។
ក្នុងជំនួបកាលពីថ្ងៃទី ២៤ ខែសីហា បញ្ហាធំៗចំនួន ៥ ដែលលោក វិទិត មុនតាប៊ន បានលើកឡើងនោះ រួមមានទី ១ ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងសិទ្ធិពលរដ្ឋ និងសិទ្ធិនយោបាយ ទី ២ ការរៀបចំគ្រប់គ្រងពន្ធនាគារ និងយុត្តិធម៌ព្រហ្មទណ្ឌ ទី ៣ ការស្ដារនីតិសម្បទាអ្នកញៀនគ្រឿងញៀន។ ទី ៤ ការជួញដូរមនុស្ស ការជួញដូរ ពលកម្មដោយបង្ខំ និងការកេងប្រវ័ញ្ចលើពលកម្ម និងទី ៥ កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និង ជំនួយអាទិភាពផ្សេងៗរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិពាក់ព័ន្ធនឹងការងារសិទ្ធិមនុស្ស ដែលវិស័យទាំងនេះស្ថិតនៅក្រោមសមត្ថកិច្ចក្រសួងមហាផ្ទៃ។
ឆ្លើយតបនឹងចំណុចទី ១ លោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ស ខេង ឆ្លើយតបថា កម្ពុជាតែងតែអនុវត្តយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួនតាមអ្វី ដែលមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់ខ្លួន ក្នុងនោះជាចំណុចសំខាន់ គឺការបោះឆ្នោតយ៉ាងទៀងទាត់ រួមមានការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ ការបោះឆ្នោតជាតិ ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងក្រុមប្រឹក្សា-រាជធានី-ខេត្ត ក្រុង ស្រុក ខណ្ឌ និងការបោះឆ្នោតព្រឹទ្ធសភា។
ចំពោះសិទ្ធិនយោបាយ លោក ស ខេង លើកឡើងថា បច្ចុប្បន្នមានគណបក្សនយោបាយចំនួន ៤៥ គណបក្សបានចុះបញ្ជីនៅក្រសួងមហាផ្ទៃ និងក៏មានអង្គការ មិនមែនរដ្ឋាភិបាលជាច្រើនបាននិងកំពុងអនុវត្តសកម្មភាពរបស់ខ្លួន។ អង្គការទាំងនោះមានទាំងអង្គការ ដែលមានជំហរគាំទ្រ និង មិនគាំទ្ររាជរដ្ឋាភិបាល ដែលពួកគេបំពេញការងារទៅតាមមុខងាររបស់គេរៀងៗខ្លួន។
ពាក់ព័ន្ធបញ្ហាប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងពន្ធនាគារ និងយុត្តិធម៌ព្រហ្មទណ្ឌ លោក ស ខេង បញ្ជាក់ថា ជាការពិតណាស់ កិច្ចការងារនេះគឺ នៅមានបញ្ហាប្រឈមមួយចំនួន ដែលក្រសួងកំពុងខិតខំដោះស្រាយ និងរៀបចំឱ្យបានល្អប្រសើរ ហើយថា បច្ចុប្បន្នក្រសួងមហាផ្ទៃ កំពុងយកចិត្តទុកដាក់កែលម្អ និងកសាងបន្ថែមនូវហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធពន្ធនាគារ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមនៃភាពចង្អៀតណែនក្នុងពន្ធនាគារ។
លោកថ្លែងថា៖ «ទន្ទឹមនោះក្រសួងមហាផ្ទៃក៏កំពុងសហការជាមួយនឹងក្រសួងយុត្តិធម៌ ដើម្បី អនុវត្តនូវវិធានការមួយចំនួន ដូចជា ការដោះលែងក្រោមលក្ខខណ្ឌ និងការតាមដានរបស់តុលាការ»។
លោក ស ខេង បញ្ជាក់ថា៖ «មួយទៀត គឺការសិក្សាទៅលើការអនុវត្តនូវយន្ដការទោសសហគមន៍ជំនួសឱ្យការឃុំឃាំង ដោយកិច្ចការទាំងនេះត្រូវតែអនុវត្ត ដោយមានការប្រុងប្រយ័ត្នខ្ពស់ ដើម្បីធានាដល់ប្រសិទ្ធភាពយន្ដការ ក៏ដូចជា រួមចំណែកកាត់បន្ថយនូវភាពចង្អៀតណែនក្នុងពន្ធនាគារផង»។
ចំពោះបញ្ហាការស្ដារនីតិសម្បទា អ្នកញៀនគ្រឿងញៀន លោក ស ខេង ប្រាប់អ្នករាយការណ៍ពិសេស ថាជាង ៥០ ភាគរយនៃអ្នកជាប់ឃុំក្នុងពន្ធនាគារ គឺជាអ្នកដែលពាក់ព័ន្ធទៅនឹងបទល្មើសគ្រឿងញៀន។ ក្រសួងមហាផ្ទៃកំពុងតែយកចិត្តទុកដាក់ ដើម្បីបន្តដោះស្រាយបញ្ហានេះ តាមរយៈការខិតខំពង្រីកមជ្ឈមណ្ឌល-ស្ដារនីតិសម្បទាគ្រឿងញៀន និងការលើកទឹកចិត្តដល់រាជធានី-ខេត្ត ក្នុងការបន្តគាំទ្រដល់ការបង្កើតឱ្យមានមជ្ឈមណ្ឌលស្ដារនីតិសម្បទា នៅរាជធានី-ខេត្តនីមួយៗ និងបន្តកៀរគររកការចូលរួមពីវិស័យឯកជន ដើម្បីគាំទ្រដល់កិច្ចការនេះ។
ជាមួយគ្នានេះ លោកស្វាគមន៍ចំពោះការចូលរួមរបស់ភ្នាក់ងារពាក់ព័ន្ធនៅក្រោមឆត្ររបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ព្រមទាំងដៃគូនានាក្នុងកិច្ចការស្ដារនីតិសម្បទាអ្នកញៀនគ្រឿងញៀន ក៏ដូចជាការងារប្រយុទ្ធប្រឆាំងគ្រឿងញៀន ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណាផ្តល់នូវលទ្ធភាពឱ្យកាន់តែច្រើនថែមទៀត ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពក្នុងការស្ដារនីតិសម្បទាអ្នកញៀនគ្រឿងញៀននេះ។
ដោយឡែក បញ្ហាពាក់ព័ន្ធទៅនឹងការប្រឆាំងនឹងអំពើជួញដូរមនុស្ស ពលកម្មដោយបង្ខំ និងការកេងប្រវ័ញ្ចលើពលកម្ម លោក ស ខេង ប្រាប់ថា កម្ពុជាក៏ជាប្រទេស ដែលរងគ្រោះដោយសារអំពើទាំងនេះ ដោយហេតុថា ពួកឧក្រិដ្ឋជន បានឆ្លៀតការកេងចំណេញទៅលើចំណុចខ្សោយមួយចំនួន ហើយយកកម្ពុជា ជាកន្លែង ដើម្បីធ្វើការឆបោកប្រព្រឹត្តអំពើជួញដូររត់ពន្ធមនុស្ស។
ទោះជាយ៉ាងណា លោកបញ្ជាក់ថា រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដូចជាក្រសួងមហាផ្ទៃប្តេជ្ញា ចាត់វិធានការជាបន្តបន្ទាប់ ហើយបានបង្ក្រាប ក៏ដូចជាជួយសង្គ្រោះ ជនរងគ្រោះបានជាច្រើននាក់ក្នុងរយៈពេលកន្លងមក និងក៏បានបន្តធ្វើកិច្ចការនេះជាប្រចាំផងដែរ។ នាពេលឆាប់ៗនេះ លោកនឹងបន្តដឹកនាំ ដើម្បីដាក់ចេញផែនការតស៊ូបង្ក្រាប និងប្រយុទ្ធប្រឆាំងបទល្មើសនេះ ព្រមទាំងកៀរគរការចូលរួមចំណែកផ្តល់កិច្ចសហការពីបណ្ដាភាគីពាក់ព័ន្ធឈានទៅបង្ក្រាបមេខ្លោងប្រព្រឹត្តបទល្មើសនេះយកមកផ្ដន្ទាទោសតាមច្បាប់។
បញ្ហាពាក់ព័ន្ធនឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងជំនួយបច្ចេកទេសផ្សេងៗវិញ លោក ស ខេង ថ្លែងថា លោកនឹងបន្តគាំទ្រលើកទឹកចិត្តឱ្យមានការជជែកពិភាក្សាបន្ថែមទៀតពីសំណាក់តំណាងរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជាជាមួយមន្ត្រីពាក់ព័ន្ធរបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ ដើម្បីពិនិត្យជាក់ស្តែងទៅលើអ្វី ដែលជាតម្រូវការ និងអាចឱ្យភាគីទាំង ២ ធ្វើការសហការ និងគាំទ្រគ្នាទៅវិញទៅមក។
លោក វិទិត មុនតាប៊ន បានថ្លែងអំណរគុណចំពោះលោក ស ខេង ដែលបានចំណាយពេលវេលាជួបពិភាក្សាជាមួយលោកក្នុងរយៈពេលកន្លងមក ទាំងតាមប្រព័ន្ធអនឡាញ និងជំនួបដោយផ្ទាល់នាពេលនេះ ជាពិសេសបានផ្តល់នូវពេលវេលា ដើម្បីឆ្លើយឆ្លង និងផ្ដល់ព័ត៌មានផ្សេងៗប្រកបដោយភាពស្និទ្ធស្នាល និងស្ថាបនាគ្នាទៅវិញទៅមកជាមួយលោកទៅលើបញ្ហានានា ដែលលោកបានលើកឡើង។
លោក ផាត សុផានិត អ្នកនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃ ប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍នៅថ្ងៃទី ២៥ ខែសីហា ថាជារួមក្នុងជំនួបមិនមានអ្វីក្រៅពីរង្វង់នៃចំណុចធំៗទាំង ៥ នេះទេ។ ប៉ុន្តែគ្រាន់តែចំណុចមួយចំនួន លោក វិទិត លើកជាយោបល់បន្ថែមចំពោះករណីខ្លះដូចជា ពាក់ព័ន្ធនឹងសិទ្ធិពលរដ្ឋ សិទ្ធិសម្តែងមតិ និងការតវ៉ាផ្សេងៗ។
លោកថ្លែងថា៖ «ចំណុចនេះសម្តេចក្រឡាហោម [ស ខេង] តែងបានជម្រាបជូនបណ្តាមិត្តភក្តិបរទេសរួចមកដែរ គឺ សម្តេចក្រឡាហោមគាំទ្រដល់បញ្ហានេះ។ ក៏ប៉ុន្តែស្នើភាគីពាក់ព័ន្ធអនុវត្តដោយសន្តិវិធី និងអត់ធ្មត់ចៀសវាងនូវបាតុភាពនានា ដូចជាអំពើហិង្សា អសន្តិសុខ ប៉ះពាល់សណ្តាប់ធ្នាប់សាធារណៈជាដើម»។
លោកបន្តថា ដោយឡែកពាក់ព័ន្ធការងារពន្ធនាគារ លោក វិទិត លើកទឹកចិត្តឱ្យបន្តខិតខំរកមធ្យោបាយដោះស្រាយបញ្ហាចង្អៀតណែនក្នុងពន្ធនាគារផ្អែកលើច្បាប់ជាធរមាន និងការបង្កើនកិច្ចសហការទស្សនកិច្ចតាមពន្ធនាគារ។ ចំណុចនេះ លោក ស ខេង គាំទ្រ និងបានជម្រាបថា ក្រសួងមហាផ្ទៃកំពុងសហការអនុវត្តជាមួយក្រសួងយុត្តិធម៌លើការងារទាំងនេះ។
ពាក់ព័ន្ធការប្រយុទ្ធប្រឆាំងការជួញដូរមនុស្សវិញ លោក វិទិត ក៏បានផ្តល់យោបល់មួយចំនួន រួមចំណែកដល់ការប្រយុទ្ធប្រឆាំងបទល្មើសនេះ។ លោក ស ខេង បានអរគុណ និងគាំទ្រ ហើយក៏បានជម្រាបជូនអំពីកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែង និងការដាក់ចេញផែនការ ដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងបទល្មើសនេះផងដែរ។
លោក អំ សំអាត នាយករងទទួលបន្ទុកកម្មវិធីឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការលីកាដូ ប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍នៅថ្ងៃទី ២៥ សីហា ថា អ្វីដែលលោក វិទិត បានលើកឡើងពីបញ្ហាក្នុងជំនួបជាមួយលោក ស ខេង គឺជាការប្រមូលបានព័ត៌មានទាក់ទងទៅនឹងទិដ្ឋភាពការរំលោភបំពានសិទ្ធិមនុស្សផ្សេងៗ ដើម្បីឱ្យជួយកែលម្អ និងអន្តរាគមន៍ចំពោះបញ្ហាទាំងនោះឱ្យទាន់ពេលវេលា។
លោកបានថ្លែងថា៖ «អ្វីដែលបានលើកឡើងនេះ គឺនៅពេលដែលអ្នករាយការណ៍ពិសេសរកឃើញ។ អ៊ីចឹង គឺលោកលើកឡើងជាបញ្ហាជាមួយនឹងក្រសួងពាក់ព័ន្ធ ដើម្បីឱ្យមានដំណោះស្រាយ ឬឱ្យមានយន្តការក្នុងការទប់ស្កាត់ ការកែលម្អ និងការការពារបន្ថែមទៀត»៕
