កណ្ដាលៈ ត្រី​រាជស្ថិត​ក្នុង​បញ្ជី​ក្រហម​ដែល​មាន​ចំណាត់​ថ្នាក់​កំពុង​រង​កា​រគំរា​មកំហែង​យ៉ាង​ខ្លាំង​ឈាន​ទៅរក​ការ​ផុត​ពូជ (Critical Endangered) របស់​អង្គការ​សហ​ភាព​អន្តរ​ជាតិ​ដើម្បី​ការ​អភិ​រក្ស​ធម្មជាតិ ​IUCN ហើយ​ត្រូវ​បាន​ចុះ​បញ្ជី​ឧប​សម្ព័ន្ធ​ ១ របស់​អនុ​សញ្ញា​សាយ​តេស (CITES) ដែល​ហាម​ដាច់ខាត​ការ​ធ្វើ​នេសាទ​ ទិញ​លក់ ​និង​ដឹក​ជញ្ជូន​ផ្សេងៗ​។


​នេះ​ជា​ការ​លើក​ឡើង​របស់​លោក ​នេត្រ ភក្ត្រា អ្នក​នាំ​ពាក្យ​ក្រសួង​បរិស្ថាន កាល​ពី​ថ្ងៃទី​ ២៧​ ខែធ្នូ ដោយ​ភ្ជាប់​ជា​មួយ​នឹង​ការ​សាទរ ​និង​ថ្លែង​អំណរ​គុណ​ចំពោះ​អាជ្ញា​ធរ​ស្រុក​ខ្សាច់​កណ្តាល​ ខេត្ត​កណ្តាល​ដែល​បាន​លែង​ត្រី​រាជ ​១ ​ក្បាល ​ដែល​មាន​ទម្ងន់​ ៤៦​ គីឡូ​ក្រាម​​ និង​មាន​ប្រវែង​ ១៥៧​ សង់​ទីម៉ែត្រ​។​


​លោក​ថា៖ «​ខ្ញុំ​សូម​អប​អរសាទរ​និង​សូម​ថ្លែង​អំណរ​គុណ​ចំពោះ​អាជ្ញា​ធរ​ស្រុក​ខ្សាច់​កណ្តាល​ ខេត្ត​កណ្តាល ​ដែល​បាន​លែង​ត្រី​រាជ​១​ក្បាល​ដែល​មាន​ទម្ងន់​ ៤៦​ គីឡូ​ក្រាម​ និង​មាន​ប្រវែង ​១៥​៧​ សង់ទីម៉ែត្រ​ដែល​អ្នក​នេសាទ​ នេសាទ​បាន ចូល​ទៅក្នុ​ង​ទឹកទន្លេ​មេគង្គ​វិញ ត្រង់​ភូមិ​សាស្ត្រ​ភូមិ​ស្វាយ​អាត់​លើ ឃុំ​ព្រែ​កតា​មាក់ ស្រុក​ខ្សាច់​កណ្តាល​»​។​

​ត្រី​រាជ​ ត្រូវបាន​ហាម​ឃាត់​ការធ្វើ​នេសាទ ទិញ​លក់ ​និង​ដឹក​ជញ្ជូន​តាំងពី​សម័យ​សង្គម​រាស្ត្រ​និយម​មក​ម្ល៉េះតាម​រយៈ​ក្រម​នេសាទ​លេខ​៨០ ន​.​ស ចុះ​ថ្ងៃទី​២៣ ខែ​មេសា ឆ្នាំ​ ១៩៥៦ និង​បច្ចុប្បន្ន​តាម​រយៈ​អនុក្រឹត្យ​លេខ​១២៣ អនក្រ​.​បក ចុះ​ថ្ងៃទី​១២ ​ខែសីហា ឆ្នាំ​ ២០០៩ ស្តីពី​ប្រភេទ​ធន​ធាន​ជល​ផល​ដែល​កំពុង​រងគ្រោះ​ថ្នាក់​នៅ​កម្ពុជា​(​ទឹក​សាប​)​។


​បើ​តាម​មន្ត្រី​ជាន់​ខ្ពស់​ក្រសួង​បរិស្ថាន​រូប​នេះ​ គិត​មក​ទល់​ពេល​នេះ​ក្នុង​ចំណោម​ត្រី​ធំៗ​បំផុត​ទាំង​ ៣ ​ប្រភេទ​ មាន​ត្រី​បបែល​យក្ស​, ត្រី​រាជ ​និង​ត្រី​គល់​រាំង​។​

​លោក​ នេត្រ ភក្ត្រា បាន​បញ្ជាក់​ថា៖ «​ត្រី​រាជ គឺជា​ប្រភេទ​ត្រី​គ្មាន​ស្រកា​ទឹក​សាប​ដ៏​ធំ​បំផុត​។ វា​ចូល​ចិត្ត​រស់នៅ​តាម​ទន្លេ​សាប បឹង​ទន្លេ​សាប និង​តំបន់​មេគង្គ​លើ ​ជាពិសេស​តាម​អន្លង់​នៅ​ក្នុង​ទន្លេ​មេគង្គ​នៅក្នុង​ខេត្ត​ក្រចេះ និ​ង​ខេត្ត​ស្ទឹង​ត្រែង ហើយ​ជា​ប្រភេទ​ត្រី​ធ្វើ​ចរា​ចរណ៍​រយៈ​ចម្ងាយ​ឆ្ងាយ​»​។

​អភិបាល​ស្រុក​ខ្សាច់​កណ្តាល ​លោក​ ចេង ឌី​ណា បាន​បញ្ជាក់​តាម​បណ្តាញ​សង្គម​ហ្វេ​ស​ប៊ុ​ក​របស់​លោក​ថា ត្រី​រាជ​នេះ​ត្រូវបាន​លែង​ចូលក្នុង​ទន្លេ​មេគង្គ​វិញ​ បន្ទាប់ពី​វា​បាន​ជាប់​ជាមួយ​នឹង​ឧប​ករណ៍​នេសាទ​របស់​អ្នក​នេសាទ​។

​លោក​បាន​បញ្ជាក់​ថា៖ «​សង្កាត់​រដ្ឋបាល​ជល​ផល​ស្រុក សហ​ការ​ជាមួយ​ក្រុមការងារ​វិទ្យា​ស្ថាន​ស្រាវជ្រាវ​ជល​ផល​ទឹក​សាប​ចុះ​ធ្វើការ​បាន​ពាក់​ស្លាក​សញ្ញា​សម្គាល់​របស់​ជំនាញ​ជល​ផលលើ​ត្រី​រាជដែល​អ្នក​នេសាទ​ចាប់​បានដើម្បី​ដឹង​ពី​ដំណើរ​វិវត្តន៍​របស់​ត្រី​រាជ ហើយ​ចំពោះ​ត្រី​រាជ​ដែល​អ្នកនេ​សាទ​ចាប់​នោះ ត្រូវ​បាន​លែង​ចូល​ទន្លេ​មេគង្គ​វិញ​ផង​ដែរ​»​។

​យោង​តាម​ក្រសួង​បរិស្ថាន​បាន​ឱ្យដឹ​ងថា ត្រី​រាជ​តែង​តែ​ត្រូវ​ចាប់បាន​ជារឿយៗ ​នៅ​តាម​គន្លង​ដាយ​ត្រី​នៅ​ទន្លេ​សាបហើយ​ការ​ចាប់​បាន​នេះ គឺ​នៅ​ពេល​ដែល​វា​ធ្វើ​ចរាចរណ៍​ចេញ​ពី​បឹង​ទន្លេ​សាប​នៅ​ខែតុលា​ ទៅរក​កន្លែង​ពង​កូន និង​លាក់​ខ្លួន​នៅ​តាម​អន្លង់​ជ្រៅៗ​តាម​ដង​ទន្លេ​មេគង្គ​លើ​។

​ត្រី​រាជ​ពេញ​វ័យ​អាច​បន្ត​ពូជ​បាន​នៅ​ពេល​មាន​អាយុ​ចាប់ពី​ ៦ ទៅ​ ៨ ​ឆ្នាំ ហើយ​ពួកវា​ពង​កូន​ចាប់​ពី​ខែ​មិថុនា ទៅ​ដល់​ខែ​កក្កដានៅ​បឹង​ទន្លេ​សាបហើយ​កូន​ត្រី​រាជ​ពេល​កើត​ដំបូង​មាន​ប្រវែង​ ១២​ទៅ​ ១៥​ សង់​ទីម៉ែត្រ​។

​ក្រសួង​បាន​បន្តថា ត្រី​រាជអាចរ​ស់បាន​រហូត​ដល់​អាយុ​ ៦០ ​ឆ្នាំ​ ហើយ​ជា​ប្រភេទ​ត្រី​ដែល​ធំ​លូត​លាស់​លឿន​បំផុត គឺ​ក្នុង ​១ ​ឆ្នាំ​អាច​ឡើង​ទម្ងន់​ជាង​ ១០​ គីឡូក្រាម​។ត្រី​រាជ​ស៊ី​ស្លែ​ជា​អាហារ​ចម្បង ដោយឡែក​សត្វល្អិត​ក្នុង​ទឹក គឺជា​អាហារ​បន្ទាប់​បន្សំ​។

​តាម​របាយ​ការណ៍ក្នុង​រយៈ​ពេល​ ២០​ ឆ្នាំ​ចុង​ក្រោយ​នេះ គេ​បាន​ប្រទះ​ឃើញ​ត្រី​រាជ​ ១ ក្បាល ​​ដែល​មាន​ទម្ងន់​ជិត ៣០០ ​គីឡូ​ក្រាម និង​មាន​ប្រវែង ​២,៧៤ ​ម៉ែត្រដែល​ចូល​ដាយ​ត្រី​។ ត្រី​រាជ​នេះ​ត្រូវបាន​បំពាក់​ឧប​ករណ៍​តាម​ដាន និង​បាន​លែង​ចូល​ទៅ​ក្នុង​ទន្លេ​វិញ​៕