សមត្ថកិច្ចក្នុងពេលដុតបំផ្លាញគ្រឿងញៀនដែលបង្ក្រាបបាន នាពេលកន្លងទៅ ។ ហេង ជីវ័ន
ភ្នំពេញៈ អាជ្ញាធរជាតិប្រយុទ្ធប្រឆាំងគ្រឿងញៀននៅក្នុងឆ្នាំនេះបានដុតបំផ្លាញ និងកម្ទេចវត្ថុតាងគ្រឿងញៀនសារធាតុគីមីផ្សំ និងកញ្ឆាដែលបង្ក្រាបបាននៅរាជធានីភ្នំពេញ-ខេត្តនានា ជាបន្តបន្ទាប់ពិសេសចាប់ពីថ្ងៃទី ២៨ ខែមិថុនា ដល់ថ្ងៃទី ២៩ ខែសីហា ឆ្នាំ ២០២៣។ ការដុតបំផ្លាញនេះធ្វើឡើងនៅទីកន្លែងផ្សេងៗគ្នាសុរបចំនួន ១០ លើកដែលតាមរបាយការណ៍ពីអគ្គស្នងការដ្ឋាននគរបាលជាតិបង្ហាញថាគ្រឿងញៀន និងសារធាតុគីមីផ្សំ ដែលដុតបំផ្លាញចោលនៅក្នុងឆ្នាំនេះមានចំនួនរាប់សិបតោន។
លោកម៉ក់ ជីតូ អគ្គស្នងការរងទទួលផែនប្រឆាំងបទល្មើសគ្រឿងញឿននៃអគ្គស្នងការនគរបាលជាតិបានឱ្យដឹងថា អាជ្ញាធរបានដុតបំផ្លាញនិងកម្ទេចវត្ថុតាងគ្រឿងញៀនសរុបគ្រឿងញៀន១៣តោននិងជាង៧៩៦គីឡូក្រាមសារធាតុគីមីផ្សំសរុប៣៤២តោននិងជាង២៥៧គីឡូក្រាមនិងកញ្ឆាក្រៀមសរុបជាង១១គីឡូក្រាមដែលការដុតបំផ្លាញនេះធ្វើឡើងដើម្បីអបអរសាទរទិវាអន្តរជាតិប្រឆាំងគ្រឿងញៀនថ្ងៃទី២៦ខែមិថុនាឆ្នាំ២០២៣។
លោកបានបន្តថា ការដុតបំផ្លាញទាំង១០លើកដែលមានគ្រឿងញៀនសរុបជាង១៣តោននេះគឺប្រមូលបានមកពី១៩រាជធានីខេត្តហើយបានដុតបំផ្លាញនៅទីតាំងផ្សេងៗគ្នារួមមាននៅកោះពេជ្ររាជធានីភ្នំពេញខេត្តព្រះសីហនុបាត់ដំបងស្វាយរៀងបន្ទាយមានជ័យត្បូងឃ្មុំស្ទឹងត្រែងនិងខេត្តកំពង់ឆ្នាំង។វត្ថុតាងគ្រឿងញៀនសារធាតុគីមីផ្សំនិងកញ្ឆាក្រៀមដែលត្រូវបានដុតកម្ទេចចោលនេះបានមកពីកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងបង្ក្រាបរបស់កម្លាំងសមត្ថកិច្ចនាពេលកន្លងទៅនិងបានបញ្ជូនទៅតុលាការហើយត្រូវបានតុលាការចេញសាលក្រមស្ថាពរ។
នៅឆ្នាំ២០២២គ្រឿងញៀនដែលត្រូវបានដុតបំផ្លាញចោលមាន៨តោន ប្រៀបធៀបនឹងការដុតបំផ្លាញចោលក្នុងឆ្នាំ២០២៣ដែលមានចំនួនជាង១៣តោនសបញ្ជាក់ឱ្យឃើញថាការបង្ក្រាបគ្រឿងញៀនមានប្រសិទ្ធភាពជាងមុនព្រោះសមត្ថកិច្ចចាប់បានគ្រឿងញៀនមានការកើនឡើងប្រមាណ៥តោន។ការចាប់បានគ្រឿងញៀនកាន់តែច្រើនឡើងនេះដោយសារការបង្ក្រាបចំគោលដៅក្នុងករណីធំៗ។នេះបើតាមការបន្ថែមរបស់លោកម៉ក់ជីតូ។
ការពិតដែលមិនអាចប្រកែកបានគឺក្នុងពេលបច្ចុប្បន្នបញ្ហាគ្រឿងញៀនបានរីកសាយដល់តំបន់ជនបទដាច់ស្រយាលជាច្រើនឆ្នាំមកហើយប៉ុន្តែបើក្រឡេកទៅក្រោយត្រឹមអំឡុងឆ្នាំ១៩៨០បញ្ហាគ្រឿងញៀនហាក់មិនសូវមានអ្នកចាប់អារម្មណ៍ទេហើយការរីកសាយភាយនៅតំបន់ជនបទក៏មិនទាន់ខ្លាំងក្លាដែរ។
លោកម៉ក់ ជីតូ បានឱ្យដឹងថា នៅឆ្នាំ១៩៨៩ស្ថាប័នគយប្រចាំខេត្តកោះកុងចាប់បានគ្រឿងញៀនដំបូងបំផុតចំនួន៤តោនដែលដឹកជញ្ជូនតាមផ្លូវទឹក។ក្រោយពីចាប់បានគ្រឿងញៀនដ៏ច្រើននេះមកគេសង្កេតឃើញថាបញ្ហាគ្រឿងញៀនបានកើតឡើងជាបន្តបន្ទាប់រហូតរាជរដ្ឋាភិបាលបានសម្រេចបង្កើតអាជ្ញាធរជាតិប្រយុទ្ធប្រឆាំងគ្រឿងញៀននៅខែឧសភាឆ្នាំ២០០៩និងបានបើកឱ្យមានយុទ្ធនាការប្រយុទ្ធប្រឆាំងគ្រឿងញៀនខុសច្បាប់នៅចុងឆ្នាំ២០១៦ដើមឆ្នាំ២០១៧ដើម្បីបង្ក្រាបឱ្យកាន់តែមានប្រសិទ្ធភាព។
លោកថ្លែងថា៖ «រាជរដ្ឋាភិបាលបានយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះបញ្ហាគ្រឿងញៀនរហូតបានបង្កើតអាជ្ញាធរជាតិប្រយុទ្ធប្រឆាំងគ្រឿងញៀនដើម្បីដឹកនាំនយោបាយប្រឆាំងគ្រឿងញៀនទូទាំងប្រទេសអ៊ីចឹងទាំងអស់គ្នាមានភារកិច្ចតស៊ូប្រឆាំងគ្រឿងញៀនអ៊ីចឹងក្រោយពីឆ្នាំ២០១៧មកតាំងពីមានយុទ្ធនាការយើងប្រឹងទាំងអស់គ្នាទៅទើបបានយើងរកឃើញនិងបង្ក្រាបបានច្រើន»។
លោកមាស វីរិទ្ធ អគ្គលេខាធិការអាជ្ញាធរជាតិប្រយុទ្ធប្រឆាំងគ្រឿងញៀនបានឱ្យដឹងដែរថារៀងរាល់ឆ្នាំកម្ពុជាតែងមានរៀបចំពិធីអបអរសាទរទិវាអន្តរជាតិប្រឆាំងគ្រឿងញៀនដែលតាមរយៈការប្រាព្ធទិវានេះប្រសិនបើមានគ្រឿងញៀនត្រូវដុតបំផ្លាញចោលទាំងនៅរាជធានីភ្នំពេញនិងតាមបណ្តាខេត្តគេនឹងដុតចោល ដើម្បីបង្ហាញសាធារណជនឱ្យបានជ្រាប។
លោកបានថ្លែងថា៖ «អាជ្ញាធរនឹងដុតបំផ្លាញចោលគ្រឿងញៀនប្រសិនបើត្រូវបានសមត្ថកិច្ចចាប់យកហើយមានដីកាឬក៏សាលក្រមសម្រេចស្ថាពររបស់សាលាដំបូង»។
លោកបានបន្ដថា ការដុតបំផ្លាញនេះដើម្បីកុំឱ្យមានការយល់ច្រឡំថាកម្លាំងអនុវត្តច្បាប់ចាប់បានហើយតើយកគ្រឿងញៀនទាំនោះទៅទុកឯណា?ជាពិសេសការដុតគ្រឿងញៀននៅទីសាធារណៈនេះក៏ដើម្បីជាការផ្សព្វផ្សាយក្រើនរំឭកស្មារតីមហាជនកុំឱ្យពាក់ព័ន្ធគ្រឿងញៀនព្រោះលទ្ធផលនៃការជាប់ពាក់ព័ន្ធគ្រឿងញៀនមានតែផ្តល់ភាពអន្តរាយដល់ខ្លួនឯងនិងនាំទុក្ខដល់គ្រួសារប៉ុណ្ណោះ។
លោកថ្លែងថា៖ «គ្រឿងញៀនវាមិនមានប្រយោជន៍អ្វីទេយើងត្រូវតែបោះបង់ព្រោះបើប្រើប្រាស់គឺខុសច្បាប់ហើយបើគេចាប់បានគេត្រូវយកទៅបំផ្លាញចោលព្រោះការចាប់យកវាត្រូវរក្សាទុកអ៊ីចឹងយើងត្រូវចំណាយពេល ចំណាយធនធានក្នុងការរក្សាទុក អ៊ីចឹងយើងត្រូវតែបំផ្លាញវាចោល»។
លោកមាស វីរិទ្ធ បានបន្ថែមថា ការដុតបំផ្លាញគ្រឿងញៀនគឺដើម្បីធូរស្រាលក្នុងការរក្សាទុកដែលទាមទារឱ្យមានទាំងការយាមកាមនិងការប្រើប្រាស់មធ្យោបាយផ្សេងៗព្រោះបារម្ភខ្លាចបាត់បង់ឬមានហេតុផលណាមួយដែលអាចមានការលំបាកក្នុងការដោះស្រាយក្នុងពេលអនាគតនៅពេលរក្សាទុករយៈពេលយូរពេក។
បើតាមលោកមាស វីរិទ្ធ គ្រឿងញៀនបានរីករាលដាលដល់តំបន់ជនបទដាច់ស្រយាលក្នុងអំឡុងឆ្នាំ២០១២-២០១៣ពោលគឺក្នុងរយៈពេលជាង១០ឆ្នាំមុនដែលករណីនេះអាចពាក់ព័ន្ធនឹងការធ្វើចំណាកស្រុកទៅក្រៅប្រទេសពិសេសប្រទេសថៃដែលធ្វើការងារចុះទូកទៅសមុទ្រឬមួយទៅរកឈើប្រណីតខុសច្បាប់ហើយត្រូវបានគេឱ្យប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀនដើម្បីមានកម្លាំងមិនងងុយដេកធ្វើការងារបានច្រើន។លោកបន្តថាពីមុនគ្រឿងញៀនមានតម្លៃខ្ពស់ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្នតម្លៃគ្រឿងញៀនបានចុះថោកដែលអ្នកណាក៏អាចមានលទ្ធភាពទិញបានដែរធ្វើឱ្យការរីករាលដាលកាន់តែងាយទៅដល់គ្រប់ទីកន្លែង។
តាមរបាយការណ៍របស់អាជ្ញាធរជាតិប្រយុទ្ធប្រឆាំងគ្រឿងញៀនក្នុងឆ្នាំ២០២២កម្លាំងអនុវត្តន៍ច្បាប់បានបង្ក្រាបបទល្មើសគ្រឿងញៀនសរុប៦៣៩០ករណីស្មើនឹង១០១,៣០ភាគរយប្រៀបធៀបនឹងឆ្នាំ២០២១ដែលមាន៦៣០៨ករណីច្រើនជាង៨២ករណីឬកើនឡើង១,៣០ភាគរយ។ឃាត់ខ្លួនជនសង្ស័យសរុប១៥០០២នាក់ស្រី៩៥២នាក់ចាប់យកគ្រឿងញៀនបានចំនួន១៤តោននិងជាង៩១៩គីឡូក្រាម។ ដោយឡែកក្នុងរយៈពេល៨ខែ១២ថ្ងៃ ឆ្នាំ២០២៣នេះ កម្លាំងអនុវត្តន៍ច្បាប់បានបង្ក្រាបបទល្មើសគ្រឿងញៀន៥៤០៥ករណីឃាត់ខ្លួនជនសង្ស័យ១៣២១៤នាក់ចាប់យកសារធាតុញៀនគ្រប់ប្រភេទសរុបចំនួនជាង២៦៧៣គីឡូក្រាម។
លោកហង្ស ប្រសើរ អនុប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលបន្សាបគ្រឿងញៀនឌីធីអេបានឱ្យដឹងថា ការសេពគប់មិត្តភក្តិមិនល្អគឺជាដើមហេតុនាំឱ្យធ្លាក់ចូលក្នុងបញ្ហាគ្រឿងញៀនជាពិសេសសម្រាប់អ្នកដែលមិនធ្លាប់ស្គាល់អ្វីជាគ្រឿងញៀនហើយត្រូវបានគេអូសទាញ។លោកបញ្ជាក់ថាអ្នកដែលត្រូវគេអូសទាញមានច្រើន ហើយតាមការសាកសួរមនុស្ស១០នាក់គឺមាន៨ទៅ៩នាក់ឆ្លើយថាពួកគេត្រូវបានអូសទាញឯករណីនឹកឃើញប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀនដោយខ្លួនឯងជាការកម្រ។
លោកថ្លែងថា៖«ករណីដែលប្រើហ្នឹងមិនមែននៅសុខៗគាត់នឹកឃើញទៅប្រើទេជួនកាលគាត់ដើរជាមួយមិត្តមិនល្អយូរៗទៅគឆ្លៀតឱកាសដាក់ចូលក្នុងអ្វីផ្សេងៗដូចជាគ្រឿងស្រវឹងឬរបស់ហូបចុក ឬជួនកាលគាត់ចង់សាកចង់ដឹងហើយគេជំរុញបន្ថែមពេលផឹកស៊ីស្រវឹងក្លាហានក៏មានឬមួយក៏បណ្តាលមកពីវិបត្តិផ្លូវចិត្តអីផ្សេងៗក៏អាចជាកត្តាជំរុញពួកគាត់ឱ្យហ៊ានសាកល្បងគ្រឿងញៀនដែរ»។
លោកហង្ស ប្រសើរ បានឱ្យដឹងទៀតថា បច្ចុប្បន្នមជ្ឈមណ្ឌលមានអ្នកញៀនគ្រឿងញៀនកំពុងទទួលការព្យាបាលមានចំនួន២០០នាក់ដែលចំនួននេះបានថយចុះពាក់កណ្តាលបើគិតមុនឆ្នាំ២០១៩ដែលមានចំនួនជាង៤០០នាក់។លោកថាការថយចុះនេះអាចមកពីមានវិបត្តិកូវីដ១៩ក្នុងពេលកន្លងទៅក៏ដូចជាបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ចសកលបណ្តាលមកពីសង្គ្រាមនិងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។
លោកសុខ ភាក់ ជាប្រជាពលរដ្ឋ១រូបនៅស្រុកបន្ទាយមាសខេត្តកំពតបានឱ្យដឹងថា ទោះបីជាមានការបង្ក្រាបជាបន្តបន្ទាប់នៅតាមមូលដ្ឋាន ប៉ុន្តែកន្លែងខ្លះបញ្ហាគ្រឿងញៀននៅតែកើតមានតាមតំបន់តាមភូមិតាមឃុំនានាក្នុងនោះក៏មានយុវវ័យសិស្សសាលាពាក់ព័ន្ធមួយចំនួនផងដែរ។ហេតុនេះការបញ្ជ្រាបការយល់ដឹងអំពីផលប៉ះពាល់និងគ្រោះថ្នាក់គ្រឿងញៀនជាកត្តាសំខាន់មួយក្នុងការលុបបំបាត់បញ្ហាគ្រឿងញៀន។
លោកភាក់ បានបន្តថា ការអប់រំណែនាំកូនៗអំពីបញ្ហាគ្រឿងញៀនជារឿងដែលឪពុកម្តាយឬអាណាព្យាបាលគ្រប់រូបត្រូវតែធ្វើប៉ុន្តែយ៉ាងណាក៏មិនដូចការអប់រំនៅសាលារៀនដែរ។ លោកថា៖ «ខ្ញុំបានចូលរួមប្រាប់ណែនាំកូនៗខ្ញុំអំពីបញ្ហាគ្រឿងញៀនប៉ុន្តែការយល់ដឹងពីបញ្ហានេះដូចជាមិនសូវមានពេលគ្រប់គ្រាន់ខ្ញុំមិនអាចណែនាំកូនបានល្អដូចនៅសាលារៀនទេអ៊ីចឹងខ្ញុំគិតថាសាលាដើរតួនាទីសំខាន់ណាស់ក្នុងការអប់រំពីបញ្ហានេះ។យើងមើលតាមភូមិខ្លះឪពុកម្តាយនិយាយកូនមិនស្តាប់ផងហ្នឹង»។
កាលពីខែឧសភា ឆ្នាំ២០២០ ក្រសួងអប់រំយុវជននិងកីឡាបានរៀបចំឯកសារសម្រាប់ការអប់រំបង្ការទប់ស្កាត់ការប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀនខុសច្បាប់នៅតាមគ្រឹះស្ថានសិក្សាដែលឯកសារនេះគ្រោងនឹងដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់តាមសាលារៀនទូទាំងប្រទេសនៅឆ្នាំ២០២១។យ៉ាងណាក៏ដោយភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍មិនអាចទំនាក់ទំនងសុំការបំភ្លឺបន្ថែមជុំវិញបញ្ហានេះពីក្រសួងអប់រំយុវជននិងកីឡាបានទេ។
ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាគ្រឿងញៀនប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាលោកហ៊ុនម៉ាណែតបានបង្កើនសមាសភាពមន្ត្រីអាជ្ញាធរជាតិប្រយុទ្ធប្រឆាំងគ្រឿងញៀនដែលតាមសេចក្តីសម្រេចចុះថ្ងៃទី១២ ខែកញ្ញាបង្ហាញថា ក្បាលម៉ាស៊ីនដឹកនាំអាជ្ញាធរជាតិប្រឆាំងគ្រឿងញៀនមានលោកនេតសាវឿនឧបនាយករដ្ឋមន្ដ្រីនិងមានអនុប្រធាន៣រូបគឺលោកសសុខាឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃលោកទៀសីហាឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិនិងលោកកើតរិទ្ធឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ព្រមទាំងសមាជិកជាច្រើនរូបទៀត។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានចាត់ទុកបញ្ហាគ្រឿងញៀនជាអាទិភាពទី៤ របស់រាជរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិទី៧ គឺភូមិឃុំមានសុវត្ថិភាពផ្ដោតចម្បងទៅលើការប្រយុទ្ធប្រឆាំងគ្រឿងញៀន។ លោកធ្លាប់បានថ្លែងក្នុងពេលជួបកម្មករនិយោជិតនៅខេត្តកំពង់ស្ពឺកាលថ្ងៃទី៩ខែកញ្ញាថា៖«ពាក់ព័ន្ធនឹងអាទិភាពទី៤នេះខ្ញុំសូមបញ្ជាក់បន្តិច។ការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងគ្រឿងញៀនឈានទៅដល់ការកាត់បន្ថយនិងការលុបបំបាត់ទៅថ្ងៃក្រោយ។យើងមានបញ្ហាច្រើន។វាជាបញ្ហាលំបាក។ជាបញ្ហាដែលចាក់ស្រែះ។ប្រទេសទាំងអស់ក្នុងតំបន់សូម្បីតែមហាអំណាចនៅបារាំងនៅអឺរ៉ុបនៅអាមេរិកក៏មិនទាន់ជោគជ័យដែរ»។
កាលពីថ្ងៃទី១៥ខែកញ្ញាលោកនេត សាវឿន ក្នុងនាមនាយករដ្ឋមន្ត្រីស្តីទីនិងជាប្រធានអាជ្ញាធរជាតិប្រយុទ្ធប្រឆាំងគ្រឿងញៀនបានបើកកិច្ចប្រជុំ១នៅវិមានសន្តិភាពដើម្បីស្វែងរកយុទ្ធសាស្ត្រវិធីសាស្ត្រនិងសកម្មភាពថ្មីៗដើម្បីឱ្យការប្រយុទ្ធប្រឆាំងគ្រឿងញៀនកាន់តែមានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់ក្នុងអាណត្តិថ្មីនៃរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាសំដៅសម្រេចឱ្យបានការអនុវត្តផែនការយុទ្ធសាស្ត្របញ្ចកោណដំណាក់កាលទី១ស្តីពីការបន្តជំរុញនិងលើកកម្ពស់ប្រសិទ្ធភាពយុទ្ធនាការប្រយុទ្ធប្រឆាំងគ្រឿងញៀនខុសច្បាប់ក្នុងបំណងលើកកម្ពស់សុខុមាលភាពប្រជាពលរដ្ឋ៕
