ភេសជ្ជៈ ដែលកែច្នៃវត្ថុធាតុដើមក្នុងស្រុក។ ហុង មិនា
ក្រចេះ: ថ្វីដ្បិតតែមិនទាន់បញ្ចប់ថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រលើជំនាញ «ការពារដំណាំនិងបច្ចេកវិទ្យាប្រមូលផល» ក្តីតែនិស្សិតដួង មុនី និងមិត្តរួមក្រុមប្រុស-ស្រីចំនួន ៧ នាក់ទៀតនៃសាកលវិទ្យាល័យក្រចេះ បានឆ្លៀតប្រើជំនាញដែលកំពុងសិក្សាមកកែច្នៃគ្រាប់ស្វាយចន្ទីគល់ស្លឹកគ្រៃផ្កាម្ជូរព្រឹក្ស និងប្រទាលកន្ទុយក្រពើ និងតែជ្រក់ទៅជាភេសជ្ជៈ ៥ ប្រភេទ ខណៈនិស្សិតរូបនេះនិយាយថា បើមានជំនួយជាទុន និងអាចផលិតបាន និងកាត់បន្ថយភេសជ្ជៈនាំចូល។
កាលពីនៅសាលាបឋមសិក្សាដែលសូម្បីតែស្រមៃក៏មិនធ្លាប់គិតថា ខ្លួននឹងក្លាយជាអ្នកកែច្នៃភេសជ្ជៈផងនោះយុវនិស្សិតដួងមុនីអាយុ២០ឆ្នាំជាតំណាងឱ្យក្រុមបានប្រាប់ថារូបគេជាកូនកសិកររស់នៅភូមិថ្មគ្រែលើឃុំថ្មគ្រែស្រុកចិត្តបុរីខេត្តក្រចេះ។បច្ចុប្បន្នកំពុងសិក្សានៅសាកលវិទ្យាល័យក្រចេះឆ្នាំទី៤ លើមុខជំនាញការពារដំណាំនិងបច្ចេកវិទ្យាប្រមូលផល។
យុវជន មុនី បានប្រាប់ថា មុននឹងកែច្នៃចេញជាភេសជ្ជៈនេះគឺក្រុមរបស់ខ្លួនបានលើកជាគំនិតទៅជម្រាបគ្រូដឹកនាំក្រុមអំពីគោលបំណងចង់ធ្វើអ្វីមួយហើយបង្ហាញដល់គ្រូថាដើម្បីកែច្នៃកើតចេញជាលទ្ធផលអ្វី១ត្រូវយកអ្វីផ្សំនឹងអ្វី?បន្ទាប់ពីលោកគ្រូយល់ព្រមហើយពួកគេក៏ចាប់ជាក្រុមដែលមានគ្នា៨នាក់(ស្រី៤នាក់)ហើយបានស្រាជ្រាវ ពីព្រោះនៅក្នុងសាកលវិទ្យាល័យមានបន្ទប់សម្រាប់ឱ្យនិស្សិតអនុវត្តជាក់ស្តែង។
មុនី បានរៀបរាប់ថា ចំពោះភេសជ្ជៈដែលពួកគេជ្រើសរើសកែច្នៃមាន៥ប្រភេទរួមមានភេសជ្ជៈទឹកគ្រាប់ស្វាយចន្ទី, ភេសជ្ជៈគល់ស្លឹកគ្រៃ,ភេសជ្ជៈតែម្ជូរព្រឹក្សតែជ្រក់និងភេសជ្ជៈប្រទាលកន្ទុយក្រពើ។រីឯវិធីស្ងោរចម្អិននិងលាយវត្ថុធាតុដើមវិញគឺមានសភាពប្រហាក់ប្រហែលគ្នាទេ។តួយ៉ាងដូចជា ផ្កាម្ជូរព្រឹក្សដែលផ្ការបស់វាមានរសជាតិជូរជាដើមដើម្បីឱ្យកើតជាទឹកភេសជ្ជៈម្ជូរព្រឹក្សបានដំបូងត្រូវយកផ្កាវាមកសម្ងួតហើយដាំក្នុងទឹកដែលពុះដើម្បីឱ្យចេញជាតិជូរនិងចេញពណ៌របស់វា។បន្ទាប់មកលាយស្ករតាមកម្រិតកំណត់ហើយស្ងោរចន្លោះពេល១ទៅ២ម៉ោងគឺកើតបានជាភេសជ្ជៈហើយ។
បើតាមយុវនិស្សិត ដួង មុនី ចំពោះភេសជ្ជៈទាំង៥ប្រភេទនេះបើឱ្យត្រូវតាមកម្រិតស្តង់ដាសកលនោះគឺមិនទាន់ដល់កម្រិតស្តង់ដាទេដោយសារបញ្ហានេះពួកគេមិនទាន់បានសិក្សាលម្អិតបន្ថែមទៅលើសារធាតុចិញ្ចឹមនិងប្រូតេអ៊ីនដែលមាននៅក្នុងភេសជ្ជៈនៅឡើយ។ប៉ុន្តែភេសជ្ជៈនេះគេអាចញ៉ាំបានជាទូទៅមិនប៉ះពាល់ដល់សុខភាពឡើយព្រោះការកែច្នៃនេះបានកំណត់កម្រិតជាតិស្ករនិងគ្រឿងផ្សំគិតជាភាគរយត្រឹមត្រូវអស់ហើយ។រាល់ភេសជ្ជៈនីមួយៗប្រើស្ករចន្លោះពី៨ទៅ១០ភាគរយនៃទឹកតែបើអ្នកមានជំងឺទឹកនោមផ្អែមអាចប៉ះពាល់ដល់សុខភាពរបស់គាត់ខ្លះដែរ។
យុវនិស្សិត មុនី បានពោលថា៖ «មូលហេតុដែលក្រុមខ្ញុំផ្តើមគំនិតកែច្នៃភេសជ្ជៈនេះឡើង ព្រោះយល់ថាប្រសិនបើជោគជ័យមែននឹងជួយបង្កើនតម្លៃទីផ្សារលក់វត្ថុធាតុដើមក្នុងស្រុកបានច្រើន។នេះខ្ញុំគិតថា បើភេសជ្ជៈទាំងនេះនឹងក្លាយជាផលិតផលមួយអាចដំណើរការលក់បានមែន»។
ដួង មុនី បានរៀបរាប់បន្តថា បើទោះជាការកែច្នៃភេសជ្ជៈរបស់ក្រុមខ្លួនទើបតែជាគំរូក្តីតែភេសជ្ជៈទាំង៥ប្រភេទនេះអាចយកទៅទទួលទានបាន។ដូច្នេះប្រសិនបើមានការជួយឧបត្ថម្ភពីស្ថាប័នណាមួយក្នុងការបង្កើតជាសហគ្រាសឬសិប្បកម្មគឺនឹងអាចដំណើរការបាន ហើយមិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ ថែមទាំងផ្តល់ការងារដល់ប្រជាពលរដ្ឋបានទៀតផង។បច្ចុប្បន្នភេសជ្ជៈទាំង៥ប្រភេទនេះមានដាក់លក់នៅក្នុងសាកលវិទ្យាល័យក្រចេះនិងនៅតាមសាខាស្ថានីយប្រេងឥន្ទនៈPTTក្នុងក្រុងក្រចេះ។
យុវជន ដួង មុនី បានឱ្យដឹងថា បច្ចុប្បន្ន យុវជនក៏ដូចជាប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួនចូលចិត្តទទួលទានភេសជ្ជៈទូទៅ ជាគ្រឿងកំប៉ុងដែលមានប្រើសារធាតុរក្សាទុកបានយូរក្នុងកម្រិតខ្ពស់តែពួកគាត់មិនសូវចូលចិត្តភេជ្ជៈដែលមានអ័រហ្គានិក(ប្រភេទអាហារសរីរាង្គ)ទេ។
លោកស្រី អ៊ឹម រចនា អនុរដ្ឋលេខាធិការក្រសួងកសិកម្ម (កណ្ដាលស្ដាំ) និងអ្នកជំនាញអឺរ៉ុបពិនិត្យភេសជ្ជៈផលិតដោយនិស្សិតនៅក្រចេះ ក្នុងខែធ្នូនេះ៕ហុង មិនា
ចំពោះភេសជ្ជៈទាំង ៥ ប្រភេទខាងលើមាន៤ប្រភេទអាចរក្សាទុកក្នុងសីតុណ្ហភាព៥អង្សាបានក្នុងរយៈពេលប្រហែលជាកន្លះខែតែបើភេសជ្ជៈគ្រាប់ស្វាយចន្ទីទុកឆាប់ខូចព្រោះវាសម្បូរដោយសារធាតុចិញ្ចឹមច្រើន។
ជុំវិញការងារកែច្នៃភេសជ្ជៈនេះលោក ហ៊ន មេត្តា ជាគ្រូដឹកនាំក្រុមរបស់យុវជនដួង មុនី បានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ថា ចំពោះក្រុមនិស្សិត៨នាក់នេះជាមនុស្សដែលមានភាពសកម្មហើយបើលោកពន្យល់ប្រាប់អ្វីមួយគឺពួកគាត់ឆាប់ចាប់បាន។ឧទាហរណ៍ថាបើពួកគាត់ចង់បង្កើតជាអ្វី១ក៏លើកជាគម្រោងដាក់មកឱ្យលោកពិនិត្យមើលសិនថាតើអាចធ្វើបានឬអត់?ដោយឡែកភេសជ្ជៈទាំង ៥ ប្រភេទនេះខាងសាកលវិទ្យាល័យក្រចេះកំពុងរៀបចំក្នុងកម្មវិធីភូមិ ១ ផលិតផល ១ នៅខេត្តក្រចេះហើយភ្ញៀវអាចទិញយកទៅទទួលទានបាន។
លោកបានបញ្ជាក់ថា៖ «ឱ្យថាត្រូវតាមស្តង់ដាដូចរបស់គេគឺវាមិនទាន់ដូចគេទេព្រោះយើងកែច្នៃជារយៈពេលខ្លីមិនដាក់សារធាតុចិញ្ចឹម។ខាងសាកលវិទ្យាល័យគ្រោងនឹងរៀបចំឱ្យមានការផលិតលក់នៅតាមទីផ្សារតែបច្ចុប្បន្នយើងមិនអាចធ្វើបានភ្លាមទេ»។
ជុំវិញបញ្ហានេះដែរ លោកស្រី ឃួន វិច្ឆិកា អ្នកនាំពាក្យក្រសួងអប់រំយុវជននិងកីឡាប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ថា ទាក់ទងទៅនឹងចំណុចនេះកន្លងមកក្រសួងអប់រំយុវជននិងកីឡាមានគម្រោងមួយដែលហៅថាគម្រោងកែលម្អកម្រិតឧត្តមសិក្សាដោយក្នុងនោះក្រសួងជំរុញឱ្យមានការសហការគ្នារវាងវិទ្យាល័យក៏ដូចជានៅសាកលវិទ្យាល័យគឺជំរុញស្ថាប័នសិក្សាទាំង២កម្រិតនេះក្នុងការសិក្សាស្រាវជ្រាវនិងកែច្នៃម្ហូបអាហារឬក៏ប្រើប្រាស់ធនធានដែលមាននៅតាមស្រុកខេត្តនីមួយៗ ដើម្បីកែច្នៃសម្រាប់ប្រើប្រាស់និងបញ្ចេញជាផលិតផល។នៅក្នុងនោះដែរមិនមែនទាក់ទងតែទៅនឹងវិស័យកសិកម្មដូចជាការកែច្នៃម្ហូបអាហារនេះទេក៏ប៉ុន្តែវាទាក់ទងនឹងវិស័យផ្សេងៗទៀតផងដែរ។
លោកស្រីបានបញ្ជាក់ថា៖ «ក្រៅពីនោះក្រសួងក៏មានកញ្ចប់ថវិកាគាំទ្រពីរាជរដ្ឋាភិបាលក្នុងការដំណើរការនិងជំរុញឱ្យធ្វើការស្រាវជ្រាវនិងជំរុញឱ្យសិស្សានុសិស្សខិតខំស្រាវជ្រាវសាកល្បងនិងកែច្នៃម្ហូបអាហារក៏ដូចជាការងារផ្សេងៗទៀតទាក់ទងតាំងពីអេឡិចត្រូនិកឬក៏ដូចជាឌីជីថលជាដើមដែរ»។
បើតាមលោកស្រីអ្នកនាំពាក្យនៅសាកលវិទ្យាល័យក្រចេះក៏មានកម្មវិធីដែលទាក់ទងទៅនឹងការអភិវឌ្ឍកសិកម្មនិងសហគមន៍ដែរ។នៅក្នុងនោះមុខវិជ្ជានេះក៏ផ្តោតលើការកែច្នៃម្ហូបអាហារនិងការប្រើប្រាស់ធនធានដែលខ្លួនមានដើម្បីអភិវឌ្ឍកែច្នៃឱ្យទៅជារបស់របរប្រើប្រាស់និងសម្ភារក៏ដូចជាម្ហូបអាហារផងដែរ។
លោកស្រី វិច្ឆិកា បានបន្តថា ដើម្បីលើកកម្ពស់ក៏ដូចជាគាំទ្រដល់និស្សិតឱ្យខិតខំប្រឹងប្រែងស្រាវជ្រាវដែរនោះ សាកលវិទ្យាល័យបានធ្វើការងារជាច្រើនគឺទី១ទាក់ទងនឹងកិច្ចសហការជាមួយសហគមន៍និងបណ្តាញនានានៅជុំវិញនោះដើម្បីឱ្យសិស្សនិស្សិតអាចចុះទៅស្រាវជ្រាវក៏ដូចជាបង្ហាត់បង្ហាញនិងចូលរួមជួយដល់អ្នកដែលរស់នៅក្នុងខេត្តហ្នឹងក្នុងការកែច្នៃម្ហូបអាហារដែលខ្លួនមាន។
ទី២ឧទាហរណ៍ថានៅក្នុងសាកលវិទ្យាល័យមានរៀបចំជាកម្មវិធីផ្សេងៗគឺក្រុមនិស្សិតគាត់មានឱកាសក្នុងការបញ្ចេញស្នាដៃឱ្យឃើញនិងទាក់ទងជាមួយដៃគូដូចជាអង្គការFAOជាដើមដែលពួកគាត់ចូលរួមសហការក្នុងការស្រាវជ្រាវនិងចុះធ្វើកម្មសិក្សាផងដែរ។
បើតាមលោកស្រី វិច្ឆិកា កន្លងមកខាងសាកលវិទ្យាល័យក្រចេះបានធ្វើការយ៉ាងជិតស្និទ្ធជាមួយសហគ្រាសក៏ដូចជាអ្នកដែលគាត់អាចពាក់ព័ន្ធហើយក៏បានផ្តល់ឱកាសការងារផងដែរ។ដូច្នេះហើយតាមប្រសាសន៍របស់លោកសាកលវិទ្យាធិការគឺនិស្សិតដែលរៀនចប់និងកំពុងសិក្សាក៏ដោយគឺពួកគាត់សុទ្ធតែមានការងារធ្វើទាក់ទងទៅនឹងជំនាញដែលពួកគាត់កំពុងសិក្សាផងដែរ៕
ផលិតផល ដែលកែច្នៃវត្ថុធាតុដើមក្នុងស្រុក។ហុង មិនា
