ព្រះវិហារៈ សត្វត្រយងយក្សជំទង់ ១ ក្បាល ដែលជាបក្សីនិមិត្តរូបនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាត្រូវបានអ្នកជំនាញជួយសង្គ្រោះដោយជោគជ័យពីជំងឺគ្រុនចាញ់បក្សី ក្រោមកិច្ចសហការរវាងមន្ទីរបរិស្ថានខេត្តព្រះវិហារ និងអង្គការដៃគូពាក់ព័ន្ធ ខណៈបក្សីប្រភេទនេះមាននៅសេសសល់ប្រហែល ២៥០ ក្បាលប៉ុណ្ណោះ នៅទូទាំងពិភពលោក។
ការជួយសង្គ្រោះសត្វត្រយងនេះ ក្រោមកិច្ចសហការរវាងមន្ទីរបរិស្ថានខេត្តព្រះវិហារ Angkor Centre for Conservation of Biodiversity មជ្ឈមណ្ឌលអង្គរសម្រាប់ការអភិរក្សជីវៈចម្រុះ (ACCB) និងអង្គការសមាគមអភិរក្សសត្វព្រៃ (WCS)។
យោងតាមហ្វេសប៊ុករបស់ WCSកាលពីថ្ងៃទី ២៧ ខែមករា បានឱ្យដឹងថា បើមើលពីរូបរាងខាងក្រៅនៃសត្វត្រយងនេះឃើញដូចជាគ្មានជំងឺនោះទេ ប៉ុន្តែនៅពេលមកដល់មជ្ឈមណ្ឌលអង្គរសម្រាប់ការអភិរក្សជីវៈចម្រុះរោគសញ្ញានៃជំងឺនេះក៏បានវិវត្តឡើងយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។
ប្រភពដដែលបានឱ្យដឹងថា បន្ទាប់ពីមានការពិនិត្យសុខភាពយ៉ាងហ្មត់ចត់ ក្រុមការងារបានរកឃើញថា សត្វត្រយងយក្សជំទង់នេះកំពុងមានជំងឺគ្រុនចាញ់បក្សី និងមានប៉ារ៉ាស៊ីតនៅក្នុងឈាមរបស់វា។ លើសពីនេះទៅទៀត ម្រាមជើងមួយរបស់វាមានសភាពធ្ងន់ធ្ងរខ្លាំងមិនអាចកម្រើកបានក៏វិវត្តក្លាយជាដំបៅរលួយ។
អង្គការ WCS បានបញ្ជាក់ថា៖ «ក្រុមការងារដែលមានការតាំងចិត្តខ្ពស់របស់ ACCB បានធ្វើការអស់ពីកម្លាំងកាយចិត្តដើម្បីព្យាបាលជំងឺគ្រុនចាញ់បក្សីនិងវះកាត់យកម្រាមជើងដំបៅចេញដោយជោគជ័យ។យើងមានសេចក្តីសោមនស្សរីករាយដែលសត្វត្រយងយក្សនេះបានជាសះស្បើយទាំងស្រុងនិងបានសម្របខ្លួនយ៉ាងល្អទៅនឹងកន្លែងថែទាំវាផងដែរ» ។
WCS បានបន្តថា ការជួយសង្គ្រោះសត្វត្រយងយក្សនេះគឺជាសមិទ្ធផលដ៏សំខាន់ក្នុងកិច្ចការងារអភិរក្ស ខណៈដែលបក្សីប្រភេទនេះមាននៅសេសសល់ប្រហែលជា ២៥០ ក្បាល នៅទូទាំងពិភពលោក។
សត្វត្រយងយក្សនេះនឹងដើរតួយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការធានាចំនួនប្រជាសាស្ត្រសត្វត្រយងយក្សដែលត្រូវបានថែទាំនៅក្នុងមជ្ឈមណ្ឌល ACCB ក្នុងការរួមចំណែកដល់កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងអភិរក្សបក្សីប្រភេទនេះ។
សូមជម្រាបថា សត្វត្រយងយក្ស ត្រូវបានកត់ត្រានៅក្នុងបញ្ជីក្រហមរបស់អង្គការ IUCN ជាប្រភេទជិតពូជបំផុតនៅលើពិភពលោកនិងត្រូវបានរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាប្រកាសជាផ្លូវការដោយព្រះរាជក្រឹត្យឆ្នាំ ២០០៥ ថា ជាប្រភេទបក្សីតំណាងជាតិដែលត្រូវការពារ។
បើតាម WCS សត្វត្រយងយក្សមានវត្តមានតែនៅតាមតំបន់ទំនាបស្ថិតក្នុងខេត្តព្រះវិហារ ស្ទឹងត្រែង រតនគិរី និងមណ្ឌលគិរីនៃប្រទេសកម្ពុជាប៉ុណ្ណោះ និងទំនងជាមានវត្តមានខ្លះនៅភាគខាងត្បូងនៃប្រទេសឡាវ និងវៀតណាម។
ចំនួនសត្វត្រយងយក្សនៅទូទាំងតំបន់កំពុងមានការថយចុះ ដោយសារការបាត់បង់ទីជម្រក ការបរបាញ់ ការរំខានពីមនុស្ស និងការកាប់រានដីព្រៃនៅតាមតំបន់ទំនាប។
ជាមួយគ្នានេះដែរ មជ្ឈមណ្ឌលអង្គរសម្រាប់ការអភិរក្សជីវៈចម្រុះ (ACCB)ក៏បានលើកឡើងដែរថា មជ្ឈមណ្ឌលរបស់ខ្លួនបានដើរតួនាទីសំខាន់ក្នុងការអភិរក្សជីវៈចម្រុះ និងបានធ្វើកិច្ចសហការយ៉ាងជិតស្និទ្ធជាមួយក្រសួងបរិស្ថាន រដ្ឋបាលព្រៃឈើនៃក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ ក៏ដូចជាអង្គការដៃគូអភិរក្សនានា ដើម្បីការពារនិងអភិរក្សសត្វព្រៃកម្រៗនិងអនុវត្តកម្មវិធីបង្កាត់ពូជផងដែរ៕