ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ លោក សុខ ចិន្តាសោភា បានដឹកនាំគណៈប្រតិភូកម្ពុជាទៅចូលរួមកិច្ចប្រជុំចង្អៀតថ្នាក់រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ាន ដែលធ្វើឡើងនៅប្រទេសឡាវដែលជាប្រធានអាស៊ានប្តូរវេនឆ្នាំ ២០២៤ ដើម្បីពិភាក្សាពីអាទិភាពនិងគម្រោងសមិទ្ធផលសំខាន់ៗក្រោមភាពជាប្រធានអាស៊ានរបស់ឡាវ។
នៅថ្ងៃទី ២៨ ខែមករា ឆ្នាំ ២០២៤ លោក សុខ ចិន្តាសោភា បានដឹកនាំគណៈប្រតិភូកម្ពុជាទៅចូលរួមកិច្ចប្រជុំចង្អៀតថ្នាក់រដ្ឋមន្ត្រីការបទេសអាស៊ានតបតាមការអញ្ជើញរបស់លោកសាលើមសៃ គុំម៉ាស៊ីត ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងជារដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសឡាវ ដែលជាប្រធានអាស៊ានប្តូរវេនឆ្នាំនេះ។
យោងតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានពីក្រសួងការបរទេស កិច្ចប្រជុំចង្អៀតថ្នាក់រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ាននេះប្រព្រឹត្តទៅរយៈពេល ២ថ្ងៃ ពីថ្ងៃទី២៨ ដល់ថ្ងៃទី២៩ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៤ នៅទីក្រុងហ្លួងព្រះបាង ប្រទេសឡាវ ក្រោមមូលបទ «អាស៊ាន៖ ការពង្រឹងការតភ្ជាប់ និងភាពធន់» ដែលនឹងត្រូវពិភាក្សាពីចំណោមរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសពីបណ្តាប្រទេសសមាជិកអាស៊ានពីអាទិភាព និងសមិទ្ធផលសំខាន់ៗសម្រាប់ភាពជាប្រធានរបស់ឡាវ។
សេចក្តីប្រកាសបញ្ជាក់ថា៖ «រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស អាស៊ាននឹងពិនិត្យតាមដានការងារនានានៅក្រោយកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានលើកទី៤៣ និងកិច្ចប្រជុំ កំពូលពាក់ព័ន្ធ ព្រមទាំងពិភាក្សាពីវិធីសាស្ត្រនានា ឆ្ពោះទៅរកការកសាងសហគមន៍អាស៊ាន រួមទាំងវឌ្ឍនភាពនៃការរៀបចំចក្ខុវិស័យសហគមន៍អាស៊ានឆ្នាំ២០៤៥»។
បន្ថែមពីនេះ បណ្តារដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសនៃសមាជិកអាស៊ាននឹងផ្លាស់ប្តូរទស្សនៈគ្នា ជុំវិញទំនាក់ទំនងខាងក្រៅរបស់អាស៊ាន តួយ៉ាងបញ្ហាតំបន់ និងអន្តរជាតិ ដែលជាប្រយោជន៍និងកង្វល់រួម។
ក្រៅពីនេះ លោកសុខ ចិន្តាសោភា នឹងមានជំនួបពិភាក្សាទ្វេភាគីជាមួយបណ្តារដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ាន ក្នុងគោលដៅពង្រឹងចំណងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគី និងពហុភាគី។
ពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហានេះ លោកឯម សុវណ្ណារ៉ា សាស្ត្រាចារ្យផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ និងជាអ្នកតាមដាននយោបាយតំបន់ បញ្ជាក់ថា ជាទូទៅដើមឆ្នាំនឹងមានកិច្ចប្រជុំចង្អៀតថ្នាក់រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ានដើម្បីកំណត់របៀបវារៈសំខាន់ៗសម្រាប់ប្រធានអាស៊ានប្តូរវេនថ្មីខណៈឡាវ បន្តពីឥណ្ឌូនេស៊ីឆ្នាំ២០២៤ នេះ។
លោកបានបន្តថា ការប្រជុំនេះចង្អៀតនេះ ដើម្បីស្វែងរកការឯកភាពគ្នាដោយសារអាស៊ានប្រើយន្តការកុងសង់ស៊ីល ឬសំឡេងជាឯកច្ឆន្ទ គ្រាន់តែសំឡេងភូមានៅតែបន្តផាត់ចោលបណ្តោះអាសន្នដូចឆ្នាំមុនៗ ហើយការចួលរួមនេះ ជាការបង្ហាញថា សមាជិកអាស៊ានស្មើមុខស្មើមាត់គ្នា។
លោកបានប្រាប់ទៀតថា៖ «សម្រាប់ខ្ញុំមូលបទឆ្នាំនេះ មិនមានអ្វីប្រែប្រួលទេ ហើយអាចមានការលើកឡើងពីបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ចជាបញ្ហាសំខាន់នៅក្នុងតំបន់ ក៏ដូចជាការផ្លាស់ប្តូរនិងចែករំលែកព័ត៌មានគ្នា ជាពិសេសបញ្ហាសន្តិសុខក្នុងតំបន់តួយ៉ាង វិបត្តិនៃភាពតានតឹងសមុទ្រចិនខាងត្បូង និងវិបត្តិភូមាជាដើម ប៉ុន្តែឡាវហាក់មិនសូវមានសក្តានុពលសោះ ដែលខ្ញុំយល់ថានឹងមិនមានអ្វីជោគជ័យច្រើនដូចកាលកម្ពុជា និងឥណ្ឌូនេស៊ីជាប្រធានទេ»។
លោក ឯម សុវណ្ណារ៉ា បានបន្តថា រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ានជាពិសេសពីភាគីកម្ពុជា គួរបង្កើនការជជែករកច្រកពង្រឹងសេដ្ឋកិច្ចក្នុងតំបន់ដូចជាបញ្ហាការតភ្ជាប់ ខណៈឡាវមានទំនាក់ទំនងនិងការតភ្ជាប់ជាមួយចិនដែលអាចតភ្ជាប់មកកម្ពុជា ថៃ ភូមា ដើម្បីបង្កើតជាសៀគ្វីតភ្ជាប់សម្រាប់វិស័យដឹកជញ្ជូនដែលជាវត្ថុបំណងរបស់អាស៊ានមួយដែរ ដែលមិនមានឧបសគ្គច្រើន។
លោកជឿជាក់ថា អាស៊ានពិបាកជជែកគ្នាលើបញ្ហាសន្តិសុខ ហើយការចែករំលែកព័ត៌មានគ្នាជារឿងសំខាន់ ដូចជា បញ្ហារាម សមុទ្រចិនខាងត្បូង ភេរវកម្ម ដែលអាស៊ានត្រូវធ្វើការស្អិតនឹងគ្នា។
សម្រាប់លោក ស៊ឺន សម អ្នកជំនាញផ្នែកទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា យល់ថា កិច្ចប្រជុំចង្អៀតថ្នាក់រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ាននេះ ជាឱកាសល្អសម្រាប់កម្ពុជាអាចចែករំលែកបទពិសោធន៍របស់ខ្លួនសម្រាប់ឡាវ ដើម្បីអាចធ្វើឱ្យការធ្វើជាប្រធានអាស៊ានប្តូរវេននេះ ទទួលបានសមិទ្ធផលល្អ ហើយមូលបទស្តីអំពីការពង្រឹងការតភ្ជាប់ និងភាពធន់នេះ ក៏សមស្របទៅនឹងបទពិសោធន៍កន្លងមករបស់កម្ពុជាផងដែរ។
លោកបានប្រាប់ថា៖ «នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំលើកនេះនឹងមានការលើកឡើងពីបញ្ហាជាច្រើនតួយ៉ាង វិបត្តិនៅមីយ៉ាន់ម៉ា បញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង សង្គ្រាមរុស្ស៊ី-អ៊ុយក្រែន សង្គ្រាមអ៊ីស្រាអែល-ហាម៉ាស់ និងបញ្ហាក្នុងតំបន់ផ្សេងទៀត ដូចជារបៀបពង្រឹងអាស៊ានឱ្យកាន់តែរឹងមាំ។ ខ្ញុំប្រាកដថាបញ្ហាមីយ៉ាន់ម៉ា និងបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូងនឹងក្លាយជាប្រធានបទដ៏ក្តៅគគុកបំផុតសម្រាប់កិច្ចប្រជុំអាស៊ាននៅឆ្នាំនេះ»។
សម្រាប់លោកផ្ទាល់យល់ថា បើសិនជាឡាវមិនស្នើសុំអនុសាសន៍ពីកម្ពុជានោះទេ កម្ពុជាក៏មិនគួរផ្តល់នោះដែរ ក្នុងនាមកម្ពុជា និងឡាវ ដែលជាសមាជិកអាស៊ានស្មើភាពគ្នា ព្រោះកម្ពុជាកាលខ្លួនធ្វើជាប្រធានអាស៊ានឆ្នាំ២០២២ ក៏មិនសប្បាយចិត្តប៉ុន្មានដែរនៅពេលអតីតរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសម៉ាឡេស៊ីបានផ្តល់យោបល់នានា ជាពិសេសរិះគន់កម្ពុជា កាលមុនកម្ពុជាធ្វើជាប្រធានអាស៊ានប្តូរវេន ដែលកម្ពុជាធ្វើការផ្តល់យោបល់ឡាវ លុះត្រាមានការស្នើសុំពីភាគីឡាវ៕