ភ្ញៀវទេសចរបរទេសដើរទស្សនាក្នុងសារមន្ទីរទួលស្លែងនាពេលកន្លងមក។ រូបថត ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍
ភ្នំពេញ៖ ការគ្រប់គ្រងរបស់ប៉ុលពត ក្នុងសម័យខ្មែរក្រហម ដែលបានឆក់យកជីវិតប្រជាជនកម្ពុជាប្រមាណពីរលាននាក់ចន្លោះឆ្នាំ ១៩៧៥ ដល់ ១៩៧៩ បានបន្សល់ទុកច្រើននូវសោកនាគកម្មលើសពីរាងកាយ។
ជាច្រើនទសវត្សរ៍ក្រោយមក កម្ពុជានៅតែជួបនឹងស្លាកស្នាមដែលលាក់កំបាំងនៃសម័យកាលដ៏ខ្មៅងងឹតនោះ ជារបួសផ្លូវចិត្តដែលបន្តប៉ះពាល់ដល់អ្នករស់រានមានជីវិត និងកូនចៅរបស់ពួកគេ បង្កើតជាភាពស្មុគស្មាញនៃបញ្ហាសុខភាពផ្លូវចិត្តគ្រប់ជំនាន់។
លោក ឆាំង យុ នាយកមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា (DC-Cam) បានលើកឡើងពីដែនកំណត់នៃអង្គជំនុំជម្រះវិសាមញ្ញក្នុងតុលាការកម្ពុជា (អ.វ.ត.ក) ហៅកាត់ថា សាលាក្តីខ្មែរក្រហម ក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមសុខភាពផ្លូវចិត្តយ៉ាងជ្រៅដែលកំពុងប្រឈមក្នុងសង្គមកម្ពុជា។
លោកបានសម្តែងការខកចិត្តចំពោះកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ អ.វ.ត.ក ទាក់ទងនឹងសុខភាពផ្លូវចិត្ត ដោយលោកបានគូសបញ្ជាក់ថា វិធីសាស្ត្រដែលមានព័ត៌មានរបួសមិនត្រូវបានរួមបញ្ចូលគ្រប់គ្រាន់ទៅក្នុងដំណើរការរបស់សាលាក្តី។
លោក ឆាំង យុ កត់សម្គាល់ថា អ.វ.ត.ក ពឹងផ្អែកទៅលើវេជ្ជបណ្ឌិតមកពីមន្ទីរពេទ្យកាល់ម៉ែត និងអ្នកជំនាញអន្តរជាតិមកពីប្រទេសនូរវែលសេឡង់ ដើម្បីផ្តល់ជំនួយសុខភាពផ្លូវចិត្តដល់ជនជាប់ចោទ និងសាក្សី។
ទោះយ៉ាងណា លោកបានរិះគន់កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងជារួម ដោយបញ្ជាក់ថា តុលាការមិនគួរមានបន្ទុកក្នុងការទទួលខុសត្រូវក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាសុខភាពផ្លូវចិត្តឡើយ។
លោកបានថ្លែងថា៖ «អ.វ.ត.ក គឺជាតុលាការដែលចង់ផ្តល់យុត្តិធម៌ មិនមែនផ្តល់ការគាំទ្រផ្នែកសុខភាពផ្លូវចិត្តទេ។ កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងផ្នែកសុខភាពផ្លូវចិត្តគួរតែត្រូវបានអនុវត្តដោយប្រព័ន្ធសុខភាពសាធារណៈ មិនមែនដោយតុលាការនោះទេ»។
សៀវភៅដែលមានកម្រាស ២៩៨ ទំព័រ Cambodia’s Hidden Scars: Healing and Reparations for Trauma Psychology After the Khmer Rouge Tribunal បានបំភ្លឺលើបញ្ហាសំខាន់នេះ។
សៀវភៅ Cambodia’s Hidden Scars: Healing and Reparations for Trauma Psychology After the Khmer Rouge Tribunal ។ រូបថត សហការី
បោះពុម្ពផ្សាយដោយ DC-Cam ក្នុងខែឧសភា ដោយសហការជាមួយកម្មវិធីសុខភាពផ្លូវចិត្ត Trauma នៅសាកលវិទ្យាល័យ Stanford ការបោះពុម្ពលើកទីបី និងចុងក្រោយនៃស៊េរីនេះបានបង្ហាញពីភាពស៊ីជម្រៅក្នុងផលវិបាកសុខភាពផ្លូវចិត្តរយៈពេលវែងនៃអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ និងការប៉ុនប៉ងព្យាបាលរបួសទាំងនេះ។
ជាង ៤០ ឆ្នាំបន្ទាប់ពីការដួលរលំនៃរបបខ្មែរក្រហម មួយផ្នែកដ៏សំខាន់នៃប្រជាជនកម្ពុជានៅតែទទួលបន្ទុកផ្លូវចិត្តក្នុងសម័យនោះ។
យោងតាមការស្រាវជ្រាវរបស់ DC-Cam អ្នករស់រានមានជីវិតចំនួន ៨៧ ភាគរយរាយការណ៍ថា មានការចងចាំដ៏គួរឱ្យរំខានក្នុងសម័យខ្មែរក្រហម ខណៈដែល ២៥ ភាគរយនៅតែបន្តទទួលរងនូវសុបិនអាក្រក់ដដែលៗ។
អ្នកនៅរស់រានមានជីវិតជាច្រើនត្រូវបានញាំញីដោយជំងឺស្ត្រេសក្រោយការប៉ះទង្គិចផ្លូវចិត្ត ជំងឺបាក់ស្បាត (PTSD) ជំងឺធ្លាក់ទឹកចិត្ត និងលក្ខខណ្ឌដែលទាក់ទងនឹងរបួសផ្សេងទៀត។
សម្រាប់អ្នករស់រានមានជីវិត ដូចជា អ្នកស្រី សុខជា ពេលនេះក្នុងវ័យ ៧០ ឆ្នាំ ការចងចាំអំពីអ្វីដែលអ្នកស្រីបានស៊ូទ្រាំក្នុងរបបនេះគឺរស់រវើក និងឈឺចាប់។
អ្នកស្រីបាននិយាយថា៖ «ខ្ញុំមិនអាចបំភ្លេចមុខអ្នកដែលត្រូវបានគេយកទៅវាលស្រែ និងមិនបានត្រឡប់មកវិញទេ។ ជារៀងរាល់យប់ ខ្ញុំឃើញពួកគេក្នុងសុបិនជានិច្ច»។
បទពិសោធន៍របស់អ្នកស្រី សុខជា ឆ្លុះបញ្ចាំងថា ប្រជាជនកម្ពុជាជាច្រើន ដែលរបួស ហួសពីអំពើឃោរឃៅលើរូបរាងកាយ ដែលប្រព្រឹត្តដោយរបបនេះ។
ភ្ញៀវទេសចរបរទេសដើរទស្សនាក្នុងសារមន្ទីរទួលស្លែងនាពេលកន្លងមក។ រូបថត ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍
ទិន្នន័យរបស់ DC-Cam ដែលប្រមូលបានពីអ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហមជាង ៣១,០០០ នាក់ បង្ហាញឱ្យឃើញថា បន្ថែមពីលើរបួសផ្លូវចិត្ត ជំងឺផ្លូវកាយ ដូចជា លើសឈាម ជំងឺក្រពះពោះវៀន និងជំងឺបេះដូង គឺកើតមានក្នុងចំណោមអ្នករស់រានមានជីវិត។
អ្នកស្រាវជ្រាវបានឱ្យដឹងថា របួសស្នាមទាំងនេះត្រូវបានធ្វើឱ្យកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរឡើងដោយភាពតានតឹង និងបញ្ហាផ្លូវចិត្តដែលអ្នករស់រានមានជីវិតបន្តស៊ូទ្រាំ។
អ្វីដែលធ្វើឱ្យអំពើឃោរឃៅនៅកម្ពុជាខុសប្លែកពីបណ្ដាប្រទេសដទៃទំហំដែលរបួសនេះត្រូវបានបន្សល់ទុកដល់មនុស្សជំនាន់ក្រោយ។
កូនៗ និងចៅៗរបស់អ្នករស់រានមានជីវិត ភាគច្រើនកើតក្រោយរបបដួលរលំ ក៏រងទុក្ខដែរ។ ការស្រាវជ្រាវដែលមាននៅក្នុងសៀវភៅបង្ហាញថា កូនចៅទាំងនេះតែងតែបង្ហាញសញ្ញានៃការថប់បារម្ភ ការធ្លាក់ទឹកចិត្ត និងភាពតានតឹងផ្លូវចិត្ត ដែលជាបាតុភូតមួយហៅថា ការប៉ះទង្គិចផ្លូវចិត្ត។
លោកវេជ្ជបណ្ឌិត Daryn Reicherter ជាអ្នកកែសម្រួលសៀវភៅមួយរូបបានពន្យល់ថា៖ «របួសពីសម័យខ្មែរក្រហមគ្មានដែនបញ្ចប់នោះទេ។ វាបានបង្កប់នៅក្នុងសង្គមកម្ពុជា ដែលជះឥទ្ធិពលលើការចិញ្ចឹមកូន និងសក្ដានុពលគ្រួសារ»។
អ្នកជំនាញនិយាយថា ការឆ្លងនៃរបួសនេះច្រើនតែមានលក្ខណៈស្រាល ប៉ុន្តែមានការខូចខាតខ្លាំង។ ក្នុងករណីជាច្រើន អ្នករស់រានមានជីវិតមិនគ្រាន់តែរងទុក្ខប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែក៏រងនូវបញ្ហាអាកប្បកិរិយាផ្លូវចិត្តផងដែរ ដូចជា ការប្រុងប្រយ័ត្នខ្ពស់ ការភ័យខ្លាចចំពោះអាជ្ញាធរ និងការមិនទុកចិត្តចំពោះរចនាសម្ព័ន្ធរដ្ឋាភិបាល និងសង្គម។
របួសដែលទទួលបានពីមរតកនេះ បានរួមចំណែកដល់អត្រាជំងឺផ្លូវចិត្តក្នុងចំណោមយុវជនកម្ពុជាកាន់តែខ្ពស់ សូម្បីតែអ្នកដែលមិនធ្លាប់មានអំពើហិង្សាដោយផ្ទាល់ខ្លួនក៏ដោយ៕
