សត្វខ្លាឃ្មុំដែលថតបានដោយម៉ាស៊ីនថតស្វ័យប្រវត្តិ។ រូបថត CI Cambodia
ភ្នំពេញៈ សត្វព្រៃ ១០៨ប្រភេទក្នុងចំណោមជាង ៥០០ប្រភេទ ត្រូវបានថតជាប់ដោយម៉ាស៊ីនថតស្វ័យប្រវត្តិ នៅតំបន់ជួរភ្នំក្រវាញកណ្តាល ទំហំជាង ៤០ម៉ឺនហិកតា។
ការរកឃើញនេះ បង្ហាញភស្តុតាងវិទ្យាសាស្ត្រពីទីជម្រកដ៏សំខាន់ សម្រាប់សត្វព្រៃនិងសត្វជិតផុតពូជ។ នេះបើយោងតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរួមមួយស្តីពីរបាយការណ៍និងកំណត់ត្រាជារូបភាពដំបូងបង្អស់នៃការស្រាវជ្រាវនៅតំបន់នេះ។
សេចក្តីប្រកាសដែលចេញផ្សាយដោយក្រសួងបរិស្ថាន ទីភ្នាក់ងារសហរដ្ឋអាមេរិកសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍអន្តរជាតិ (USAID) អង្គការអភិរក្សអន្តរជាតិកម្ពុជា (CI Cambodia) និងដៃគូ នាថ្ងៃទី៣០ ខែតុលានេះ គូសបញ្ជាក់ពីសារៈសំខាន់នៃតំបន់ជួរភ្នំក្រវាញកណ្តាល ជាទីជម្រកសំខាន់បំផុតមួយ សម្រាប់ជីវៈចម្រុះ និង ប្រភេទសត្វកម្រដែលមានតម្លៃជាសកល និងកំពុងរងការគំរាមកំហែង។ ក្នុងនោះ រួមមាន ប្រភេទសត្វស្លាបមាន ៦៥ ប្រភេទ ថនិកសត្វមាន ៣៨ ប្រភេទ និងសត្វល្មូនមាន ៥ ប្រភេទ។
កំណត់ត្រានេះត្រូវបានធ្វើឡើងតាមរយៈការដាក់ពង្រាយម៉ាស៊ីនថតស្វ័យប្រវត្តិចំនួន ១៤៧ តាមបទដ្ឋានបច្ចេកទេសវិទ្យាសាស្ត្រ ដែលចាប់យកវីដេអូចំនួន ៥៥ ០០០ និង រូបភាពជាង ២២ ២០០ចាប់ពីខែកុម្ភៈ ដល់ខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០២៣ មុននឹងក្រុមការងារស្រាវជ្រាវបានយកទិន្នន័យមកវិភាគនិងចងក្រងធ្វើរបាយការណ៍នេះ។
អ្នកស្រាវជ្រាវក៏បានកត់ត្រាផងដែរ នូវហ្វូងសត្វឆ្កែព្រៃ និងមានសត្វប្រភេទ ដូចជា សត្វជ្រូកព្រៃ និង សត្វឈ្លូសជាដើម។ ការសិក្សានេះក៏បានរកឃើញផងដែរនូវប្រភេទសត្វកម្រៗដទៃទៀត រួមមានដំរីអាស៊ី ខ្លាពពក ខ្លាភ្ញីថ្មកែវ ខ្លាលឿងមាស ខ្លាឃ្មុំតូច និងខ្លាឃ្មុំធំ។
សេចក្តីប្រកាសសរសេរថា៖ «ក្នុងចំណោមសត្វព្រៃដ៏សំខាន់ចំនួន ១០៨ប្រភេទនោះ មាន ២៣ប្រភេទត្រូវបានចុះបញ្ជី (ពីប្រភេទងាយរងគ្រោះ ឬ ប្រភេទជិតផុតពូជបំផុត) ក្នុងបញ្ជីក្រហមរបស់អង្គការ IUCN។ប្រភេទសត្វកំពុងរងការគំរាមកំហែងជាសកល ដូចជា សត្វពង្រួល សត្វដំរីអាស៊ី និងសត្វឆ្កែព្រៃ ដែលជាប្រភេទសត្វស៊ីសាច់ជាអាហារ (មំសាសី) ចុងក្រោយបង្អស់មួយនៅកម្ពុជាផងដែរ»។
សត្វខ្លាពពកដែលថតបានដោយម៉ាស៊ីនថតស្វ័យប្រវត្តិ។ រូបថត CI Cambodia
តំបន់ជួរភ្នំក្រវាញកណ្តាលទំហំ ៤០១ ៣១០ហិកតា ដែលស្ថិតក្នុងខេត្តកំពង់ស្ពឺ ពោធិ៍សាត់ និងកោះកុង។
សេចក្តីប្រកាសបានលើកឡើងថា តំបន់ទេសភាពជួរភ្នំក្រវាញកណ្តាលនេះនៅតែរក្សាបាន ៩៥ភាគរយ នៃព្រៃឈើស្ថានភាពដើម ហើយវានៅតែស្ថិតក្នុងចំណោមតំបន់ដែលរងការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើតិចតួចបំផុតនៅក្នុងប្រទេស។
តំបន់នេះត្រូវបានគេទទួលស្គាល់ថា ជាតំបន់អេកូឡូស៊ីសំខាន់មួយក្នុងចំណោមតំបន់អេកូសាស្ត្រសំខាន់ជាសកលទាំង២០០ ជាជម្រកនៃសត្វព្រៃជាង ៥០០ប្រភេទ ហើយវាក៏ជាលំនៅនៃជនជាតិដើមភាគតិចជង និង ព័រដែលមានចំនួនជិត ៤ពាន់នាក់ផងដែរ។ លើសពីនោះ តំបន់នេះជាកន្លែងស្តុកទុកបរិមាណកាបូនច្រើន និងមានប្រភពទឹកសម្រាប់ផ្គត់ផ្គង់ប្រជាពលរដ្ឋជាង ៣ម៉ឺននាក់ដែលរស់នៅអាស្រ័យទឹកពីតំបន់នោះក្នុងការទ្រទ្រង់កសិកម្មនិងនេសាទ។ ប្រភពទឹកទាំងនោះក៏ជាធនធានសំខាន់ដែលហូរបំពេញបឹងទន្លេសាបដែរ។
អ្នកស្រី ថោង រ៉េត ជាអ្នកដឹកនាំការស្រាវជ្រាវនៃរបាយការណ៍នេះបានលើកឡើងថា របាយការណ៍នេះគឺជាភស្តុតាងវិទ្យាសាស្ត្រមួយ។ វាអាចបញ្ជាក់ថា តំបន់ជួរភ្នំក្រវាញកណ្តាល គឺជាទីជម្រកសំខាន់នៃជីវៈចម្រុះដ៏សំខាន់ដែលមានតម្លៃជាសកល និងជាទីតាំងអាទិភាពក្នុងការអភិរក្ស។
លោកស្រីថ្លែងក្នុងសេចក្តីប្រកាសថា៖ «យើងបានថតជាប់នូវសត្វព្រៃចំនួន ១០៨ប្រភេទ ហើយពួកវាតំណាងឱ្យតែផ្នែកខ្លះនៃសត្វដែលមានវត្តមាននៅទីនេះប៉ុណ្ណោះ។ យ៉ាងណាម៉ាស៊ីនថតស្វ័យប្រវត្តិរបស់យើង មិនអាចចាប់យករូបភាពសត្វល្អិត សត្វថ្នាក់កង្កែប និងមច្ឆាកម្រៗដទៃទៀតដែលរស់នៅទីនេះបានឡើយ»។
លោកស្រីបន្ថែមថា ការស្រាវជ្រាវយ៉ាងទូលំទូលាយបន្ថែមទៀត ត្រូវការធ្វើឡើង ដើម្បីស្វែងយល់ពីភាពសម្បូរបែបនៃប្រភេទសត្វ និងផ្តល់ព័ត៌មានវិទ្យាសាស្ត្រ ដើម្បីរក្សាការពារឱ្យបាននូវទីមនោរម្យ នៃជីវៈចម្រុះដ៏សំខាន់នេះ។
មន្ត្រីដាក់ពង្រាយម៉ាស៊ីនថតស្វ័យប្រវត្តិចំនួន ១៤៧ តាមបទដ្ឋានបច្ចេកទេសវិទ្យាសាស្ត្រ នៅតំបន់ជួរភ្នំក្រវាញកណ្តាល។ រូបថត CI Cambodia
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងបរិស្ថាន លោក អ៊ាង សុផល្លែត មានប្រសាសន៍ថា លទ្ធផលនៃរបាយការណ៍នេះ សបញ្ជាក់ជាថ្មីថា ព្រៃ ឈើកម្ពុជាមិនត្រឹមតែជាតំបន់ទេសភាពប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែវាក៏ជាដែនជម្រកដ៏សំខាន់សម្រាប់ប្រភេទជីវៈចម្រុះ នៃភពផែនដីផងដែរ។
បន្ថែមពីនោះ បាយការណ៍នេះ ក៏ឆ្លុះបញ្ចាំងពីសមិទ្ធផលជាវិជ្ជមាននៃកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដែលក្រសួងបរិស្ថាន បាននិងកំពុងអនុវត្ត ជាពិសេសក្នុងយុទ្ធសាស្រ្តចក្រាវិស័យបរិស្ថាន ដែលផ្តោតលើការការពារជីវៈចម្រុះ និងការស្តារទីជម្រកឡើងវិញ។
ការសិក្សានេះក៏បង្ហាញពីសារៈសំខាន់នៃកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរួមគ្នាមួយទៀតដែលមានឧត្តមប្រយោជន៍ និងរួមចំណែកក្នុងយុទ្ធសាស្ត្របញ្ចកោណរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានីតិកាលទី៧នៃរដ្ឋសភានិងការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់កម្ពុជា ក្រោមអនុសញ្ញាសហប្រជាជាតិស្តីពីជីវៈចម្រុះ។ នេះបើយោងតាមសេចក្តីប្រកាស។
លោករដ្ឋមន្ត្រីថ្លែងដូច្នេះថា៖ «ការការពារជីវៈចម្រុះ មិនត្រឹមតែជាកាតព្វកិច្ចរួមរបស់យើងប៉ុណ្ណោះទេ វាគឺជាសក្ខីភាពនៃការរួមគ្នាជាធ្លុងមួយដើម្បីវឌ្ឍនភាពនៃការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាព និងរក្សាបាននូវបរិស្ថានធម្មជាតិ»។
របាយការណ៍នេះគឺជាលទ្ធផលនៃកិច្ចសហការរួមរវាងរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា USAID មូលនិធិកេរដំណែលតំបន់ទេសភាព (Legacy Landscapes Found-LLF) ក្រុមហ៊ុន Procter & Gamble Co. (P&G) អង្គការ CI សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច សហគមន៍មូលដ្ឋាន និងដៃគូដទៃទៀតផងដែរ។
លោក អ៊ុំ សូនី នាយកប្រចាំប្រទេសនៃអង្គការ CI Cambodia មានប្រសាសន៍ថា ការសិក្សានេះបង្កើតនូវមូលដ្ឋានគ្រឹះដ៏សំខាន់មួយសម្រាប់ការតាមដានចំនួនសត្វព្រៃនាពេលអនាគត និងបង្ហាញផងដែរនូវតម្រូវការនៃការអភិរក្សយូរអង្វែងនៅតំបន់នោះ។ អង្គការបាននិងកំពុងចូលរួមយ៉ាងសកម្មជាមួយភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ដើម្បីធានាការអភិវឌ្ឍរយៈពេលវែង និងអនុវត្តយុទ្ធសាស្ត្រអភិរក្សប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពនៅតំបន់ជួរភ្នំក្រវាញកណ្តាលនេះ។
ហ្វូងឆ្កែចចកដែលថតបានដោយម៉ាស៊ីនថតស្វ័យប្រវត្តិ។ រូបថត CI Cambodia
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «យុទ្ធសាស្ត្ររបស់យើងគឺផ្តោតផងដែរលើការលើកកម្ពស់ជីវភាពរស់នៅរបស់សហគមន៍ដោយនិរន្តរភាព បង្កើតភាពជាដៃគូវិស័យសាធារណៈ និងឯកជន រួមនិងការប្រើប្រាស់ហិរញ្ញប្បទានចម្រុះដើម្បីជំរុញឱ្យមានដំណោះអាកាសធាតុ»។
អ្នកស្រី Kerry Pelzman នាយិកាបេសកកម្មនៃទីភ្នាក់ងារ USAID បានលើកឡើងថា ការគាំទ្ររបស់ USAID នៅតំបន់ជួរភ្នំក្រវាញកណ្តាលឆ្លុះបញ្ចាំង ពីការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ USAID ចំពោះការអភិរក្សជីវៈចម្រុះនៅកម្ពុជាដែលដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់សម្រាប់ប្រព័ន្ធធម្មជាតិក្នុងការសម្រេចបាននូវគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាព។
លោកស្រីមានប្រសាសន៍ថា៖ «USAID ពិតជាមានមោទនភាពក្នុងការគាំទ្រកម្មវិធីដែលការពារធនធានធម្មជាតិនិងប្រភេទសត្វជិតផុតពូជរបស់កម្ពុជាហើយថែមទាំងផ្តល់សិទ្ធិដល់ជនជាតិដើមភាគតិចនិងសហគមន៍មូលដ្ឋានដើម្បីលើកកម្ពស់ជីវភាពរបស់ពួកគេឱ្យរីកចម្រើនពីធម្មជាតិ»៕
