ភ្លើងឆេះព្រៃនៅតំបន់បឹងទន្លេសាប ក្នុងខេត្តសៀមរាប កាលពីរដូវប្រាំងឆ្នាំ២០២៣កន្លងមក។ រូបថត ភូមិអណ្តែទឹកកំពង់ភ្លុក
ភ្នំពេញៈ ក្រសួងបរិស្ថានបានជម្រុញឱ្យមានចំណាត់ការផ្លូវច្បាប់ ចំពោះអ្នកមិនប្រុងប្រយ័ត្ន បង្កឱ្យមានភ្លើងឆេះព្រៃ ដែលជាបទល្មើសត្រូវផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារ រហូតដល់១ឆ្នាំ និងពិន័យជាប្រាក់រហូតដល់១០០លានរៀល។
វិធានការនេះត្រូវបានលើកឡើងនៅក្នុងសេចក្តីជូនដំណឹងស្តីពី វិធានការការពារ និងទប់ស្កាត់ភ្លើងឆេះព្រៃនៅក្នុងរដូវប្រាំងរាំងស្ងួតនេះ របស់ក្រសួងបរិស្ថាននាថ្ងៃអង្គារ ទី១៧ ខែធ្នូនេះ។
ក្រសួងបានកត់សម្គាល់ថា ជារៀងរាល់ឆ្នាំ ធាតុអាកាសទូទៅនៅកម្ពុជា នៅរដូវប្រាំងមានសភាពក្តៅ ហួតហែង ស្ងួតខ្លាំង ដែលជាកត្តាងាយបង្កនូវភ្លើងឆេះព្រៃ។ ក្រៅពីបាតុភូតធម្មជាតិដែលអាចបង្កឱ្យមានភ្លើង ឆេះព្រៃ ប្រការដែលគួរឱ្យព្រួយបារម្ភបំផុតនោះ គឺភ្លើងឆេះព្រៃ ដែលបង្កឡើងដោយសារសកម្មភាពរបស់ មនុស្សផ្ទាល់។
កត្តាចម្បង ដែលបង្កឱ្យមានភ្លើងឆេះព្រៃញឹកញាប់បំផុតនារដូវប្រាំង មានជាអាទិ៍ ការកាប់ឆ្ការ ដុតរាន ព្រៃដើម្បីដាំដំណាំកសិកម្មផ្សេងៗ ការធ្វើកសិកម្មពនេចរ ការទន្ទ្រានដីព្រៃ ដើម្បីតាំងលំនៅឋាន ខុសច្បាប់ ការទន្ទ្រានកាន់កាប់ដីរដ្ឋខុសច្បាប់ ការដុតព្រៃដើម្បីចាប់សត្វ ការបន្សល់ដើមភ្លើងនៅក្នុងព្រៃ ដោយការធ្វេសប្រហែសរបស់មនុស្ស។ល។
ក្រសួងបញ្ជាក់ថា៖«ភ្លើងឆេះព្រៃជារៀងរាល់ឆ្នាំបានបង្កឱ្យមានបញ្ហាដល់ការ បាត់បង់ធនធានព្រៃឈើ ព្រៃលិចទឹក និងធនធានធម្មជាតិក្នុងតំបន់ការពារធម្មជាតិ ដែលអាចបង្កឱ្យមាន ការខូចខាតផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច ធនធានធម្មជាតិ និងបរិស្ថាន»។
ដោយសង្កេតឃើញបញ្ហាប្រឈមទាំងនេះ ក្រសួងបានធ្វើការណែនាំដល់អង្គភាពជំនាញ រដ្ឋបាលថ្នាក់ក្រោមជាតិ មន្ទីរបរិស្ថាន រួមទាំងសហគមន៍តំបន់ការពារធម្មជាតិ និងអ្នកពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ ដើម្បី អប់រំ ផ្សព្វផ្សាយ ណែនាំដល់ប្រជាសហគមន៍ ឱ្យមានការប្រុងប្រយ័ត្នខ្ពស់ ក្នុងការប្រើប្រាស់ភ្លើង សម្រាប់ជាមធ្យោបាយ ដើម្បីចម្អិនអាហារ ការយកឃ្មុំ ការដុតស្មៅ ឬព្រៃ ការដុតស្ទាក់ចាប់សត្វ និងការប្រមូលផល អនុផលព្រៃឈើក្នុងតំបន់ការពារធម្មជាតិជាដើម។
ក្រៅពីនោះ ត្រូវទប់ស្កាត់ការកាប់ឆ្ការ ទន្ទ្រាន ឈូសឆាយ ដុតព្រៃឈើ និងព្រៃលិចទឹក ដើម្បីពង្រីកផ្ទៃដីដំណាំ កសិកម្ម ឬក្នុងគោលបំណងផ្សេងៗទៀត ដែលជាសកម្មភាពល្មើសច្បាប់ និងបង្កឱ្យមានភ្លើងឆេះព្រៃឈើ ព្រៃលិចទឹក និងរាលដាលរហូតដល់ភូមិកររបស់ពលរដ្ឋ តំបន់រដ្ឋបាលសាធារណៈ ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ រូបវន្តនានា នៅក្នុងឬជុំវិញសហគមន៍តំបន់ការពារធម្មជាតិ។
ក្នុងករណីចាំបាច់ដែលត្រូវប្រើភ្លើងជាមធ្យោបាយក្នុងការដុតកាកសំណល់ឈើព្រៃ ក្រោម គោលបំណងដាំដំណាំកសិកម្ម និងសកម្មភាពស្របច្បាប់ផ្សេងទៀត ក្នុងតំបន់ការពារធម្មជាតិ គឺត្រូវជូនដំណឹងដល់មន្ទីរបរិស្ថានរាជធានី-ខេត្តសាមី ដែលជាសមត្ថកិច្ច ដើម្បីណែនាំអនុវត្តវិធានការបច្ចេកទេស សមស្របដែលអាចធានាសុវត្ថិភាពចំពោះភ្លើងព្រៃ។
ចំពោះការរុករកផល អនុផលព្រៃឈើជាប្រពៃណី និងសកម្មភាពផ្សេងទៀតក្នុងតំបន់ការពារ ធម្មជាតិដែលចាំបាច់ត្រូវប្រើភ្លើងជាមធ្យោបាយ ដូចជាការដុតរណ្តៅជ័រជាដើម មន្ទីរបរិស្ថានត្រូវធ្វើការណែនាំអ្នកពាក់ព័ន្ធឱ្យ ពន្លត់ភ្លើងឱ្យអស់ជាចាំបាច់ មុនពេលចាកចេញពីដើមឈើឈ្មោះជ័រ ឬទីតាំងដែលប្រើភ្លើងនោះ។
បន្ថែមពីនោះ ក៏ត្រូវរៀបចំផ្លូវភ្លើងព្រៃ ដើម្បីការពារការឆេះរាលដាលពីកន្លែងមួយទៅកន្លែងមួយទៀត និងចូលរួម ចាត់វិធានការថែរក្សាទឹកទុកឱ្យបានល្អ សម្រាប់ប្រើប្រាស់ប្រចាំថ្ងៃ និងក្នុងករណី មានភ្លើងឆេះព្រៃជាយថាហេតុ។
ក្រសួងបានណែនំាថា ក្នុងករណីកើតមានភ្លើងឆេះព្រៃក្នុងតំបន់ការពារធម្មជាតិ ត្រូវប្រញាប់ចាត់វិធានការទប់ស្កាត់ជា បន្ទាន់តាមរយៈការប្រកាសអាសន្ន ហើយគណៈបញ្ជាការឯកភាពរាជធានី ខេត្ត ត្រូវដឹកនាំបញ្ជាផ្ទាល់ក្នុង ការប្រើកម្លាំងសរុប រួមមាន ពលរដ្ឋ សហគមន៍ សិស្សានុសិស្ស ព្រះសង្ឃ មន្ត្រីរាជការ កងកម្លាំងប្រដាប់ អាវុធ។ល។ ដែលឈរជើងនៅក្នុងមូលដ្ឋាននោះ ដើម្បីរួមគ្នាទប់ស្កាត់ និងពន្លត់ភ្លើងព្រៃឱ្យមានប្រសិទ្ធភាព។
សេចក្តីណែនាំបានសរសេរថា៖«ក្រោមការដឹកនាំរបស់ប្រធានគណៈកម្មាធិការគ្រប់គ្រងដីរដ្ឋថ្នាក់រាជធានី ខេត្ត មន្ទីរបរិស្ថាន ត្រូវចាត់វិធានការតាមផ្លូវច្បាប់ចំពោះជនណា ដែលបានកាប់រុករាន ដុតព្រៃ និងកាន់កាប់ដីព្រៃឈើក្នុងតំបន់ ការពារធម្មជាតិដែលឆេះ ដោយអនាធិបតេយ្យដែលផ្ទុយនឹងច្បាប់ និងបទបញ្ជានានារបស់រាជរដ្ឋាភិបាល»។
លើសពីនោះ ត្រូវសហការជាមួយអាជ្ញាធរដែនដីក្នុងការហាមឃាត់ការចូលប្រើប្រាស់ដីព្រៃឈើ និងព្រៃលិចទឹក ក្នុងតំបន់ការពារធម្មជាតិដែលបានឆេះរួច ដើម្បីទុកលទ្ធភាពឱ្យរុក្ខជាតិដុះឡើងវិញតាមលក្ខណៈធម្មជាតិ ឬ ដាំស្តារព្រៃឈើឡើងវិញ។
ក្រសួងបានលើកឡើងថា ក្រមបរិស្ថាន និងធនធានធម្មជាតិ ជំពូកទី៣ មាត្រា៨៤៩ បានចែងថា ការធ្វេសប្រហែស ខ្ជីខ្ជា មិនប្រុងប្រយ័ត្ន ឬមិនគោរពកាតព្វកិច្ចបង្កឱ្យមានភ្លើងឆេះព្រៃ ឬឆេះតំបន់ដីមមោក ជាបទល្មើស ធនធានធម្មជាតិថ្នាក់ទី១ ក្នុងតំបន់ការពារធម្មជាតិ ដែលត្រូវផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពី១ខែ ដល់១ឆ្នាំ និងពិន័យជាប្រាក់ពី១០ ដល់១០០លានរៀល។
ដោយឡែក មាត្រា៨៥១ បានសរសេរថា បុគ្គលណា ដែលបង្កឱ្យមានភ្លើងឆេះព្រៃ ឬឆេះតំបន់ដីមមោក ដោយចេតនា ជាបទល្មើសធនធានធម្មជាតិ ថ្នាក់ទី៣ ក្នុងតំបន់ការពារធម្មជាតិ ដែលត្រូវផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពី៥ឆ្នាំ ទៅ១០ឆ្នាំផងដែរ។
កម្ពុជាមានតំបន់ការពារធម្មជាតិ និងរបៀងអភិរក្សជីវៈចម្រុះ គ្របដណ្ដប់ លើផ្ទៃដីសរុបជាង៧,២លានហិកតា ដែលស្មើនឹងជាង៤០ភាគរយ នៃផ្ទៃដីប្រទេស។
លោកនាង វណ្ណៈនាយករដ្ឋបាលសាលាខេត្តមណ្ឌលគិរីបានឱ្យដឹងថា ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងបញ្ហាភ្លើងឆេះព្រៃនេះ អាជ្ញាធរខេត្តតែងតែធ្វើការអប់រំ ផ្សព្វផ្សាយជាប្រចាំជារៀងរាល់ឆ្នាំ ទៅដល់កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ រដ្ឋបាលថ្នាក់ក្រោមក៏ដូចជាប្រជាពលរដ្ឋជាដើមតាមរយៈកិច្ចប្រជុំនានា។
លោកបញ្ជាក់ថា៖«យើងបានត្រៀមខ្លួនរួចរាល់ហើយក្នុងការជួយសហការអន្តរាគមន៍ជាមួយនឹងបញ្ហាភ្លើងនេះ ហើយ យើងនឹងបន្តផ្សព្វផ្សាយឱ្យកាន់តែបានទូលំទូលាយបន្ថែមទៀត»។
ក្នុងកិច្ចប្រជុំលើកទី១៣ នៃគណៈកម្មាធិការតម្រង់ទិស ថ្នាក់រដ្ឋមន្ត្រីអនុតំបន់មេគង្គស្តីពីការបំពុលអ័ព្ទឆ្លងដែន ក្នុងអនុតំបន់ទន្លេមេគង្គ (13th MSC Mekong) នាដើមខែធ្នូនេះ រដ្ឋលេខាធិកាប្រចាំការ នៃក្រសួងបរិស្ថាន លោកសាន វណ្ណទី បានលើកឡើងថា អនុតំបន់ទន្លេមេគង្គ ល្បីល្បាញខាងជីវចម្រុះ និងភាពសម្បូរបែបនៃប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ី ដែល បានទ្រទ្រង់ជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាជនរាប់លាននាក់។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ធនធានដ៏មានតម្លៃទាំងនេះប្រឈមនឹងការគំរាមកំហែងកាន់តែខ្លាំងឡើងៗ ពីបញ្ហា ភ្លើងឆេះព្រៃ ការបំពុលផ្សែងអ័ព្ទឆ្លងដែន និងផលប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរកាន់តែខ្លាំងឡើង នៃការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។
ក្នុងកិច្ចប្រជុំនោះ ប្រទេសក្នុងអនុតំបន់ទន្លេមេគង្គក៏បាន ប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ខ្លួនក្នុងការពង្រឹងសកម្មភាពក្នុងប្រទេសនីមួយៗ តាមរយៈផែនការសកម្មភាពជាតិរៀងៗខ្លួន និងផ្តល់អាទិភាព ដល់ការបង្ការអគ្គិភ័យ ការព្រមានជាមុន ការត្រួតពិនិត្យ និងការពន្លត់អគ្គិភ័យ ដើម្បីកាត់បន្ថយការកើតឡើង នៃអ័ព្ទឆ្លងដែនក្នុងអំឡុងពេលនៃអាកាសធាតុកាន់តែស្ងួត។
អង្គការសហប្រជាជាតិបានព្យាករណ៍ថា ភ្លើងឆេះធ្ងន់ធ្ងរនឹងកើនឡើងជាសកល រហូតដល់ ១៤ភាគរយ ត្រឹមឆ្នាំ២០៣០ ហើយ ៣០ភាគរយត្រឹមចុងឆ្នាំ២០៥០ និង ៥០ភាគរយ ត្រឹមចុងសតវត្សន៍នេះ៕
