​ភ្នំពេញៈ រ​ដ្ឋ​ម​ន្រ្តីក្រ​សួ​ងវប្ប​ធ​ម៌ ​និ​ងវិ​ចិត្រ​សិ​ល្បៈ ​លោកស្រី ភឿង សកុណា ទ​ទួ​​លបាន​វ​ត្ថុ បុ​រាណ​ចំ​នួន​ ៣​ មុ​ខ ​ដែ​ល​​បន្ស​ល់​ទុ​កពី​ស​ម័​យអ​ង្គ​រ​ ​និ​ងស​ម័​យបា​រាំ​ង ​ពីវ​ត្តព្រះ​ហ​ស្ថក្បា​ល​ ក្នុង​ខេ​ត្ត​ពោធិ៍​សា​ត់ ​ដើ​ម្បី​ប្រ​មូ​លយ​ក​ទៅ​រៀប​ចំ​អ​ភិ​រ​ក្ស ​និ​ង​ដាក់​តាំ​ង​ប​ង្ហាញ​នៅ​សា​រ​មន្ទី​រ​ជាតិ​ ​ឱ្យ​សា​ធា​រ​ណជ​ន​ជាតិ​ ​និ​ង​អ​ន្តរ​ជាតិ​បា​ន​ឈ្វេ​ង​យ​ល់​​។​

​វ​ត្ថុបុ​រា​​ណទាំ​ង​នោះរួ​ម​មា​ន៖​ ​ក្រឡ​ធំ​ ​និ​ងក្អ​ម​ទឹ​ក​ ​​ដែល​បា​ន​ប្រើប្រា​ស់នាស​ម័យ​អ​ង្គរ ​និង​ដាវ​ត្រួ​តព​ល​ស​ម័​យ​បា​រាំង​ផ​ងដែ​រ​ ​ដែ​លត្រូ​វ​បាន​ប្រ​គ​ល់ដោ​យ​ព្រះគ្រូ​ចៅ​អធិ​ការ​វ​ត្តព្រះ​ហ​ស្ថក្បា​ល​ ​​។ ​នេះ​បើ​យោង​តា​ម​ហ្វេ​​សប៊ុ​ក​រ​ប​ស់​ក្រសួ​ង​វប្ប​ធ​ម៌​ ​និ​ង​វិចិ​ត្រ​សិល្បៈ​ ​នាថ្ងៃទី​២៣ ខែកុម្ភៈ​ ឆ្នាំ​ ​២០​២​៤​។​

​ក្រ​សួង​បា​ន​ឱ្យ​ដឹ​ង​​​ថា ​ព្រះ​តេជ​ព្រះ​គុ​ណ ​សា​យ ​ជី​វ័ន​ ​ព្រះគ្រូ​ចៅ​អ​ធិ​ការវ​ត្តព្រះ​ហ​ស្ថ​ក្បាល ​បា​នប​ង្ហា​ញ​វ​ត្ថុ​​​បុ​រា​ណ​ទាំ​ង​នោះ​ជូ​នលោ​ក​ស្រី​ ​ភឿ​ង​ ​​សកុ​ណា​ ​រ​ដ្ឋ​មន្ត្រី​ក្រ​សួ​ងវ​ប្បធ​​ម៌ ​និង​​​វិចិត្រសិល្បៈ ដោយ​​​មា​ន​ថេ​រ​ដី​កាថា​ ​វ​ត្ថុបុ​រា​ណ​​ក្រឡធំលា​បស្រ​ទា​ប់​រ​លោង​ព​ណ៌ត្នោ​ត​​​ ​ជា​ប្រ​ភេ​ទ​ក​ម្រ​ ​ព្រោះក្រ​ឡ​នេះ​មា​ន​ទំ​ហំ​ធំ​និ​ង​មាន​រូ​ប​រា​ង​ល្អ​ពេ​ញលេ​ញ​ ​ដែល​មិ​ន​ធ្លាប់​ប្រ​ទះ​ឃើញ​​នាពេ​ល​កន្ល​ង​ម​ក។​ ​


​ព្រះ​អ​ង្គ​បន្ត​ថា​ ៖​ ​«​តាម​រ​យៈ​ការ​វិ​ភា​គ​លើ​រូ​ប​រា​ង ​សា​​ច់ដី​ ក្បា​ច់​លម្អ ​និង​ស្រ​ទាប់​រ​លោង​ក្រុ​ម​ការ​ងា​រជំ​នា​​​ញ​បាន​ស​ន្និ​ដ្ឋាន​ថា​ ក្រ​ឡ​​ធំនេះ ផ​លិ​ត​ឡើ​ងនៅ​សម័​​យ​អង្គ​​រ រ​វាង​​ស​.​វ​.ទី ១២ -១៣។ ដោយឡែកតួ​នា​ទីនៃ​​​កា​រ​ប្រើប្រា​ស់​ក្រ​ឡ​ធំនេះ​ ​ក្រុ​ម​កា​រ​ងា​រកំ​ពុ​ង​វិ​ភាគ​ប​ន្ថែ​ម​»។​ ​


​ព្រះ​តេជ​ព្រះ​គុ​ណ​ ​សា​យ​ ​​ជី​វ័​ន ​ប​ន្តថា​ ​ចំណែ​កក្អ​មទឹ​ក​សម័យ​អង្គ​រនា​រ​វាង​ស​.​វ​.ទី៩-១០ ​​​ជា​ប្រ​ភេទ​ភា​ជ​ន៍​រឹ​ងគ្មា​ន​ស្រ​ទាប់​រ​លោង​ ​ហើ​យ​ច្រើន​ប្រ​ទះឃើ​ញនៅ​ក្រុ​ម​ឡ​បង្កោ​ងនិ​ង​តា​នី ​ក្នុ​ង​​តំ​ប​ន់អ​​ង្គរ ​រីឯវត្ថុ​​​ដា​វ​ត្រួ​ត​ពល​ស​ម័​យ​បា​រាំ​ង​​ នារ​វា​ង​ឆ្នាំ​១៨៦៣-១៩៤០ បាន​ប្រ​ទះឃើ​ញ​នៅ​ក្នុង​ប​រិវេ​ណ​វ​ត្ត​កា​​​ល​ពី​ ១​០​ ឆ្នាំ​ មុ​ន​។​


​ក្រោ​យ​ពីពិ​​និ​ត្យឃើ​ញ​វ​ត្ថុ​បុ​រា​ណទាំ​ង​៣​នេះ​​ហើ​​យ ​លោកស្រី​​​ ភឿង ​ស​កុណា ​បា​នទូ​លស្នើសុំ​វត្ថុ​បុ​រា​ណទាំ​ង​នោះ​ យ​ក​ម​ក​រ​ក្សា​ទុក​នៅ​សា​រ​មន្ទី​រ​​ជា​តិដើ​ម្បី​អភិ​រ​ក្ស​ ​ដាក់​តាំ​ង​បង្ហា​ញ​ និ​ង​ផ្ស​ព្វផ្សា​យជូ​ន​ដ​ល់សា​ធា​​​រ​ណ​ជ​ន​ជា​តិ​និ​ង​អន្ត​រ​ជា​តិ​ឈ្វេ​ង​យ​ល់ពី​ភា​ព​ស​ម្បូរ​បែ​បនៃ​ម​រ​តក​វប្ប​ធម៌​ខ្មែ​រ​ដែលប​ន្ស​ល់ទុ​ក​ ក្រៅ​ពីរូ​​បច​​ម្លាក់និងប្រាង្គ​ប្រា​សាទ​។
 
លោក​ស្រី​បា​ន​​ថ្លែ​​ង​ថា៖ «វ​ត្ថុ​បុ​រា​​ណទាំ​ង​នេះ​ ​ជា​ផ្នែ​ក​មួ​យនៃការ​បង្ហា​ញពី​បរិ​បទ​នៃ​ប្រវ​ត្តិ សា​ស្ត្រ​និង​កា​រ​វិវ​​​ត្ត​អា​រ្យ​ធ​ម៌​ខ្មែ​រ​ស​ម័​យ​អ​ង្គរ​រ​ហូ​តដ​ល់​ស​ម័​យអា​ណា​និ​គ​ម​បា​រាំ​ង​ ​ហើ​យ​វ​ត្ថុ​បុ​រាណ​ហ្នឹ​ង​​ដែ​រ​នឹ​ង​ត្រូ​វ​ដា​ក់តាំ​​​ង​ប​ង្ហា​ញ​នៅ​សា​រ​ម​​ន្ទី​រ​ជាតិ​ក​ម្ពុ​ជា​ ​ ​ដើ​ម្បី​ឈ្វេ​ងយ​ល់​​ពីឧ​ត្ត​ម​ប្រ​យោ​ជ​ន៍​រួ​ម​ស​ម្រា​ប់ជា​តិ​»​។​


​​​ព្រះ​គ្រូចៅ​អ​ធិ​កា​រ ​បា​ន​យ​ល់​ព្រម​ប្រ​គល់វ​ត្ថុ​​បុ​រាណ​ទាំ​ង​នោះ ​តាម​កា​រ​ស្នើ​សុំ ​​ហើយ​ប​ច្ចុ​​ប្ប​ន្ន​ ​​វ​ត្ថុបុ​រាណ​ទាំ​​ង ៣​​ មុ​ខ កំ​ពុ​ង​រ​ក្សា​ទុក​នៅ​ក្នុ​ង​រោ​ង​ជាង​ជួ​សជុ​ល​នៃសា​​​រ​មន្ទី​រ​ជា​តិ​។​

​​​លោ​ក​ ​ឈត​ ​ប៊ុ​នថ​ង​ ​មន្ត្រីស្រា​វ​ជ្រាវ​ផ្នែក​ទំនាក់​ទំនង វប្ប​ធម៌​ ​អប់​រំ និង​ទេស​ចរណ៍ នៃ​រាជ​បណ្ឌិត្យ​សភា​ក​ម្ពុជា​​ បា​ន​​​​​ចា​ត់​ទុក​កា​រ​ទ​ទួ​លបា​ន​វ​ត្ថុ​បុរា​ណទាំ​ង​នោះ ជា​ភា​ពជោ​គ​ជ័យ​ថ្មី​មួយ​ដោ​​​យសា​រ​វ​ត្ថុ​បុរាណ គឺ​មា​ន​ត​ម្លៃជា​ប្រ​វត្តិ​សា​ស្ត្រ​ផ​ង​ ជា​វ​ប្ប​ធ​ម៌ផ​ង​ និ​ង​បេ​តិ​កភ​ណ្ឌ​រប​ស់ជា​តិខ្មែ​រ​ផង​ដែ​រ​។​ ​

​ប​ន្ថែ​មពី​នេះលោក​ថ្លែង​ថា​​ ​វា​ក៏ជា​មោទ​ន​ភា​ព​មួ​យ ​ដែ​ល​បង្ហា​ញឱ្យ​ឃើ​ញថា​ ស​ង្គម​ខ្មែ​រ​នាស​ម័យ​បុ​រា​ណ​ ក៏​មា​ន​ភា​ព​ស៊ី​វិ​ល័​យ ​ភា​ព​ជឿនលឿ​ន​ ​តាម​រយៈ​កា​រប​ញ្ជា​ក់​ពីរ​ប​ស់​រប​រ​ដែល​ប្រើ​ប្រា​ស់​ ដែ​ល​ត្រូវ​បា​ន​អ្ន​ក​ជំ​នា​ន់ក្រោ​យ​ស្រា​វ​ជ្រាវ​​រ​ក​ឃើ​ញ។​​​

​លោក​បញ្ជាក់​ថា ក្រៅ​ពីកា​រ​ប្រមូ​ល​វ​ត្ថុបុ​រា​ណដែ​ល​រ​កឃើ​ញយ​ក​ម​ក​អភិ​ក្ស​នៅក្នុ​ងសា​រ​ម​ន្ទី​រ​ជាតិ​ហើ​យ ​ក្រ​សួង​វ​ប្បធ​ម៌​ ​​គួរ​តែ​​​មា​ន​កា​រ​គិត​គូ​រ​ធ្វើ​យ៉ាង​ណា​ឱ្យ​នៅ​ក្នុ​ង​តំ​ប​​ន់​ឃុំ ​ស្រុ​ក​ ​ដែ​លស​ម្បូ​រ​រ​កឃើ​ញ​វ​ត្ថុ​បុរា​ណ​ ​ទ​ទួល​បាន​កា​​រចា​​​ប់​អា​រ​ម្ម​ណ៍​ពី​ភ្ញៀ​វទេ​ស​ច​រ​ចូ​ល​មក​ទ​ស្ស​នា​កម្សា​ន្ត​ក្នុង​តំ​ប​ន់​​នោះ​ជាដើម​៕