រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងយុត្តិធម៌ កើត រិទ្ធ ធ្វើសន្និសីទសារព័ត៌មានស្តីពីករណីឃាតកម្មប្រព្រឹត្តដោយជនល្មើសឈ្មោះ ស្រី ស៊ីណា នារសៀលថ្ងៃ២៦ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ ។ រូបថត យូសុះ អាប់ឌុលរ៉ាហ៊ីម
ភ្នំពេញៈ រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងយុត្តិធម៌បានអះអាងថា លោកនឹងស្នើដាក់ឈ្មោះ អតីតឧកញ៉ាស្រី ស៊ីណាទៅក្នុងបញ្ជីឧក្រិដ្ឋជនសាហាវៗ ដែលមិនអាចទទួលបានការស្នើសុំបន្ធូរបន្ថយទោស និងលើកលែងទោសនោះទេ ហើយលោកនឹងចុះចេញពីតំណែង ប្រសិនបើមានការកាត់ទោសស្រាលចំពោះបុគ្គលរូបនេះ។
ក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មានស្តីពីករណីឃាតកម្មប្រព្រឹត្តដោយជនល្មើសឈ្មោះ ស្រី ស៊ីណា នារសៀលថ្ងៃ២៦ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ លោក កើត រិទ្ធ បានលើកឡើងថា ក្នុងនាមលោកជារដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងយុត្តិធម៌ និងជាប្រធានគណៈកម្មការ ជាតិ ដើម្បីពិនិត្យនិងវាយតម្លៃបញ្ជីឈ្មោះទណ្ឌិតស្នើសុំបន្ធូរបន្ថយទោស លើកលែងទោស លោកនឹងស្នើសុំទៅគណកម្មការជាតិ ដើម្បីដាក់ឈ្មោះ ស្រី ស៊ីណា ទៅក្នុងបញ្ជី ឧក្រិដ្ឋជនសាហាវៗ ក្រោយពីសេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការ ដែលផ្តន្ទាទោសជននេះចូលជាស្ថាពរ។
ការដាក់ឈ្មោះក្នុងបញ្ជីនេះ នឹងមិនអាចទទួលបានការស្នើសុំការបន្ធូរបន្ថយទោស និងលើកលែងទោសបានឡើយ ដើម្បីធានាថាអំពើសម្លាប់មនុស្សដ៏សាហាវបែបនេះ ត្រូវតែទទួលរងការអនុវត្តទោសនៅពន្ធនាគារឱ្យបានធ្ងន់ធ្ងរ សាកសមទៅនឹងអំពើដែលខ្លួនបានប្រព្រឹត្តស្របតាមគោលការណ៍ “សមទណ្ឌោ”(ដាក់ទោសឱ្យសមទៅនឹងទង្វើដែលបានប្រព្រឹត្ត) ដែលជាគោលការណ៍គ្រឹះមួយក្នុងវិស័យយុត្តិធម៌។
.jpg)
លោករដ្ឋមន្រ្តីបញ្ជាក់ដូច្នេះថា៖«មុននេះ សម្តេចក៏បានផ្តល់ការណែនាំថា ដូចជាករណីអញ្ជឹងគឺដាច់ខាតដាក់ចូលក្នុងបញ្ជីឧក្រិដ្ឋជនសាហាវៗ ដែលមិនអាចជាកម្មវត្ថុនៃការស្នើសុំបន្ធូរបន្ថយទោសឡើយ។ កុំថាលើកលែងទោស សូម្បីតែបន្ធូរបន្ថយក៏មិនបានដែរ»។
បើតាមតាមគោលការណ៍ផ្លូវច្បាប់ នៅពេលដែលទណ្ឌិតបានអនុវត្តទោសបាន ១/៣ រួចហើយ គេអាចមានសិទ្ធិស្នើសុំបន្ធូរបន្ថយទោស។ ប៉ុន្តែគណៈកម្មាជាតិក៏មានសិទ្ធិមិនធ្វើការពិចារណាលើសំណើរបស់ទណ្ឌិត ដែលសាហាវមួយចំនួន ដូចជាករណីភេរវកម្ម ឬរំលោភបំពានផ្លូវភេទលើអនិតិជន ឪពុករំលោភកូនបង្កើតជាដើម គឺមិនមែនជាកម្មវត្ថុ នៃការបន្ធូរបន្ថយទោសនោះទេ។
សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញបានសម្រេចបំបែកសំណុំរឿងឃាតកម្មនេះជា ២ផ្នែក។ សំណុំរឿងទី១ បានចោទប្រកាន់ជនល្មើសពីបទឃាតកម្ម និងបទប្រើប្រាស់អាវុធដោយគ្មានការអនុញ្ញាតតាមមាត្រា ១៩៩ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ និងមាត្រា២០ នៃច្បាប់ស្តីពីការគ្រប់គ្រងអាវុធគ្រឿងផ្ទុះ និងគ្រាប់រំសេវ។ សំណុំរឿងទី២ បានចោទប្រកាន់ពីបទ ប៉ុនប៉ងឃាតកម្ម និងបទប្រើប្រាស់អាវុធដោយគ្មានការអនុញ្ញាតតាមមាត្រា២៧ និងមាត្រា១៩៩ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ និងមាត្រា ២០ នៃច្បាប់ ស្តីពីការគ្រប់គ្រងអាវុធ គ្រឿងផ្ទុះ និងគ្រាប់រំសេវ។
បទឃាតកម្មតាមមាត្រា១៩៩ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ អាចជាប់ទោសដាក់ពន្ធនាគារពី១០ ឆ្នាំទៅ១៥ ឆ្នាំ, បទប៉ុនប៉ងឃាតកម្មតាមមាត្រា២៧ និងមាត្រា១៩៩ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ អាចជាប់ទោសដាក់ពន្ធនាគារពី១០ ឆ្នាំទៅ១៥ឆ្នាំ និងបទប្រើប្រាស់អាវុធដោយខុសច្បាប់ តាមមាត្រា២០ នៃច្បាប់ស្តីពីការគ្រប់គ្រងអាវុធ គ្រឿងផ្ទុះ និង គ្រាប់រំសេវ ដែលអាចជាប់ទោសដាក់ពន្ធនាគារពី៦ខែ ទៅ២ឆ្នាំ។
លើសពីនោះ លោករដ្ឋមន្រ្តីក៏បានស្នើទៅតុលាការផងដែរថា គឺសុំកុំបញ្ជូលសំណុំរឿងទាំង២ ទៅជាសំណុំរឿងតែមួយ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «ស្នើសុំទៅតុលាការគ្រប់ជាន់ថ្នាក់ ព្រោះអាចគាត់ប្តឹងច្រើនតង់ សុំកុំអនុវត្តវិធានស្រូបទោស ដើម្បីធានាថាជននេះនឹងត្រូវអនុវត្តទោសតាមសាលក្រម និងសាលដីកាជាបន្តបន្ទាប់ចំពោះសំណុំរឿងទាំង២នេះ។ អនុវត្តចប់មួយ ចូលសាលក្រមមួយទៀត អនុវត្តបន្ត»។
អ្នកសារព័ត៌មានជាច្រើនស្ថាប័នចូលរួមសន្និសីទសារព័ត៌មានស្តីពីករណីឃាតកម្មប្រព្រឹត្តដោយជនល្មើសឈ្មោះ ស្រី ស៊ីណា នារសៀលថ្ងៃ២៦ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ ។ រូបថត យូសុះ អាប់ឌុលរ៉ាហ៊ីម
លោកបន្តថា៖ «ប្រសិនលទ្ធផលចេញមក ផ្តន្ទាទោសសំណុំរឿងនីមួយៗ ១៥ [ឆ្នាំ] វាត្រូវ ៣០ [ឆ្នាំ] ហើយបើឱ្យមកបន្ធូរបន្ថយគឺអត់ទេ។ ហើយក៏មិនមានវិធានការណ៍បន្ធូរបន្ថយក្នុងទម្រង់ណាឡើយក៏ដោយចំពោះករណីនេះ»។
លោកបានពន្យល់ថា បើតាមគោលការណ៍ស្រូបទោស គឺគេយក ២រឿងនេះ ស្រូបទោសបញ្ជូលគ្នា ហើយបើស្រូបបញ្ជូលគ្នារួចហើយ ករណីនេះ គឺទោសច្រើនបំផុតគឺត្រឹមតែ ១៥ ឆ្នាំប៉ុណ្ណោះទេ។ ចំពោះគោលការណ៍ស្រូបទោសនេះ ដើម្បីឱ្យជ្រះស្រឡះតែម្តង ពេលធ្វើវិសោធនកម្មក្រមព្រហ្មទណ្ឌ គឺក្រសួងលុបគោលការណ៍នេះចោលតែម្តង ដើម្បីឱ្យអស់មន្ទិលសង្ស័យ។ ការលុបគោលការណ៍ស្រូបទោសនេះ មិនមែនដោយសារតែរឿងនេះទេ គឺដោយសារតែស្ថានភាពនៃសង្គមកម្ពុជា និងតម្រូវការផ្នែកយុត្តិធម៌សង្គម ដែល «មិនចង់ឱ្យមានទោសហ្នឹងស្រូបចូលឱ្យតិចនោះទេ»។
លោករដ្ឋមន្រ្តី កើត រិទ្ធ បានថ្លែងថា ក្នុងសំណុំរឿងឃាតកម្មដ៏សាហាវបែបនេះ ដែលទទួលបាននូវការយកចិត្តទុកដាក់ ការចាប់អារម្មណ៍ជាច្រើនពីសង្គមជាតិ ស្ថាប័នអនុវត្តច្បាប់ត្រូវតែធ្វើការងារដោយម៉ឺងមាត់ បង្កើនការប្រុងប្រយ័ត្ន និង ទទួលខុសត្រូវខ្ពស់ ដើម្បីធានាថាឃាតករនឹងមិនអាចរួចខ្លួនពីសំណាញ់ច្បាប់បានជាដាច់ខាត ហើយច្បាប់ដែលមានជាធរមានបច្ចុប្បន្នត្រូវតែអនុវត្តដោយម៉ឺងមាត់បំផុត។
ទោះយ៉ាងណាលោកថា មកដល់ពេលនេះ គេមិនអាចនិយាយថា បុគ្គលនោះនឹងត្រូវទទួលទោសប៉ុន្មានឆ្នាំនោះទេ ព្រោះតុលាការមិនទាន់បានសម្រេច ព្រោះក្រសួងមិនមែនជាអ្នកកាត់ក្តីទេ។ ប៉ុន្តែក្រសួងអាចធានាថា បើករណីមានភស្តុតាងច្បាស់លាស់បែបនេះហើយ តែតុលាការចុងក្រោយបែរជាដូរបទចោទ ដូចជាពីបទឃាកម្ម ឬមនុស្សឃាតដោយចេតនា ទៅមនុស្សឃាតដោយអចេតនាវិញនោះ នោះលោកនឹងមិនអាចនៅស្ងៀមអង្គុយធ្វើការកន្លែងយុត្តិធម៌បានតទៅទៀតដែរ។
លោកថ្លែងអះអាងដូច្នេះថា៖ «ប្រសិនបើបុគ្គលនេះមិនត្រូវបានកាត់ទោស ឬត្រូវបានកាត់ទោសដូចគេនិយាយថាជាប់២-៣ ឆ្នាំចេញមកវិញ សម្រាប់ការបាញ់ប្រហារដ៏សាហាវបែបនេះ ខ្ញុំអ្នកទទួលខុសត្រូវមុនគេ។ ទទួលខុសត្រូវអត់មានអីទេ មានតែដើរចេញ ឈប់ធ្វើការងារផ្នែកច្បាប់។ រៀនច្បាប់មួយជាតិហើយ...កន្លែងនេះក៏យើងអង្គុយមិនបានដែរ ព្រោះកន្លែងយុត្តិធម៌។ វាបាត់យុត្តិធម៌បាត់ហើយ»។
ទោះយ៉ាងណា លោកបានទទួលស្គាល់ថា ក្រមព្រហ្មទណ្ឌថ្វីត្បិតតែមានច្រើនទំព័រ និងច្រើនមាត្រាយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏នៅតែមិនទាន់មានលក្ខណៈគ្រប់ជ្រុងជ្រោយនៅឡើយដែរ។ ដោយសារតែមានចំណុចខ្វះខាតនេះ ទើបមហាសន្និបាតបូកសរុបលទ្ធផលការងារវិស័យយុត្តិធម៌ទូទាំងប្រទេស ឆ្នាំ២០២៣ និងកាលពីថ្ងៃទី២៧ ដល់២៩ មិនា ២០២៤បានធ្វើការសម្រេចចិត្ត ក្នុងធ្វើវិសោធនកម្មក្រមព្រហ្មទណ្ឌ និងក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌឡើងវិញ ដើម្បីម្យ៉ាងបំពេញនូវចំណុចខ្វះខាត និងម្យ៉ាងទៀតកែសម្រួលឱ្យត្រូវទៅនឹងស្ថានភាពវិវឌ្ឍនៃសង្គម និងតម្រូវការរបស់សង្គម ដើម្បីធានាដល់សន្តិសុខ សុវត្ថិភាពសាធារណៈ ព្រមទាំងសណ្តាប់ធ្នាប់សង្គម។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «ក្រមនេះត្រូវធ្វើវិសោធនកម្ម។ ខ្ញុំនិយាយដោយត្រង់ យើងមើលទៅចំណុចច្រើនណាស់ត្រូវធ្វើវិសោធនកម្ម។ យើងធ្វើវិសោធនកម្មទាំងក្រមព្រហ្មទណ្ឌ ទាំងក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ។ មែនធ្វើតែ២ទេ គឺធ្វើទាំង៤ ក្រមរដ្ឋប្បវេណី និងនីតិវិធីរដ្ឋប្បវេណី ក៏ធ្វើដែរ។ យើងទទួលស្គាល់ថា បើច្បាប់ខ្វះខាត គឺកែច្បាប់ ប៉ុន្តែយើងមិនអាចអនុវត្តច្បាប់ទៅតាមអ្វីដែលយើងចង់បានទៅតាមអារម្មណ៍របស់យើងទេ»។
លោករដ្ឋមន្រ្តីបានលើកឡើងថា សូម្បីតែសម្លាប់មនុស្សម្នាក់ដាក់ទោសពី ១០ ទៅ ១៥ឆ្នាំ ក៏ទទួលយកមិនបានផង កុំថាឡើងការសម្លាប់រហូតដល់ទៅ ២ នាក់ដូចករណីនេះនោះ។
ទោះយ៉ាងណា លោករដ្ឋមន្រ្តីថា៖ «ខ្ញុំមិនទាន់អាចផ្តល់នូវតួរលេខបានទេថាត្រូវដាក់ទោសអ្នកដែលសម្លាប់មនុស្ស មានទោសប៉ុន្មានឆ្នាំទេ។ ប៉ុន្តែច្បាស់ណាស់ ទោសនេះមិនអាចក្រោមទោសដែលមានបច្ចុប្បន្នទេ។ ហើយក៏ប្រហែលជាអតិបរមាមិនត្រឹម ១៥ឆ្នាំដែរ ច្បាស់ ១០០ភាគរយ ព្រោះជាការសម្លាប់មនុស្សម្នាក់ ជីវិតមួយត្រូវបានដកហូត ជាទោសដែលធ្ងន់ជាងគេបំផុតក្នុងចំណោមបទល្មើស ..តែការសម្រេចយ៉ាងណា យើងនឹងថ្លឹង និងពិចារណាឱ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ»។
ទោះបីជាមិនបានបង្ហាញនូវចំណុចដែលត្រូវធ្វើវិសោធនកម្មផ្សេងទៀតយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏លោករដ្ឋមន្រ្តីសង្ឃឹមថា ក្រសួងនឹងខិតខំធ្វើវិសោធនកម្មឱ្យបានចប់នៅបំណាច់ឆ្នាំ ២០២៤ នេះ៕
