វរសេនីយ៍ទោ សោម លាងអ៊ី មេបញ្ជាការកងអនុសេនាតូចភស្ដុភារ នៃកងអនុសេនាធំវិស្វកម្មព្រលានយន្ដហោះលេខ ៩២៧ ជាមេបញ្ជាការអង្គភាពស្ត្រីដំបូងគេរបស់កម្ពុជា បេសកកម្មរក្សាសន្តិភាពរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិនៅសាធារណរដ្ឋម៉ាលី។ រូបថត សហការី
ភ្នំពេញ៖ វរសេនីយ៍ទោ សោម លាងអ៊ី មេបញ្ជាការកងអនុសេនាតូចភស្ដុភារ នៃកងអនុសេនាធំវិស្វកម្មព្រលានយន្ដហោះលេខ ៩២៧ ផ្ដល់បទពិសោធក្នុងនាមជាមេបញ្ជាការអង្គភាពស្ត្រីដំបូងគេរបស់កម្ពុជាដែលត្រូវបានបញ្ជូនទៅបេសកកម្មរក្សាសន្តិភាពរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិនៅសាធារណរដ្ឋម៉ាលី។
ក្នុងវ័យ ៣៣ ឆ្នាំ ការធ្វើដំណើររបស់ លាងអ៊ី ពីភូមិតូចមួយនៃប្រទេសកម្ពុជាទៅកាន់ការដឹកនាំបុគ្គលិកចំនួន ១៨០ នាក់ រួមទាំងស្ត្រី ៣៨ នាក់ផងដែរ បង្ហាញពីសមត្ថភាពចំពោះតួនាទីដែលកំពុងវិវត្តន៍របស់ស្ត្រីក្នុងការថែរក្សាសន្តិភាព និងការដឹកនាំយោធា។
ចាប់តាំងពីឆ្នាំ ២០១៨ មក អ្នកនាង លាងអ៊ី បានបម្រើក្នុងបេសកកម្មរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិចំនួន ៥ នៅទូទាំងប្រទេសម៉ាលី និងលីបង់ ដោយទទួលបានការគោរពតាមរយៈភាពធន់ និងភាពជាអ្នកដឹកនាំនៅក្នុងបរិស្ថានដែលគ្រប់គ្រងដោយបុរស។
.jpg)
រឿងរ៉ាវរបស់អ្នកនាងបន្ទាប់មកត្រូវបានចុះផ្សាយនៅក្នុងព្រឹត្ដិបត្រ UN Women ដែលបានបង្កើតឡើងក្នុងឆ្នាំ ២០១០ ជាអង្គភាពរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិដែលលើកកម្ពស់សមភាពយេនឌ័រ និងការផ្តល់សិទ្ធិអំណាចដល់ស្ត្រីនៅទូទាំងពិភពលោក។
ការតែងតាំងលោកស្រីនៅឆ្នាំ ២០២៤ ជាមេបញ្ជាការកងឯកភាពក្នុងអំឡុងពេលវេនទី ១៤ របស់ប្រទេសកម្ពុជាទៅកាន់ប្រទេសលីបង់បានកត់សម្គាល់នូវព្រឹត្តិការណ៍ដ៏សំខាន់មួយមិនត្រឹមតែសម្រាប់ប្រទេសរបស់ខ្លួនប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែសម្រាប់ស្ត្រីក្នុងការថែរក្សាសន្តិភាពទូទាំងពិភពលោកផងដែរ។
យោងតាមអង្គការ UN Women បានឱ្យដឹងថា វិធីសាស្ត្រនៃភាពជាអ្នកដឹកនាំរបស់យុវតីកម្ពុជារួមបញ្ចូលគ្នានូវការយល់ចិត្ត ការអត់ធ្មត់ និងការសម្រេចចិត្ត គុណសម្បត្តិដែលប្រឈមនឹងគំរូអំពីតួនាទីរបស់ស្ត្រីនៅក្នុងប្រតិបត្តិការយោធា។
អ្នកនាង លាងអ៊ី បាននិយាយថា៖ «ស្ត្រីសមនឹងទទួលបានតួនាទីជាអ្នកដឹកនាំ។ យើងនាំមកនូវការយល់ចិត្ត និងការអត់ធ្មត់ ប៉ុន្តែយើងក៏អាចមានភាពរឹងមាំផងដែរ។
អ្នកនាងបានសង្កត់ធ្ងន់ទៅលើតុល្យភាពដែលស្ត្រីនាំមកជូននូវបេសកកម្មដ៏ស្មុគស្មាញ។ ដោយដឹកនាំក្រុមធំ និងចម្រុះនៅក្នុងតំបន់ជម្លោះដែលមានសម្ពាធខ្ពស់ អ្នកនាង លាងអ៊ី បានប្រឈមមុខនឹងបញ្ហាពីរក្នុងការបង្ហាញពីសមត្ថភាព និងយកឈ្នះលើការសង្ស័យដំបូង។
អ្នកនាងបានពន្យល់ថា៖ «ប្រសិនបើខ្ញុំបរាជ័យក្នុងនាមជាអ្នកដឹកនាំស្ត្រី មនុស្សម្នាអាចនឹងនិយាយថា ឃើញទេស្ត្រីមិនអាចធ្វើវាបានទេ។ នោះអាចបិទឱកាសសម្រាប់អ្នកដទៃ»។
ប៉ុន្តែតាមរយៈការអនុវត្តប្រកបដោយស្ថិរភាព និងការប្រាស្រ័យទាក់ទងច្បាស់លាស់ អ្នកនាង លាងអ៊ី បានជំរុញឱ្យមានទំនុកចិត្ត និងការគោរពក្នុងចំណោមកងទ័ព។
មេបញ្ជាការអង្គភាពរបស់ UN រូបនេះ បានបន្ដថា៖ «គ្រប់គ្នាបានបំពេញតួនាទីរបស់ពួកគេ ហើយពួកគេបានសង្កេតមើលសកម្មភាពខ្ញុំ។ យូរៗទៅគ្មានការរើសអើងទេ។ តាមពិត ពួកគេមានតែលើកទឹកចិត្តខ្ញុំ»។
បទពិសោធន៍របស់ លាងអ៊ី ក៏គូសបញ្ជាក់អំពីអត្ថប្រយោជន៍ដ៏ទូលំទូលាយដែលស្ត្រីនាំយកមកក្នុងការថែរក្សាសន្តិភាព។
ឈរលើបេសកកម្មផ្ទាល់ខ្លួន អ្នកនាងបានលើកឡើងពីសមត្ថភាពរបស់ស្ត្រីក្នុងការកសាងទំនាក់ទំនងដ៏រឹងមាំជាមួយសហគមន៍មូលដ្ឋាន ដែលជាកត្តាសំខាន់សម្រាប់ការប្រមូលព័ត៌មានប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព និងការកាត់បន្ថយជម្លោះ។
លាងអ៊ី បាននិយាយថា៖ «ស្ត្រីបង្កើតទំនាក់ទំនងរឹងមាំជាមួយសហគមន៍ កាត់បន្ថយជម្លោះ និងដើរតួនាទីសំខាន់ក្នុងអំឡុងពេលស្ថានការណ៍តានតឹង»។
ការដឹកនាំរបស់អ្នកនាងគឺជាផ្នែកមួយនៃការជំរុញឱ្យកាន់តែទូលំទូលាយនៅក្នុងកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ និងអង្គការសហប្រជាជាតិ ដើម្បីបង្កើនការចូលរួមរបស់ស្ត្រីក្នុងប្រតិបត្តិការសន្តិភាព។
ការវាយតម្លៃឧបសគ្គដែលធ្វើឡើងនៅចន្លោះឆ្នាំ ២០២២ និងឆ្នាំ ២០២៤ ដែលត្រូវបានគាំទ្រដោយ UN Women និងមូលនិធិ Elsie Initiative បានកំណត់ឱកាសដើម្បីពង្រឹងការជ្រើសរើស និងការអនុវត្តការងារដែលឆ្លើយតបនឹងយេនឌ័រនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងទាំងនេះបានបង្កើនសមាមាត្រនៃកងកម្លាំងស្ត្រីនៅក្នុងកងរក្សាសន្តិភាពរបស់ប្រទេសកម្ពុជារួចហើយពី ១៦,៥ ភាគរយក្នុងឆ្នាំ ២០២២ ដល់ ២០ ភាគរយនៅឆ្នាំ ២០២៤។
យោងតាម UN Women អ្នកនាង លាងអ៊ី បន្តផ្តល់ការគាំទ្រផ្នែកបច្ចេកទេសតាមរយៈគម្រោងក្នុងតំបន់ដែលលើកកម្ពស់ការចូលរួមដ៏មានអត្ថន័យរបស់ស្ត្រីក្នុងសន្តិភាព និងសន្តិសុខនៅទូទាំងអាស៊ាន។
អង្គការនេះបានឱ្យដឹងថា៖ «ភាពជាដៃគូនេះឆ្លុះបញ្ចាំងពីការទទួលស្គាល់ជាអន្តរជាតិដែលកំពុងកើនឡើងថាភាពជាអ្នកដឹកនាំរបស់ស្ត្រីមានសារៈសំខាន់មិនត្រឹមតែសម្រាប់សមធម៌ប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែក៏សម្រាប់ប្រសិទ្ធភាពនៃបេសកកម្មរក្សាសន្តិភាពផងដែរ»។
ត្រឡប់មកប្រទេសកម្ពុជាវិញ ពេលនេះ វរសេនីយ៍ទោ លាងអ៊ី មានតួនាទីជាមន្ត្រីរដ្ឋបាលនៅមជ្ឈមណ្ឌលជាតិសម្រាប់កងកម្លាំងរក្សាសន្តិភាព បោសសម្អាតមីន និងសំណល់ជាតិផ្ទុះពីសង្គ្រាម (NPMEC) ដែលអ្នកនាងជួយណែនាំ និងរៀបចំកងកម្លាំងរក្សាសន្តិភាពជំនាន់ក្រោយ។
ការដឹកនាំរបស់ លាងអ៊ី ទទួលបានមេដាយមាសពីកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ និងមេដាយអង្គការសហប្រជាជាតិ។
ចំពោះយុវនារីដែលប្រាថ្នាចង់ទៅលើផ្លូវស្រដៀងគ្នានេះ អ្នកនាង លាងអ៊ី បានផ្តល់ការណែនាំសាមញ្ញៗ ប៉ុន្តែមានឥទ្ធិពលថា៖ «សូមជឿជាក់លើខ្លួនឯង។ មានភាពក្លាហានដើម្បីជំនះឧបសគ្គ។ ចងចាំជានិច្ចថា ស្ត្រីអាចធ្វើកិច្ចការដូចបុរសដែរ»។
រឿងរ៉ាវរបស់ លាងអ៊ី បង្ហាញថា ភាពជាអ្នកដឹកនាំរបស់ស្ត្រីក្នុងការថែរក្សាសន្តិភាព មិនមែនគ្រាន់តែជានិមិត្តរូបនៃវឌ្ឍនភាពនោះទេ វាគឺជាកម្លាំងជាក់ស្តែងសម្រាប់ការកសាងសន្តិភាព និងការជឿទុកចិត្តនៅក្នុងតំបន់ជម្លោះ។
ដូចដែល UN Women បានកត់សម្គាល់ ការបង្កើនតំណាងរបស់ស្ត្រីក្នុងតួនាទីសន្តិភាព និងសន្តិសុខពង្រឹងប្រសិទ្ធភាព និងនិរន្តរភាពនៃប្រតិបត្តិការរក្សាសន្តិភាពនៅទូទាំងពិភពលោក។
អ្នកនាង លាងអ៊ី បានបញ្ជាក់ថា៖ «នៅពេលស្ត្រីចូលរួម យើងកសាងសន្តិភាព»។
ដោយមើលឃើញពីសមត្ថភាពរបស់ស្ដ្រី និងជាពិសេសស្ដ្រីកម្ពុជា លោក Dominic Williams ឯកអគ្គរាជទូតចក្រភពអង់គ្លេសប្រចាំកម្ពុជា បានសរសេរនៅលើបណ្ដាញសង្គមរបស់លោកថា លោករីករាយដែលចក្រភពអង់គ្លេសគាំទ្រនូវគម្រោង UN Women Asia and the Pacific៕
