វត្ថុសក្ការៈព្រះពុទ្ធ និងត្បូងដែលត្រូវបានដាក់លក់ដេញថ្លៃនៅទីក្រុងហុងកុង មុនពេលការលក់នេះត្រូវបានដកចេញ និងផ្អាក។ Sotheby's
ក្រុមហ៊ុន Sotheby’s ដែលជាក្រុមហ៊ុនដេញថ្លៃដ៏ល្បីមួយលើវត្ថុសិល្បៈ វត្ថុបុរាណ គ្រឿងអលង្ការ និងវត្ថុផ្សេងៗទៀត បានផ្អាកការដេញថ្លៃវត្ថុសក្ការៈព្រះពុទ្ធ និងត្បូងជាង ៣០០ ដុំ បន្ទាប់ពីមានការតវ៉ាពីរដ្ឋាភិបាលឥណ្ឌា និងពុទ្ធសាសនិកទូទាំងពិភពលោក រួមទាំងពីកម្ពុជាផងដែរ។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់ Sotheby’s ថ្លែងដូច្នេះថា៖ «ដោយពិចារណាលើបញ្ហាដែលលើកឡើង ដោយរដ្ឋាភិបាលឥណ្ឌា និងជាមួយការយល់ព្រមពីអ្នកដាក់ដេញថ្លៃ ការដេញថ្លៃត្បូង Piprahwa ដែលជាប់ព័ន្ធនឹងប្រវត្តិរបស់ព្រះពុទ្ធ ដែលគ្រោងធ្វើនៅថ្ងៃទី៧ ឧសភា ត្រូវបានពន្យារពេល»។
ក្រសួងវប្បធម៌ឥណ្ឌាបានសម្តែងក្តីរីករាយចំពោះការផ្អាកការលក់នេះ ដោយបានថ្លែងក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍មួយថា៖ «យើងរីករាយនឹងជម្រាបជូនសាធារណជនថា បន្ទាប់ពីការអន្តរាគមន៍របស់ក្រសួងវប្បធម៌ របស់រដ្ឋាភិបាលឥណ្ឌា ក្រុមហ៊ុន Sotheby’s ហុងកុងបានពន្យារពេលការដេញថ្លៃវត្ថុសក្ការៈព្រះពុទ្ធ Piprahwa ដែលគ្រោងធ្វើនៅថ្ងៃទី៧ ឧសភា ២០២៥»។
.jpg)
កាលពីថ្ងៃទី៥ ក្រសួងវប្បធម៌ឥណ្ឌាស្នើឲ្យក្រុមហ៊ុននេះផ្អាកការលក់ដេញថ្លៃ និងទាមទារឲ្យប្រគល់វត្ថុទាំងនេះទៅឥណ្ឌាវិញ។
វត្ថុសក្ការៈទាំងនេះត្រូវបានជីកកកាយនៅឆ្នាំ១៨៩៨ ពីស្តូប Piprahwa បច្ចុប្បន្នស្ថិតនៅរដ្ឋ Uttar Pradesh។ ត្បូង និងវត្ថុបុរាណទាំងនេះត្រូវបានកប់ជាមួយនឹងអដ្ឋិធាតុព្រះពុទ្ធកាលពីជាង ២,០០០ ឆ្នាំមុននៅ Piprahwa ដែលជាទីតាំងមិនឆ្ងាយប៉ុន្មានពីទីកន្លែងកំណើតរបស់ព្រះពុទ្ធ គឺនៅឧទ្យានលុមពិនី ប្រទេសនេប៉ាល់។
វត្ថុទាំងនេះរួមមាន ត្បូង ផ្កាថ្ម ត្បូងកណ្តៀង គុជខ្យង គ្រីស្តាល់ថ្ម សម្បកខ្យង និងមាស ដែលខ្លះត្រូវបានច្នៃធ្វើជាគ្រឿងអលង្ការ និងខ្លះទៀតនៅសភាពដើម។ វត្ថុទាំងនេះត្រូវបានជីកកកាយដោយវិស្វករអង់គ្លេស William Claxton Peppé នៅឆ្នាំ ១៨៩៨ និងត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងលក់ក្នុងជិត ១៣ លានដុល្លារនៅទីក្រុងហុងកុង។
ក្រោយពេលជីកបាន អាណានិគមអង់គ្លេសបានទាមទារវត្ថុទាំងនេះក្រោមច្បាប់ Indian Treasure Trove Act ឆ្នាំ ១៨៧៨ ប៉ុន្តែ បានអនុញ្ញាតឲ្យលោក Peppé រក្សាប្រហែលមួយភាគប្រាំនៃត្បូងសរុបប្រមាណ ១,៨០០ គ្រាប់ ដោយត្បូងដែលនៅសេសសល់ត្រូវបានបញ្ជូនទៅសារមន្ទីរអាណានិគមនៅទីក្រុងកុលកាតា (Kolkata)។
ព្រះសង្ឃខ្មែរល្បីឈ្មោះ គឺព្រះតេជគុណ យ៉ន សេង យ៉ាត ដែលជាសកលវិទ្យាធិការនៃសកលវិទ្យាល័យព្រះសីហនុរាជ និងជាអនុប្រធានលេខាធិការដ្ឋានគណៈសង្ឃនាយក គណៈមហានិកាយ ក៏បានសម្តែងការមិនពេញចិត្តចំពោះការលក់ដេញថ្លៃលើវត្ថុទាក់ទងនឹងព្រះពុទ្ធនេះដែរ។
ព្រះអង្គមានសង្ឃដីកាប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ថា៖ «ការលក់វត្ថុសក្ការៈរបស់ព្រះពុទ្ធមិនមែនគ្រាន់តែជាបញ្ហាផ្លូវច្បាប់ ឬពាណិជ្ជកម្មនោះទេ វាជាការបរាជ័យខាងសីលធម៌។ វាប្រមាថដល់ប្រពៃណីនៃវិញ្ញាណជាសកល និងមិនអើពើនឹងការឯកភាពគ្នាដែលថា បេតិកភណ្ឌជាទីសក្ការៈគួរតែជាកម្មសិទ្ធិរបស់សហគមន៍ដែលផ្តល់តម្លៃដល់វាបំផុត»។
ព្រះតេជគុណ កត់សម្គាល់ថា វត្ថុសក្ការៈទាំងនេះមិនមែនជាវត្ថុបុរាណធម្មតានោះទេ ប៉ុន្តែជាវត្ថុដែលមានទំនាក់ទំនងជាមួយព្រះពុទ្ធ។ ការលក់វត្ថុទាំងនេះអាចបណ្តាលឱ្យមានទុក្ខព្រួយនៅក្នុងចិត្ត និងជាការក្បត់នូវឱវាទរបស់ព្រះពុទ្ធស្តីពីក្តីមេត្តា និងការមិនលុះដោយសម្ភារៈនិយម។
ព្រះអង្គបន្តថា៖ «វត្ថុសក្ការៈទាំងនេះគួរតែនៅក្នុងកន្លែងសក្ការៈសម្រាប់ការគោរពបូជា មិនមែនសម្រាប់ការដេញថ្លៃនោះទេ។ អាត្មាមិនយល់ស្របចំពោះសកម្មភាពអសីលធម៌បែបនេះទេ»៕
