ភ្នំពេញ៖ នៅក្នុងការបង្កើនទំនាក់ទំនងវប្បធម៌ និងទេសចរណ៍រវាងឥណ្ឌូនេស៊ី និងកម្ពុជា ឯកអគ្គរដ្ឋទូតឥណ្ឌូនេស៊ីប្រចាំនៅកម្ពុជា លោក Santo Darmosumarto បានលើកឡើងពីគំនិតផ្តួចផ្តើមសំខាន់ៗក្នុងគោលបំណងជំរុញទេសចរណ៍ឥណ្ឌូនេស៊ីមកកាន់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។
ថ្លែងក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មានកាលពីថ្ងៃទី៤ ខែមិថុនា ជាមួយក្លឹបអ្នកកាសែតកម្ពុជា (CCJ) លោកឯកអគ្គរដ្ឋទូត Santo បានលើកឡើងអំពីការរីកចម្រើននៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងប្រទេសទាំងពីរ ជាពិសេសក្នុងវិស័យទេសចរណ៍ និងបានគូសបញ្ជាក់ពីបទពិសោធន៍ពិសេសដែលកម្ពុជាផ្តល់ជូនអ្នកធ្វើដំណើរឥណ្ឌូនេស៊ី។
ចំណុចសំខាន់នៃសុន្ទរកថារបស់ឯកអគ្គរដ្ឋទូតគឺកិច្ចសហប្រតិបត្តិការប្រាសាទជាបងប្អូនរវាងប្រាសាទដ៏ល្បីល្បាញបំផុតពីរនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ គឺប្រាសាទអង្គរវត្តរបស់កម្ពុជា និងបូរ៉ូប៊ូឌូររបស់ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី។
កិច្ចសហការដែលធ្វើឡើងជាផ្លូវការតាមរយៈ MOU ដែលបានចុះហត្ថលេខាកាលពីឆ្នាំមុនរវាងអាជ្ញាធរជាតិអប្សរាកម្ពុជា និងអាជ្ញាធរប៊ូរ៉ូប៊ូឌួនៃប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី ស្វែងរកការរួមគ្នាផ្សព្វផ្សាយតំបន់ប្រវត្តិសាស្ត្រទាំងនេះជាគោលដៅទេសចរណ៍សំខាន់ៗ។
តាមរយៈការរួមបញ្ចូលគ្នានូវសារៈសំខាន់នៃវប្បធម៌ និងប្រវត្តិសាស្ត្រនៃប្រាសាទទាំងពីរ គំនិតផ្តួចផ្តើមនេះត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងលើកកំពស់ការមើលឃើញរបស់ពួកគេនៅលើឆាកអន្តរជាតិ ដោយទាក់ទាញអ្នកទេសចរពិភពលោកកាន់តែច្រើនទៅកាន់ទីតាំងទាំងពីរ។
លោក Santo បានថ្លែងថា៖ «កាលពីឆ្នាំមុន មានការចុះហត្ថលេខាលើ MoU ថ្មីរវាងអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា និងអ្នកទទួលបន្ទុកលើប្រាសាទ ប៊ូរ៉ូប៊ូឌូ ដើម្បីរួមគ្នាលើកកម្ពស់ទាំងប្រាសាទ ប៊ូរ៉ូប៊ូឌូ និងប្រាសាទអង្គរវត្តជាទិសដៅសំខាន់ពីររបស់ប្រទេស»។
លោកឯកអគ្គរដ្ឋទូតបានសម្តែងសុទិដ្ឋិនិយមថា MoU នឹងនាំទៅរកកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងផ្នែកទីផ្សារ កញ្ចប់ទេសចរណ៍ និងព្រឹត្តិការណ៍នានាដែលចូលរួមអបអរសាទរប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏សម្បូរបែបនៃទាំងប្រទេសកម្ពុជា និងឥណ្ឌូនេស៊ី ដែលទីបំផុតជំរុញឱ្យមានការផ្លាស់ប្តូរវប្បធម៌កាន់តែស៊ីជម្រៅរវាងប្រជាជាតិទាំងពីរ។
លោកបានឱ្យដឹងថា៖ «កាលពីឆ្នាំមុន ប្រជាជនឥណ្ឌូនេស៊ីប្រមាណ ១៦៧០០០ នាក់បានមកលេងប្រទេសកម្ពុជា។ នៅឆ្នាំ ២០២៣ តួលេខនេះមានប្រហែល ១២៧០០០នាក់ ហើយកាលពីឆ្នាំ ២០២២ មានទេសចរឥណ្ឌូនេស៊ីតែ ៧៦០០០ នាក់ប៉ុណ្ណោះ។ ការកើនឡើងយ៉ាងខ្លាំងនេះបង្ហាញថា ប្រជាជនឥណ្ឌូនេស៊ីមានអារម្មណ៍សុខស្រួលក្នុងការមកទស្សនាប្រទេសកម្ពុជា»។
ឱកាសទេសចរណ៍សម្រាប់ភ្ញៀវឥណ្ឌូនេស៊ី
លោកឯកអគ្គរដ្ឋទូត Santo ក៏បានរៀបរាប់លម្អិតអំពីឱកាសទេសចរណ៍ដែលមានសម្រាប់ភ្ញៀវទេសចរឥណ្ឌូនេស៊ីនៅកម្ពុជា ដោយគ្រាន់តែរាជធានីភ្នំពេញក៏ជាគោលដៅដ៏ទាក់ទាញមួយផងដែរ។
រាជធានីនៃប្រទេសកម្ពុជា ដែលត្រូវបានគេស្គាល់វប្បធម៌ដ៏រស់រវើក និងកន្លែងប្រវត្តិសាស្ត្រកំពុងជាគោលដៅទេសចរណ៍ដែលត្រូវតែទៅទស្សនាសម្រាប់ប្រជាជនឥណ្ឌូនេស៊ី។
លោកបានកត់សម្គាល់ថា៖ «សម្រាប់អ្នកធ្វើដំណើរឥណ្ឌូនេស៊ី រាជធានីភ្នំពេញផ្តល់នូវឱកាសមួយដើម្បីទទួលបានបទពិសោធន៍ទាំងលក្ខណៈវប្បធម៌រួម និងលក្ខណៈពិសេសរបស់កម្ពុជា។ ខណៈដែលកម្ពុជា និងឥណ្ឌូណេស៊ីចែករំលែកភាពស្រដៀងគ្នាចំពោះវប្បធម៌ ដូចជាវត្តមាននៃទីផ្សារប្រពៃណី និងមុខម្ហូបក្នុងស្រុក ភ្នំពេញផ្តល់នូវបទពិសោធន៍ប្លែកៗដែលមិនអាចរកឃើញនៅក្នុងប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី»។
ឯកអគ្គរដ្ឋទូតបានចង្អុលទៅព្រះបរមរាជវាំង ជាសំណង់ស្ថាបត្យកម្មដ៏គួរឲ្យទាក់ទាញ ដែលឈរជានិមិត្តរូបដ៏លេចធ្លោនៃប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជា។
លោកក៏បានសង្កត់ធ្ងន់លើការផ្តល់ម្ហូបអាហាររបស់ទីក្រុង ជាពិសេសមុខម្ហូប ដូចជា អាម៉ុកត្រី និងសាច់គោឡុកឡាក់ ដែលបានក្លាយជាការពេញនិយមក្នុងចំណោមភ្ញៀវទេសចរឥណ្ឌូនេស៊ី។
បន្ថែមពីនេះ លោកបានលើកឡើងពីទុរេនកំពត ជាផ្លែទុរេន ដែលមានតែមួយគត់របស់កម្ពុជា ដែលភ្ញៀវឥណ្ឌូនេស៊ីពេញចិត្តចំពោះរសជាតិប្លែករបស់វា។
លោក Santo បានលើកឡើងថា៖ «យើងចង់បង្ហាញប្រជាជនឥណ្ឌូនេស៊ីថាមានបទពិសោធន៍នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ពីបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌ រហូតដល់អាហារ ដែលអាចបន្ថែមតម្លៃដល់ការធ្វើដំណើររបស់ពួកគេ»។
កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់កម្ពុជា ក្នុងការបម្រើភ្ញៀវទេសចរឥស្លាម
ជាផ្នែកនៃយុទ្ធសាស្ត្រទេសចរណ៍ដ៏ទូលំទូលាយរបស់ខ្លួន កម្ពុជាក៏បានបោះជំហានទៅមុខក្នុងការក្លាយជាគោលដៅដែលកាន់តែស្និទ្ធស្នាលជាមួយមូស្លីម ជាការអភិវឌ្ឍន៍ដែលអាចទាក់ទាញមិនត្រឹមតែភ្ញៀវឥណ្ឌូនេស៊ីប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងភ្ញៀវទេសចរមកពីបណ្តាប្រទេសដែលកាន់សាសនាឥស្លាមផ្សេងទៀតផងដែរ ដូចជាមជ្ឈិមបូព៌ាជាដើម។
ទិដ្ឋភាពសំខាន់មួយនៃគំនិតផ្តួចផ្តើមនេះគឺការធានាថា អ្នកធ្វើដំណើរមូស្លីមមានអារម្មណ៍សុខស្រួលជាមួយនឹងអាហារហាឡាល និងកន្លែងថ្វាយបង្គំ។
លោក Santo បានគូសបញ្ជាក់ពីការកើនឡើងនៃចំនួនបន្ទប់ថ្វាយបង្គំនៅក្នុងមជ្ឈមណ្ឌលផ្សារទំនើបធំៗ ដូចជា AEON Malls ដែលបំពេញតម្រូវការសាសនារបស់អ្នកទស្សនាមូស្លីម។
លោកឯកអគ្គរដ្ឋទូតបានបន្ដថា៖ «ភាពស្និទ្ធស្នាលជាមួយមូស្លីមមានន័យថា យើងប្តេជ្ញាផ្តល់សេវាកម្មដែលអនុញ្ញាតឱ្យអ្នកទស្សនាមូស្លីមរីករាយនឹងការធ្វើដំណើររបស់ពួកគេ ខណៈពេលដែលប្រកាន់ខ្ជាប់នូវការអនុវត្តសាសនារបស់ពួកគេ។ នេះរួមបញ្ចូលទាំងការធានាថា អាហារហាឡាល ហើយកន្លែងសម្រាប់ការថ្វាយបង្គំគឺអាចចូលបានយ៉ាងងាយស្រួល»។
ទេសចរណ៍បៃតង និងបដិសណ្ឋារកិច្ចសម្រាប់មូស្លីម
បន្ថែមពីលើការផ្សព្វផ្សាយគោលដៅទេសចរណ៍កម្ពុជា ក្រសួងទេសចរណ៍បាននិងកំពុងធ្វើការយ៉ាងជិតស្និទ្ធជាមួយស្ថានទូតឥណ្ឌូនេស៊ី ដើម្បីទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរឥណ្ឌូនេស៊ីឱ្យកាន់តែច្រើនក្នុងរដូវបៃតងរបស់កម្ពុជា។
កាលពីថ្ងៃទី៣១ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៥ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងទេសចរណ៍ លោក ហួត ហាក់ បានរៀបចំពិធីជួបសំណេះសំណាលជាមួយលោកឯកអគ្គរដ្ឋទូត Santo ដើម្បីពិភាក្សាអំពីយុទ្ធសាស្ត្រលើកកម្ពស់វិស័យទេសចរណ៍សំដៅដល់ភ្ញៀវទេសចរឥណ្ឌូនេស៊ី-កម្ពុជា។
ក្នុងជំនួបនោះ លោក ហួត ហាក់ បានសង្កត់ធ្ងន់លើសម្រស់ដ៏ស្រស់បំព្រងនៃរដូវបៃតងរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ដែលមានរយៈពេលពីខែឧសភា ដល់ខែតុលា ជាពេលវេលាដ៏ល្អសម្រាប់ទស្សនា។
នេះបើតាមការលើកឡើងរបស់ក្រសួងទេសចរណ៍ ដែលបានដកស្រង់សម្តីលោក ហាក់ បានថ្លែងថា៖ «ក្នុងរដូវបៃតង កម្ពុជានឹងមានរុក្ខជាតិផ្ការីក ធម្មជាតិស្រស់ស្អាត និងខ្យល់អាកាសត្រជាក់ស្រស់ស្រាយទាំងរាងកាយ និងចិត្ត។ យើងចង់ឱ្យអ្នកទេសចរឥណ្ឌូនេស៊ីទទួលបានបទពិសោធន៍បរិយាកាសដ៏ស្ងប់ស្ងាត់នេះ បំពេញបន្ថែមដោយបដិសណ្ឋារកិច្ចជាមូស្លីមរបស់យើង»។
ជាផ្នែកនៃយុទ្ធនាការនេះ ក្រសួងកំពុងធ្វើការជាមួយប្រតិបត្តិករក្នុងស្រុក ដើម្បីផ្តល់ការបញ្ចុះតម្លៃលើសេវាកម្ម និងផលិតផលទេសចរណ៍ ដែលធ្វើឱ្យវាកាន់តែងាយស្រួលសម្រាប់ភ្ញៀវទេសចរជាតិ និងអន្តរជាតិ។
នេះរាប់បញ្ចូលទាំងបទពិសោធន៍ដែលសម្រិតសម្រាំងសម្រាប់អ្នកធ្វើដំណើរមូស្លីម ដោយធានាថា ជម្រើសអាហារហាឡាល និងកន្លែងថ្វាយបង្គំមាននៅតាមតំបន់ទេសចរណ៍សំខាន់ៗ។
ក្រសួងបានបន្ថែមថា៖ «គំនិតផ្តួចផ្តើមនេះមានគោលបំណងធានាថា ភ្ញៀវទេសចរទាំងអស់ ជាពិសេសមកពីប្រទេសដែលភាគច្រើនមានឥស្លាម មានអារម្មណ៍សុខស្រួល និងស្វាគមន៍ក្នុងអំឡុងពេលកម្សាន្ដរបស់ពួកគេ»៕
