នាយករដ្ឋមន្ដ្រីកម្ពុជា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត និងនាយករដ្ឋមន្ដ្រីថៃ លោកស្រី ផែថងថាន ស៊ីណាវ៉ាត់។ រូបថត សហការី
ភ្នំពេញ៖ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានបញ្ជាក់ជាថ្មីពីការប្តេជ្ញាចិត្តនាំយកបញ្ហាព្រំដែនចំនួនបួន រួមមាន ប្រាសាទតាមាន់ធំ ប្រាសាទតាតមាន់តូច ប្រាសាទតាក្របី និងតំបន់មុំបី ទៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ (ICJ) ដោយមិនលើកយករឿងទាំងនេះមកជជែក អំឡុងពេលកិច្ចពិភាក្សាទ្វេភាគីជាមួយថៃនៅថ្ងៃទី ១៤ ខែមិថុនាខាងមុខនេះឡើយ។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍ភាសាអង់គ្លេស ដែលបានចេញផ្សាយព្រឹកព្រលឹមថ្ងៃទី ៥ ខែមិថុនា បានឱ្យដឹងថា៖ «ខណៈពេលដែលកំពុងបន្តដំណោះស្រាយផ្លូវច្បាប់នៅតុលាការយុត្ដិធម៌អន្ដរជាតិ (ICJ) រាជរដ្ឋាភិបាលនៅតែប្តេជ្ញាចិត្តក្នុងការសន្ទនា និងសហប្រតិបត្ដិការការទូត»។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍បានសរសេរថា៖ «កម្ពុជានឹងបន្តចូលរួមតាមរយៈក្របខ័ណ្ឌទ្វេភាគីដែលមានស្រាប់ ហើយនឹងធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះនៃកិច្ចប្រជុំបន្ទាប់នៃគណៈកម្មការចម្រុះស្តីពីការបោះបង្គោលព្រំដែនគោក (JBC) នៅថ្ងៃទី ១៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០២៥ នៅរាជធានីភ្នំពេញ»។
ការប្រកាសនេះធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីរដ្ឋាភិបាលថៃកំពុងតស៊ូមតិសម្រាប់ការចរចាទ្វេភាគីដើម្បីដោះស្រាយជម្លោះព្រំដែនជាមួយកម្ពុជា ដោយស្នើឱ្យប្រើយន្តការដែលមានស្រាប់ដូចជាគណៈកម្មការព្រំដែនរួម (JBC) និងគណៈកម្មាធិការព្រំដែនទូទៅ (GBC)។
ក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់ថៃ កាលពីថ្ងៃទី៤ ខែមិថុនា រដ្ឋាភិបាលថៃ បានប្រកាសថា កម្ពុជាបានយល់ព្រមក្នុងកិច្ចប្រជុំនៅថ្ងៃទី១៤ ខែមិថុនា ដែលរៀបចំឡើងនៅកម្ពុជា ដើម្បីពិភាក្សាលើបញ្ហានេះ ដែលត្រូវបានបញ្ជាក់ដោយក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា។
យោងតាមសេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់កម្ពុជា បានបញ្ជាក់ថា៖ «ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី ដោយសារបញ្ហាទាំងនេះត្រូវបញ្ជូនទៅកាន់តុលាការ (ICJ) តំបន់ទាំងបួនខាងលើនឹងមិនត្រូវបានដាក់បញ្ចូលក្នុងរបៀបវារៈនៃសម័យប្រជុំ JBC [ជាមួយថៃ] នាពេលខាងមុខនោះទេ»។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍ បានបន្តថា រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានរក្សាគោលនយោបាយការបរទេសផ្តោតលើសន្តិភាព មិត្តភាព និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ ជាពិសេសជាមួយប្រទេសជិតខាង។
ចាប់តាំងពីទទួលបានឯករាជ្យ លើកលែងតែក្នុងរបបខ្មែរក្រហម កម្ពុជានៅតែប្តេជ្ញាប្រែក្លាយព្រំដែនរួមរបស់ខ្លួនទៅជាតំបន់សន្តិភាព និងការអភិវឌ្ឍន៍។
ទោះបីជាមានការប្រឈមក៏ដោយ កម្ពុជាបានផ្តល់អាទិភាពដល់ការដោះស្រាយបញ្ហាព្រំដែនដោយសន្តិវិធី សូម្បីតែចំពេលមានភាពតានតឹង និងការបាត់បង់ជីវិតទាហានការពារអធិបតេយ្យភាពជាតិយ៉ាងសោកនាដកម្មក៏ដោយ។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍ បានលើកឡើងថា៖ «ការប្តេជ្ញាចិត្តឥតងាករេរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ចំពោះការដោះស្រាយដោយសន្តិវិធី គឺបង្ហាញឱ្យឃើញនៅក្នុងគោលជំហរជាប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ខ្លួន រួមទាំងការបញ្ជូនវិវាទទៅកាន់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ (ICJ) ដែលបានកាត់ក្តីឱ្យកម្ពុជាឈ្នះនៅឆ្នាំ ១៩៦២ និងម្តងទៀតនៅឆ្នាំ ២០១៣ ក្នុងជម្លោះព្រំដែនរបស់យើងជាមួយប្រទេសថៃ»។
រដ្ឋាភិបាលបានបន្ថែមថា៖ «សកម្មភាពទាំងនេះឆ្លុះបញ្ចាំងពីការប្តេជ្ញាចិត្តយ៉ាងជ្រាលជ្រៅរបស់យើងចំពោះច្បាប់អន្តរជាតិ និងការដោះស្រាយជម្លោះដោយសន្តិវិធី»។
ការប្រកាសនេះធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីមានឧប្បត្តិហេតុប្រដាប់អាវុធមួយបានកើតឡើងកាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៥ ដែលកងកម្លាំងយោធាថៃបានបើកការបាញ់ប្រហារមកលើកងទ័ពកម្ពុជា ដែលស្ថិតនៅក្នុងតំបន់តេជោមរកត ក្នុងខេត្តព្រះវិហារ។ ការវាយប្រហារនេះបានបណ្តាលឱ្យទាហានខ្មែរស្លាប់យ៉ាងសោកសៅ។
រដ្ឋាភិបាលបានធ្វើការតវ៉ាជាផ្លូវការប្រឆាំងនឹងការប្រើប្រាស់កម្លាំងដោយមិនញញើតនេះ ដែលជាការរំលោភយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរលើអធិបតេយ្យភាព បូរណភាពទឹកដី និងគោលការណ៍នៃភាពជាអ្នកជិតខាងល្អ ដែលមានចែងនៅក្នុងអនុស្សរណៈនៃការយោគយល់គ្នា (MOU) ឆ្នាំ ២០០០ រវាងប្រជាជាតិយើងទាំងពីរ។
យោងតាមសេចក្តីថ្លែងការណ៍ ឧបទ្ទវហេតុនេះបង្ហាញពីដែនកំណត់នៃយន្តការដោះស្រាយវិវាទបច្ចុប្បន្ននៅតាមព្រំដែនរួម។
ដើម្បីទទួលបានដំណោះស្រាយដោយយុត្តិធម៌ និងនិរន្តរភាព រាជរដ្ឋាភិបាលបានសម្រេចបញ្ជូនវិវាទលើតំបន់រសើបចំនួនបួនគឺ មុំបី ប្រាសាទតាមាន់ធំ ប្រាសាទតាមាន់តូច និងប្រាសាទតាក្របី ទៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិនៅទីក្រុងឡាអេ នៅថ្ងៃទី២ ខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០២៥។
តំបន់ទាំងនេះមិនត្រូវបានដោះស្រាយជាយូរមកហើយ ហើយអាចបង្កើនភាពតានតឹង ប្រសិនបើមិនបានដោះស្រាយ។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍បានបន្ដថា៖ «ការសម្រេចចិត្តនេះបានទទួលការគាំទ្រជាឯកច្ឆ័ន្ទពីសមាជរួមលើកដំបូងរវាងរដ្ឋសភា និងព្រឹទ្ធសភា»។
កម្ពុជាសង្ឃឹមថា ថៃនឹងសហការក្នុងការរួមគ្នាបញ្ជូនសំណុំរឿងទៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ ក្នុងស្មារតីយុត្តិធម៌ ការកសាងទំនុកចិត្ត មិត្តភាពយូរអង្វែង និងភាពជិតខាងល្អ។
ទោះយ៉ាងណាក៏បានកត់សម្គាល់ថា ប្រសិនបើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការមិនទាន់មានទេ កម្ពុជាបានត្រៀមខ្លួនដើម្បីដំណើរការដោយឯករាជ្យ។
រដ្ឋាភិបាលបានស្នើប្រជាជនកម្ពុជាទាំងអស់ដោះស្រាយបញ្ហានេះដោយស្ងប់ស្ងាត់ និងអត់ធ្មត់ ដោយណែនាំពួកគេកុំឱ្យប្រែក្លាយជាបញ្ហាជាតិសាសន៍ ឬជាតិនិយមជ្រុល។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍បានបញ្ជាក់ថា៖ «យើងសង្កត់ធ្ងន់លើសារៈសំខាន់នៃការរក្សាទំនាក់ទំនងធម្មតាជាមួយប្រទេសថៃ ជាពិសេសក្នុងវិស័យពាណិជ្ជកម្ម ទេសចរណ៍ និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទូលំទូលាយ ដើម្បីផលប្រយោជន៍ទៅវិញទៅមក»៕
